Franck, Louis

De politieke en internationale carrière van Louis Franck

Louis Franck werd geboren als zoon van Alexander Franck en Isabella de Vos. Zijn vader groeide uit tot een succesvol Antwerps ondernemer en liet Louis studeren aan het Antwerpse atheneum. In 1886-1890 studeerde Franck rechten aan de Université Libre de Bruxelles (ULB). Louis Franck wordt in de literatuur soms verward met de feministische advocaat Louis Frank (1864-1917) die tevens aan de ULB studeerde. Als student in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer leerde Franck onder anderen Emile Vandervelde Vandervelde, Emile
Emile Vandervelde (1866-1936) was een socialistische partijleider en politicus die een vooraanstaande rol speelde in de Vlaamse vraagstukken van zijn tijd. Lees meer , Adolphe Max Max, Adolphe
Lees meer en August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer kennen. Franck vestigde zich na zijn studies als advocaat in Antwerpen Antwerpen
Lees meer . Hij had grote belangstelling voor strafrecht en de sociale aspecten ervan, en werd specialist in internationaal zeerecht. In 1895 sprak hij reeds op een congres van de International Law Association over de noodzaak voor een geüniformeerde internationale maritieme wetgeving. In 1896-1897 stond hij samen met Charles Lejeune, geruggesteund door de katholieke staatsman August Beernaert Beernaert, August
Auguste Beernaert (1829-1912) was een vooraanstaand katholiek politicus, die tweemaal minister van Openbare Werken was en als kabinetsleider in de jaren 1880-1890 mee de eerste voorzichti... Lees meer , aan de basis van het Comité Maritime International, dat de eenmaking van het zeerecht en de oprichting van nationale afdelingen nastreefde. In België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer was hij ook de grondlegger van de Association Belge pour l'Unification du Droit maritime (1896). Van beide verenigingen was hij jarenlang secretaris-generaal. In 1921 volgde hij Lejeune op als voorzitter van het Comité Maritime International en bleef dit tot zijn overlijden. Verder werd hij ook ondervoorzitter van het Institut du Droit Comparé en van de International Law Association. In 1922 werd hij benoemd tot hoogleraar zeerecht aan de ULB.

In mei 1906 werd hij verkozen als kandidaat van de Liberale Vlaamsche Bond Liberale Vlaamsche Bond van Antwerpen
De Liberale Vlaamsche Bond was een liberale kiesvereniging die in 1866 in Antwerpen werd opgericht door Julius de Geyter, Hendrik Lenaerts en anderen. Lees meer op de lijst van de Verenigde Liberalen van Antwerpen voor de Kamer. In 1911 werd hij als eenheidskandidaat van alle Antwerpse liberale groeperingen ook als gemeenteraadslid beëdigd. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer kwam Franck aan het roer van een commissie om de belangen van de Antwerpse agglomeratie te behartigen. In 1915 was hij medeoprichter en voorzitter van het invloedrijke Comité voor Hulp en Voeding van de provincie Antwerpen Antwerpen
Lees meer . Hij werd in dat jaar tevens schepen voor de havenstad. Na de oorlog werd hij benoemd tot minister van Koloniën, een functie die hij waarnam tot 1924. Hij stond een decentralisatiepolitiek in de kolonie voor. Het Belgische grootkapitaal zette in deze periode een systematische industrialisering van Congo in. Franck besteedde als minister ook aandacht aan de administratieve uitbouw van de kolonie. Hij was in 1920 verantwoordelijk voor de stichting van de Koloniale Hogeschool in Antwerpen. Als voorzitter van de raad van beheer bleef hij tussen 1931 en 1937 nauw verbonden met deze elitaire ‘leerschool van het kolonialisme Koloniale universiteiten
Tijdens de koloniale periode werden er twee universiteiten opgericht in Congo. Deze bijdrage onderzoekt hun betekenis in het licht van de thema’s taal, hoger onderwijs en kolonialisme. ... Lees meer ’. Franck hield vast aan het idee dat de koloniale ambtenarij enkel bestemd was voor een kleine, hoogopgeleide elite.

In 1926 nam Franck ontslag als volksvertegenwoordiger en werd hij gouverneur van de Nationale Bank. Als gouverneur bleef hij trouw aan een financiële politiek gericht op het verkrijgen van een stabiele en stevige munt als basis voor een harmonieuze economische ontwikkeling. Hij voerde met Paul van Zeeland Van Zeeland, Paul
Toen hoogleraar en bankier Paul van Zeeland (1893-1973) tussen 1935 en 1937 aan het hoofd stond van de Belgische regering, werden onder andere de taalwet in rechtszaken en een amnestiewet... Lees meer , die in 1926-1934 directeur en in 1934-1935 vice-gouverneur was, een dynamisch maar autocratisch en eigenzinnig beleid. In oktober 1937 werd een gerechtelijk onderzoek geopend naar mogelijke fraude door de top van de Nationale Bank. Daarop wilde minister van Financiën Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer Franck als gouverneur op staande voet ontslaan, maar die vroeg zelf dadelijk verlof zonder wedde aan. Franck overleed twee maanden later. Het kan niet worden uitgesloten dat hij zich beroofde van het leven op 31 december 1937, de laatste dag van zijn officiële mandaat als gouverneur. Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer -leider Léon Degrelle Degrelle, Léon
Léon Degrelle (1906-1994) was de leider van Rex, initieel een Belgische, extreemrechtse nationalistische beweging, nadien omgevormd tot partij, die na 1936 radicaliseerde in fascistische ... Lees meer en zijn rechterhand Victor Matthys (1914-1947) gebruikten zonder schroom het plotse overlijden van Franck in hun demagogische campagne in Le Pays Réel om Van Zeeland en de Nationale Bank door het slijk te halen.

Louis Franck en de Vlaamse beweging

Louis Franck genoot in 1906 binnen de Liberale Vlaamsche Bond als kandidaat voor de Kamer het volle vertrouwen van de zieke Jan van Rijswijck Van Rijswijck, Jan
De liberaal Jan van Rijswijck (1853-1906) was burgemeester van Antwerpen. Zijn inzet voor de rol van het Nederlands in de lokale politiek en het verenigingswezen alsook zijn volksgezinde ... Lees meer en van Max Rooses Rooses, Max
Lees meer . Franck werd als Vlaamsgezinde liberaal niet enkel de opvolger van Van Rijswijck in de Kamer. Hij kan ook gezien worden als diens politieke erfgenaam.

Louis Franck kwam reeds tijdens zijn jeugd met de Vlaamse beweging in contact. Afkomstig uit de gegoede liberale middenstand werd Franck als begaafde scholier aan het Antwerpse atheneum vooral door de Vlaamsgezinde letterkundige en politicus Jan van Beers Van Beers, Jan
Jan van Beers (1821-1888) was een Vlaams leraar en dichter uit Antwerpen. Lees meer beïnvloed. Hij stichtte er mee de tweetalige studiekring Cercle Etude (1884), die de taalstrijd uit de weg wilde gaan. De kring bleef openstaan voor Fransgeoriënteerden die de Vlaamse beweging niet vijandig gezind waren. Toen de taalstrijd haar dwong kleur te bekennen, werd de kring in 1886 eentalig Nederlands. Ze gold als voorloper van een aantal leerlingenkringen uit het officieel onderwijs in een aantal Vlaamse steden in het algemeen en in het atheneum van Antwerpen in het bijzonder. In dat jaar publiceerde Franck al over de romanschrijver Victor Hugo (1802-1885) in het Frans en over Vlaamse dichters als Jan van Beers, Eliza Mather en Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer in het Nederlands. Aan de ULB was hij medestichter van de eentalige en vrijzinnige Cercle Universitaire (1887), die openstond voor studenten van alle faculteiten en tot doel had het kritisch denken en het vrij onderzoek te bevorderen. Voorts werkte hij mee aan het vrijzinnige Journal des Etudiants (1889).

Als Antwerpse advocaat was Franck zowel lid van de Conférence du Jeune Barreau, waar hij in 1898 voorzitter van werd, als van de V laamse Conferentie der Balie Vlaamse Conferentie der Balie
Lees meer , waar hij ijverde voor een ruimere vorming dan louter pleitoefeningen in het Nederlands (zie Gerecht Gerecht
Lees meer ). In het eerste genootschap kwam vooral zijn juridische en sociale belangstelling tot uiting. Opmerkelijk waren in 1895 de Nederlandstalige lessen van Franck, die hij samen met Pol de Mont gaf, aan de Brusselse Franstalige University-Extension, en zijn verdediging van de burgerwachter Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer , die een Franstalig bevel in het Nederlands beantwoord had. Franck verloor het proces, maar verwierf landelijke bekendheid. Door de opschudding rond deze zaak zou de Burgerwacht in 1897 bij taalwet Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer vernederlandst worden. Opmerkelijk waren tevens zijn feestredes in de Vlaamse Conferentie over Taal en Nationaliteit (1896), waarin hij de Vlaamse beweging als zinvol beschreef en het belang benadrukte van een ‘kleine’ taal zoals het Nederlands in een kosmopolitische samenleving, en over de Verdraagzaamheid (1905), de meest bevruchtende kracht in de samenleving. In 1899 stond hij achter de (her)oprichting van de Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden
De Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden (1885-…) werd opgericht als een overkoepelende vereniging van Vlaamsgezinde juristen uit alle disciplines. De vereniging zette zich in voor de verned... Lees meer . Franck was lid van het comité dat het eerste Vlaamsche Rechtskundige Congres inrichtte in 1900. Hij werd in 1912 voorzitter van de Bond en kwam zo aan het hoofd van het Vlaamse rechtsleven.

Tegelijk bleef hij zich als belezen cultuurflamingant op het culturele terrein bewegen met publicaties over kunst en letteren (vooral de moderne strekkingen) en als medestichter van het tijdschrift Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer en van moderne Antwerpse muziek- en kunstverenigingen ( De Kapel De Kapel
De Kapel (1890-?) was een vergaderplaats in Antwerpen van Vlaamsgezinde jongeren. Er vonden kunstavonden, lezingen en vormingscycli plaats. Lees meer en Kunst van heden). Hij maakte vanaf 1906 ook deel uit van de redactieraad van De Vlaamse Gids De Vlaamse Gids (met) Boek & Biliotheek
De Vlaamse Gids (1905-2000) was een flamingantisch en liberaal tijdschrift. Het werd gesticht door Max Rooses, met medewerking van Paul Fredericq en Jozef Vercoullie. Het blad was feiteli... Lees meer . Verschillende bijdragen van hem over uiteenlopende onderwerpen, zoals zijn reizen naar Spanje Spanje
De 19de-eeuwse Vlaamse beweging cultiveerde een overwegend negatief beeld van Spanje als vreemde overheerser tijdens de 16de eeuw. In de loop van de 20ste eeuw ontstond daarnaast een acti... Lees meer en Congo, verschenen in het liberale Vlaamsgezinde blad.

Als Vlaamsgezinde liberaal raakte hij in 1906 als kandidaat van de Liberale Vlaamsche Bond verkozen op de lijst van de Verenigde Liberalen van Antwerpen. Franck legde zijn eed in de Kamer af in het Nederlands. De Liberale Vlaamsche Bond verdedigde toen de leuze ‘In Vlaanderen Vlaams’. Bij de besprekingen van de taalwetgeving in de Kamer trad hij op als een gematigd en constructief leider van de Vlaamsgezinde liberalen. Zijn stelling was en bleef: geen taaldwang in Wallonië en een geleidelijke vernederlandsing in Vlaanderen. Hoewel hij vanaf 1909 – net zoals de Liberale Vlaamsche Bond voorschreef – openlijk stelde dat het liberalisme in Vlaanderen ‘Vlaams of niet’ zou zijn, vereenzelvigde Franck zich niet steeds met de radicale positionering van de Bond in de Vlaamse zaak. Zo oefende de Bond in 1913 druk uit op Franck door zich expliciet uit te spreken voor de taalkundige splitsing van het leger. Franck keurde echter de splitsing in Waalse en Vlaamse regimenten af vanuit de (naar eigen zeggen) nationale belangen die hij vooropstelde en mogelijk ook vanwege de ministeriële ambities die hij koesterde. Bij de taalwet op het lager onderwijs in 1914 verdedigde hij toch opnieuw (vanuit de oppositie) het beginsel 'streektaal is voertaal'.

Francks inzet voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit brachten hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaamse roem. Hij speelde een beslissende rol in de taalwet op het middelbaar onderwijs van 1910 (wet-Franck-Segers) die van toepassing was op beide schoolnetten. Leerlingen die hun secundaire studies in Vlaanderen hadden gedaan werden vanaf 1916 enkel nog tot universitaire examens toegelaten door het afleggen van een taalexamen Nederlands, behalve diegenen die minstens twee vakken in het Nederlands of acht uur Nederlands per week hadden gevolgd in het middelbaar onderwijs. Op deze manier kon de taalwet van 1883 nu ook in het vrij middelbaar onderwijs worden afgedwongen. De wet-Franck-Segers bekrachtigde dus een gedeeltelijke vernederlandsing van het vrij middelbaar onderwijs. Franck werd in mei 1910 vanuit de Liberale Vlaamsche Bond publiekelijk geëerd voor zijn inspanningen voor deze taalwet die uiteindelijk slechts een afgezwakte versie was van het voorstel van Edward Coremans Coremans, Edward (1835-1910)
Advocaat Edward Coremans (1835-1910) was politicus voor de Meetingpartij en voorzitter van de Nederduitsche Bond. Gedurende 42 jaar was Coremans als kamerlid een leidende figuur van de Vl... Lees meer negen jaar eerder. Franck ging ook nooit zover om de afschaffing van Franse afdelingen in middelbare scholen in Vlaanderen publiekelijk in het parlement te bepleiten. Volledig Franstalige afdelingen bleven uiteindelijk bestaan en de weg naar een volledig Nederlandstalig secundair onderwijs in Vlaanderen was nog lang.

Zeven maanden na het verschijnen van de taalwet Franck-Segers, in december 1910, vond er een volksmeeting plaats in Antwerpen waar de katholiek Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer , de socialist Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer en de liberaal Franck als ' drie kraaiende hanen Drie Kraaiende Hanen
De ‘drie kraaiende hanen’ was de benaming voor de drie volksvertegenwoordigers die in 1910-1911 over de partijgrenzen heen een campagne voor de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit G... Lees meer ' samen pleitten voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Franck kondigde op die historische meeting aan dat hij weldra met zijn katholieke en socialistische collega’s en andere Kamerleden een wetsvoorstel zou indienen voor de vernederlandsing van de universiteit. Franck nam ook deel aan andere propagandameetings voor deze zaak. In maart 1911 diende hij een voorstel in dat voorzag in de geleidelijke vernederlandsing vanaf 1916. Franck zette in de memorie van toelichting uiteen dat een Vlaamse universiteit in Gent en de verdediging van het Nederlands in het algemeen in het belang van het vaderland was.

Louis Franck en de Eerste Wereldoorlog

Bij het uitbreken van de oorlog was Franck op rondreis in Afrika. In juli 1914 sprak hij in Kaapstad en Stellenbosch nog voor de lokale afdelingen van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer over de taalstrijd in België. Hij keerde in september meteen terug naar Antwerpen en stelde er zich ter beschikking van de regering. Vrij snel na de Duitse bezetting werd Franck de rechterhand van de vermoeide en op leeftijd gekomen Antwerpse burgemeester Jan de Vos (1844-1923). De viertalige Franck kwam waarschijnlijk onder invloed van de koning en de regering aan het roer te staan van een Intercommunale Commissie van Notabelen en werd op die manier het feitelijke hoofd van Antwerpen en de omliggende gemeenten (in totaal 77 gemeenten). Hij onderhandelde met de Duitse bevelhebber de overgave van Antwerpen. Als spilfiguur van de delegatie van de burgerlijke overheid ondertekende hij mee de conventie van Kontich. Franck bracht meteen een nachtelijk bezoek aan forten in de noordelijke gemeenten om de Belgische bevelhebbers op de hoogte te brengen van de onderhandelde overgave. Hij sprak op 18 oktober ook Antwerpse vluchtelingen toe op verschillende meetings in Nederlandse grenssteden om hen te overtuigen terug te keren naar de Scheldestad.

Op 21 oktober kreeg Franck het mandaat van het stadsbestuur en de commissie om voortaan alle onderhandelingen met de Duitse bezettende autoriteiten te voeren. Franck hanteerde tijdens de bezetting een politiek van Godsvrede Godsvrede
Godsvrede is een middeleeuws begrip dat een schorsing van de vijandelijkheden tussen verschillende partijen inhoudt. In de geschiedenis van de Vlaamse beweging werd het begrip op verschil... Lees meer en van voorzichtige administratieve samenwerking met de bezetter. De taalgeschillen waren volgens hem in deze periode geen prioriteit. Dit bezorgde hem kritiek van flaminganten, die vonden dat hij niet ver genoeg ging. Anderen vonden dat hij met zijn delicate evenwichtsoefening te ver meeging met de bezetter. Reeds bij het begin van de bezetting diende Franck zich via het blad Antwerpsche Tijdingen, dat verscheen onder Duitse censuur, en via het gemeenteblad te verdedigen tegen aanvallen aan zijn adres. Het in Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer uitgebrachte vluchtelingenblad Journal des Réfugiés hekelde hem als een ‘pangermanist’ omwille van zijn aansporing tot terugkeer van vluchtelingen en zijn administratieve medewerking met de bezetter. Jan de Vos verdedigde in oktober echter alle genomen beslissingen en acties van Franck en het stadsbestuur als meer dan verantwoord om ergere vernielingen te voorkomen. Franck moest ook rekening houden met de interne oppositie van de liberale Franstalige schepen Louis Strauss (1844-1926) die een compromisloze, principiële politiek voorstond en Franck bekampte in een interne politieke machtsstrijd. Vanaf 1915 zette Franck zich in voor de voedsel-en hulpverlening als voorzitter van het Comité voor Hulp en Voeding van de provincie Antwerpen.

Het massaal verspreide en op geruchten en leugens gebaseerde schimpschrift La Vérité sur la capitulation d’Anvers, van eind januari 1915, probeerde opnieuw de reputatie van Franck te beschadigen door zijn ‘overgave' van Antwerpen te hekelen. Eén en ander was vrijwel zeker een gevolg van de Duitse en activistische propaganda om verdeeldheid in Vlaamse gelederen te zaaien (zie Activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer ). Jan de Vos moest opnieuw in zijn pen kruipen om de kwaadwillige aanvallen van antwoord te dienen. Franck werd niet geholpen door de late reactie van de regering (van wie Franck een vertrouwensman was), die hem pas weken later in bescherming nam door zijn optreden expliciet goed te keuren. Eind 1915 werd Franck ook benoemd tot schepen van Schone Kunsten.

Tijdens de oorlog voerde Franck met succes een 'politiek van het minste kwaad'. Door zijn voorzichtig-Vlaamse houding, zijn vastberaden passivisme Passivisme
Het begrip ‘passivisme’ verwijst naar de Vlaamsgezinden die tijdens de Eerste Wereldoorlog verdere pogingen om de Vlaamse eisen te realiseren tot na het einde van het politiek-militair co... Lees meer en zijn groot gezag slaagde hij er in het bezette België in een aantal weifelaars uit het activistische kamp te houden. Franck opereerde vastberaden als een loyale, unitair-Belgische patriot die een zeer voorzichtig-Vlaamse houding aannam en die tegelijk als één van de weinige toonaangevende Vlamingen in het bezette gebied openlijk het activisme en de daarbij behorende Flamenpolitik veroordeelde. Dit laatste deed hij door middel van openlijke protesten en allerhande acties.

In augustus 1915 schaarde hij zich achter het Brusselse manifest dat aangaf dat de taalproblematiek moest rusten tot na de oorlog. Franck stelde eind 1915-begin 1916 een protestbrief op tegen de opgelegde eenzijdige vernederlandsing van de universiteit van Gent door de Duitsers. Onder meer dankzij de hulp van Maurits Sabbe en August Vermeylen werd de brief ondertekend door een veertigtal Vlaamsgezinden. De protestbrief werd in januari 1916 aan generaal-gouverneur Moritz von Bissing Von Bissing, Moritz
Moritz von Bissing (1844-1917) was van november 1914 tot aan zijn dood in april 1917 gouverneur-generaal van het bezette België. Lees meer bezorgd. Zijn hoofdrol in het Comité voor Hulp en Voeding versterkte voor velen het beeld van Franck als de belichaming van het verzet in het Antwerpse. In maart 1917 was het dan ook opnieuw Franck die verantwoordelijk was voor de opmaak van een door tientallen vooraanstaande Vlaamsgezinden ondertekende protestbrief tegen de Flamenpolitik. Nadat de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer in december 1917 de zelfstandigheid van Vlaanderen uitriep volgde in januari 1918 een nieuwe protestbrief van de hand van Franck tegen de bestuurlijke scheiding, ditmaal gericht aan de Rijkskanselier (zie Bestuur Bestuur
Het taalgebruik in het bestuur is een centraal aspect van de Belgische taalkwestie. Het omvat het proces van het afdwingen van taalrechten voor Vlamingen evenals de bestuurstaalwetgeving ... Lees meer ). De Antwerpse ondertekenaars, waaronder Alfons de Ridder De Ridder, Alfons
Alfons de Ridder (1882-1960) verwierf als schrijver grote bekendheid onder het pseudoniem Willem Elsschot. Tijdens zijn school- en studiejaren was hij lid van diverse Vlaamse culturele ve... Lees meer (pseudoniem: Willem Elsschot), waren als ‘Belgen, Vlamingen en kunstenaars’ diep overtuigd van ‘de rechtvaardigheid der Vlaamse beweging’ maar keurden alle buitenlandse inmenging en separatisme af. In februari 1918 werkte Franck ook een activistische betoging en verkiezingen voor de Raad van Vlaanderen actief tegen. Het was dus niet te verwonderen dat Franck op 4 maart 1918, op verzoek van de activisten, samen met Strauss naar Duitsland gedeporteerd werd. Hij bracht twee maanden door in de gevangenis van Bonn en werd daarna overgebracht naar een kamp in Celle. Hij keerde reeds in oktober, voor de wapenstilstand, terug.

Het interbellum: de Vlaamsgezinde erfenis van Louis Franck in de weegschaal

De Eerste Wereldoorlog maakte een abrupt einde aan de groei van het Vlaamsgezinde liberalisme binnen de Liberale Partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer . Hoewel Franck in 1916 in een confidentiële nota aan Charles de Broqueville de Broqueville, Charles
Graaf Charles de Broqueville (1860-1940) was een katholiek politicus, regeringsleider (1911-1918) en minister van Oorlog (1912-1917). Hij werd na de oorlog nog enkele keren minister en wa... Lees meer had laten weten dat de strijd voor de Vlaamse rechten na de oorlog voortgezet moest worden, liet hij zich daar na zijn terugkeer nog nauwelijks mee in. Tot 1926, het jaar waarin hij tot gouverneur van de Nationale Bank werd benoemd, vertegenwoordigde hij als een van de weinige overgeblevenen van de vooroorlogse groep Vlaamse liberale Kamerleden het Vlaamse liberalisme, maar duidelijk met veel minder daadkracht dan voor 1914. Dit had te maken met scheuring in en de radicalisering van de Vlaamse beweging tijdens de oorlog, zijn deportatie en de naoorlogse inzinking van de Vlaamse beweging in het algemeen en van de Vlaamse liberalen in het bijzonder.

Op vraag van L’Indépendance belge schreef Franck in 1921 een verslag neer van zijn protestacties tegen het activisme en de Flamenpolitik met de door de bezetter vernederlandste Vlaamse Hogeschool. Francks verslag werd in 1922 opnieuw gepubliceerd als brochure door de Brusselse afdeling van het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer . In 1930 benadrukte Louis Franck met een bijdrage getiteld ‘De Belgische nationaliteit en de Vlaamsche beweging’ in De Vlaamse Gids De Vlaamse Gids (met) Boek & Biliotheek
De Vlaamse Gids (1905-2000) was een flamingantisch en liberaal tijdschrift. Het werd gesticht door Max Rooses, met medewerking van Paul Fredericq en Jozef Vercoullie. Het blad was feiteli... Lees meer nogmaals dat voor hem de Vlaamse beweging niet gericht was tegen de Walen of tegen de kennis van het Frans in Vlaanderen, maar dat zij een strijd was voor culturele en economische ontwikkeling binnen een unitaire Belgische staat

Franck maakte als regeringsminister, minister van staat (1926) en gouverneur van de Nationale Bank na de oorlog volledig deel uit van het Franstalig-Belgische establishment. Toch speelde hij nog een rol in de gedeeltelijke vernederlandsing van de Gentse universiteit, met de wet van minister van Kunsten en Wetenschappen Pierre Nolf Nolf, Pierre
Pierre Nolf (1873-1953) was minister van Kunsten en Wetenschappen. Hij gaf zijn naam aan de zogenaamde Nolf-barak, de scheldnaam voor de gedeeltelijke vernederlandsing op zijn initiatief... Lees meer van juli 1923. Deze wet ontdubbelde de Gentse universiteit in twee afdelingen, een Franstalige en Nederlandstalige. Flaminganten die teleurgesteld waren in dit sterk door Franck geïnspireerde compromisvoorstel verwezen voortaan naar de universiteit als de ‘Nolf-barak’. Het compromisvoorstel zorgde ervoor dat studenten konden kiezen tussen een Vlaamse en een Franse afdeling, met respectievelijk twee derde Nederlandstalige en een derde Franstalige colleges en vice versa. Franck had er in de schoot van de regering voor gezorgd dat een aanvankelijk voorstel van Nolf aanzienlijk verbeterd werd in het voordeel van de Vlaamse belangen. Zo was de verdeelsleutel en afschaffing van een overgangsperiode aan Francks interventie toe te schrijven. De tacticus Franck was zelf de mening toegedaan dat het compromisvoorstel niet ideaal was, maar wel vooruitgang betekende. In 1923 kon door onder meer Francks steun als minister bovendien een Centrale commissie voor Nederlandse rechtstaal en bestuurstaal in België, die de grondwet en een aantal wetboeken zou vertalen, opgericht worden.

Franck probeerde als voorzitter van de Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden politiek geladen thema’s zoals de vernederlandsing van de Gentse universiteit zo lang mogelijk buiten de werking van de Bond te houden. Hoewel volgens de statuten ‘het waarborgen van de taalrechten van het Vlaemsche volk’ een van de doelstellingen van de Bond was, pleitte Franck in 1924, op een viering van de 25ste verjaardag van de Bond, zelfs nog op historische gronden voor het behoud van de tweetaligheid voor de rechtbanken. Francks gematigdheid werd hem door radicalere flaminganten binnen de Bond meer en meer aangewreven en op de viering in mei 1924 werd een offensief ingezet om via statuutswijzigingen Francks voorzitterschap in de tijd te beperken. In 1927 werd hij bij de bestuursverkiezingen voor de Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden uiteindelijk opzijgezet voor een meer strijdvaardig flamingant bestuur onder leiding van Prosper Poullet Poullet, Prosper
Hoewel hij afkomstig was uit een Franstalig aristocratisch milieu, realiseerde de katholieke burggraaf Prosper Poullet (1886-1937) mee de eentaligheid van Vlaanderen en leidde hij de eers... Lees meer . Het nieuwe bestuur stak meteen van wal met de strijd voor de vernederlandsing van het gerecht. Het Vlaams-nationalistische kamp nam Franck reeds in de jaren 1920 in bladen zoals De Schelde De Schelde (1919-1936)
Lees meer en Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer op de korrel als een carrièrist die die zijn eerdere Vlaamsgezinde engagement en de erfenis van Jan van Rijswijck volledig zou hebben beschaamd. Daar dachten Francks Vlaamsgezinde medestanders met recht en rede anders over. Dankzij Antwerps burgemeester Camille Huysmans, die bij Francks graf op het ereperk van de Schoonselhofbegraafplaats terugblikte op hun gemeenschappelijke vooroorlogse strijd als ‘Kraaiende Hanen’, werd Franck in 1937 begraven naast zijn liberale voorbeeld Jan van Rijswijck.