Godsvrede

Tegen het activisme

Tijdens de Eerste Wereldoorlog riep koning Albert I alle Belgen op hun tegenstellingen te begraven om eensgezind een union sacrée te vormen tegen de Duitse invaller. Deze Godsvrede kwam al snel onder druk te staan door conflicten tussen Franstaligen en Vlaamsgezinden in het bezette land, aan en achter het IJzerfront. Een vleugel van de Vlaamse Beweging in het bezette land wilde politiek bedrijven door middel van een collaboratie met de bezetter. Deze ' activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer ' verweten de flaminganten die niet collaboreerden vast te houden aan een Godsvrede die door de Belgische regering en de Franstaligen niet gerespecteerd werd. Ze werden smalend ' passivisten Passivisme
Het begrip ‘passivisme’ verwijst naar de Vlaamsgezinden die tijdens de Eerste Wereldoorlog verdere pogingen om de Vlaamse eisen te realiseren tot na het einde van het politiek-militair co... Lees meer ' genoemd. In feite ondernamen vele zogenaamde passivisten Vlaamsgezinde acties en hadden ze zodoende de facto de Godsvrede doorbroken. De werkelijke scheiding tussen activisme en passivisme was niet het respecteren van de Godsvrede, maar het al of niet collaboreren met de Duitse bezetter.

Vlaanderen boven levensbeschouwing

Bij de Vlaams-nationalistische Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer van Vlaamse soldaten aan het IJzerfront kreeg Godsvrede een andere inhoud. Het betekende het opzijzetten van alle politieke geschillen om ‘Zelfbestuur’ voor Vlaanderen te bekomen. De Frontpartij, die na de oorlog uit de Frontbeweging ontstond, balde haar programma samen in drie begrippen: Zelfbestuur, Nooit meer oorlog en Godsvrede. Het Godsvredeprincipe kwam onder druk te staan door de tegenstelling tussen katholieken en vrijzinnigen. Om principiële en om electorale redenen wilden vele tenoren van de partij een katholieke Vlaams-nationalistische partij. Van 1925 af ontstonden zo diverse regionaal georganiseerde katholieke Vlaams-nationalistische partijen. Alleen in Antwerpen hield de Frontpartij vast aan het Godsvredeprincipe.

Voor pluralisme en democratie

De discussie tussen katholieke en Godsvrede-Vlaams-nationalisten kreeg tegen het einde van de jaren 1920 een nieuwe dimensie. Het debat verlegde zich van de opportuniteit van een uitgesproken standpunt in geloofszaken naar de wenselijkheid van politiek pluralisme en bij uitbreiding van de politieke democratie. Mede door de economische en sociale crisis en de trage wettelijke en feitelijke vernederlandsing van Vlaanderen, groeide in de jaren 1930 in het Vlaams-nationalisme pijlsnel de opvatting dat democratie en pluralisme de baan moesten ruimen voor een Nieuwe Orde op autoritaire basis. Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer (1931) en het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV, 1933) werden op die basis gesticht. De Antwerpse Frontpartij en enkele geïsoleerde Vlaams-nationalisten elders hielden vast aan het Godsvredestandpunt. Voor de enen betekende dat een principieel standpunt tegen wat zij als fascistische opvattingen beschouwden, voor anderen betekende het dat alle standpunten over de maatschappelijke inrichting ondergeschikt moesten blijven aan het Vlaams-nationalistische streven. In 1934 werd een Godsvredefederatie opgericht tegen het VNV. Maar toen de Antwerpse Frontparij desintegreerde, verloor ze haar betekenis.

Verdraagzaamheid

Na de oorlog werd op de jaarlijkse IJzerbedevaarten IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer het zogenaamde testament van de Frontbeweging gebald verwoord in de noties Zelfbestuur, Nooit meer oorlog en Godsvrede. Toen in 1991 het IJzerbedevaartcomité deze woorden ‘hertaalde’ in ‘Vrijheid, Vrede en Verdraagzaamheid’, stak in de rechtervleugel van het Vlaams-nationalisme, en met name in het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer , een storm van protest op omdat de notie verdraagzaamheid beschouwd werd als een afkeuring van zijn rechts-radicale politieke standpunten en zijn xenofobe en racistische standpunten ten opzichte van niet-Europese immigranten.