Hoste, Julius (jr.)

Persoon
Ruben Mantels (2023, aanvulling), Maarten Van Ginderachter (1998)

Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging.

Volledige voornaam
Julius Peter
Pseudoniem
Het Kind
Geboorte
Brussel, 7 juni 1884
Overlijden
Brussel, 1 februari 1954
Leestijd: 5 minuten

Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij was uitgever-directeur van Het Laatste Nieuws. Op politiek vlak was hij minister van Onderwijs en senator, terwijl hij tijdens de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol speelde bij de regering in ballingschap. Binnen zijn partij had hij af te rekenen met een sterke anti-Vlaamsgezinde vleugel.

Studies

Julius Hoste jr. werd op 7 juni 1884 geboren in Brussel, als zoon van Julius Hoste (sr.) Hoste, Julius (sr.)
De liberaal Julius Hoste sr. (1848-1933), stichter van De Zweep en Het Laatste Nieuws, speelde eind 19de en begin 20ste eeuw een centrale rol in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in Brussel.... Lees meer
. Hij genoot in tegenstelling tot zijn vader, die een selfmade man was, een academische vorming. Van 1895 tot 1902 volgde Hoste jr. middelbaar onderwijs aan de Vlaamse afdeling van het Koninklijk Atheneum in Brussel. In 1907 studeerde hij aan de Université libre de Bruxelles af als doctor in de rechten. Zijn vader betrok hem bijna onmiddellijk in de leiding van het persbedrijf dat de bladen Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer
, De Vlaamsche Gazet van Brussel De Vlaamsche Gazet (van Brussel)
Lees meer
en De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer
uitgaf. Na de Eerste Wereldoorlog nam hij de leiding van het bedrijf over.

Vlaamse beweging

Net als 'vader Hoste' had zoon Julius belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aan de universiteit manifesteerde hij zich in het studentengenootschap Geen Taal Geen Vrijheid Geen Taal Geen Vrijheid
Geen Taal Geen Vrijheid is de kenspreuk en tot einde van de jaren 1940 de roepnaam van de Vlaamse studentenkring van de Brusselse universiteit. Lees meer
. In 1909 behoorde hij tot de stichters van de Liberale Volksbond van het arrondissement Brussel Liberale (Vooruitstrevende) Volksbond
De Liberale (Vooruitstrevende) Volksbond werd in 1909 opgericht door Brusselse liberale flaminganten. Ze had tot doel om de Vlaamse liberalen in Brussel te verenigen en hun belangen te be... Lees meer
. Dit was een zet tegen het franskiljonisme Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer
dat in de Brusselse liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
hoogtij vierde. Hij stond in 1913 ook aan de wieg van het Liberaal Vlaams Verbond Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer
(LVV). Het Vlaamsgezinde optreden van de familie Hoste leidde tot zure oprispingen bij sommige liberale kopstukken.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef Hoste in Nederland. Net als Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
werkte hij er mee aan het dagblad De Vlaamsche Stem De Vlaamsche Stem (1915-1916)
De Vlaamsche Stem (1915-1916) was een Vlaamsgezind dagblad dat in Nederland verscheen en na een tijd in Duitse handen overging. De koerswijziging die het dagblad als gevolg daarvan onderg... Lees meer
. Toen dat blad echter een activistische koers ging varen, richtten ze samen Vrij België Vrij België
Vrij België was een weekblad van de Belgisch loyale flamingantische vluchtelingenpers, uitgegeven in Den Haag (1915-1918), onder hoofdredactie van de katholiek Frans van Cauwelaert en de ... Lees meer
op. Het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
keurden ze af. Samen stichtten Hoste en Van Cauwelaert het Vlaamsch-Belgisch Verbond Vlaamsch-Belgisch Verbond
Het Vlaamsch-Belgisch Verbond (1917) was tijdens WOI in Nederland een vereniging van Vlaamse uitgewekenen. Het telde tal van afdelingen en ijverde voor een programma van vernederlandsing... Lees meer
en werkten ze een Vlaams actieprogramma uit. Met de gelijkheid tussen Walen en Vlamingen voor ogen bepleitten ze de eentaligheid van elk landsdeel en eisten de vernederlandsing van onderwijs Onderwijs
Lees meer
, bestuur Bestuur
Het taalgebruik in het bestuur is een centraal aspect van de Belgische taalkwestie. Het omvat het proces van het afdwingen van taalrechten voor Vlamingen evenals de bestuurstaalwetgeving ... Lees meer
, gerecht Gerecht
Lees meer
en leger Leger
Lees meer
. Na de wapenstilstand werd dit zogenaamde minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer
door Hoste in zijn dagblad verdedigd. Dit gedachtegoed stond ook centraal in het A lgemeen Vlaamsch Verbond Algemeen Vlaamsch Verbond
Het Algemeen Vlaamsch Verbond (1919) was een bondgenootschap van Belgisch gezinde flaminganten. Het Verbond kon nooit een rol van betekenis spelen en hield na enkele jaren op te bestaan.... Lees meer
, waarin hij een bestuursfunctie bekleedde. Zijn hele leven lang verzette hij zich tegen elk streven dat de eenheid van [object=987_630839_1]België bedreigde. Federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
wees hij resoluut af. Hij hekelde de Brusselse burgemeesters die een anti-Vlaamse politiek voerden waarbij aan Vlaamse kinderen onderwijs in hun moedertaal ontzegd werd en waarbij bovendien op alle manieren getracht werd het Nederlands te weren.

De Vlaamse onmacht in de Brusselse liberale partij leidde in 1921 en 1929 tot scheurlijsten voor de wetgevende verkiezingen. Hoewel hij de beweging steunde, weigerde Hoste als kandidaat van de Liberale Volksbond te figureren. In 1925 werd zijn plaats ingenomen door Herman Teirlinck Teirlinck, Herman
Lees meer
toen de Vlaamse liberalen een plaats kregen toegewezen op de liberale Kamerlijst. Uit de slechte verkiezingsresultaten leidde Hoste wel af dat hij het succes van zijn krant Het Laatste Nieuws politiek niet kon verzilveren.

Minister van Onderwijs

Van 1935 tot 1936 was Hoste nationaal voorzitter van de Algemene Belgische Persbond. Vanaf 1935 trad hij weer op het politieke voorplan. Na de electorale overwinning van Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer
en het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
in 1936 voerde hij samen met de liberale kopstukken een campagne tegen deze partijen. Het Laatste Nieuws steunde bij de tussentijdse verkiezingen van 1937 premier Paul van Zeeland Van Zeeland, Paul
Toen hoogleraar en bankier Paul van Zeeland (1893-1973) tussen 1935 en 1937 aan het hoofd stond van de Belgische regering, werden onder andere de taalwet in rechtszaken en een amnestiewet... Lees meer
in zijn strijd tegen Rex-leider Léon Degrelle Degrelle, Léon
Léon Degrelle (1906-1994) was de leider van Rex, initieel een Belgische, extreemrechtse nationalistische beweging, nadien omgevormd tot partij, die na 1936 radicaliseerde in fascistische ... Lees meer
.

In 1936 werd Hoste, die toen nog niet in het parlement zetelde, door Van Zeeland als minister van onderwijs in diens tweede kabinet opgenomen. Tijdens zijn tweejarige ministeriële loopbaan (13 juni 1936 tot 15 mei 1938) voerde hij een politiek ten gunste van de Brusselse Vlamingen. Met de burgemeesters poogde hij Vlaamse klassen op te richten. Hij liet ook nieuwe scholen voor het secundair onderwijs Middelbaar onderwijs
De geschiedenis van het middelbaar onderwijs is nauw verweven met die van de Vlaamse beweging. Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van ... Lees meer
bouwen. Desondanks ervoeren de Brusselse Vlamingen deze verwezenlijkingen slechts als druppels op een hete plaat.

Hostes ministerschap kenmerkte zich ook door het inwilligen van een aloude Vlaamse eis, namelijk de oprichting van een eigen Academie. In 1938 zag de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België
Lees meer
het daglicht. In datzelfde jaar richtte hij een Nederlandse en een Franse Cultuurraad op die, elk op hun domein, een adviserende bevoegdheid hadden (zie Cultuurraden Cultuurraden
Lees meer
).

De oorlogsjaren

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vertoefde Julius Hoste in Groot-Brittannië. Voor zijn vertrek had hij de verschijning van Het Laatste Nieuws onder Duits gezag verboden. Hij was dan ook bijzonder boos toen de krant toch werd heropgestart. Van 19 februari 1942 tot 26 september 1944 was hij onderstaatssecretaris van onderwijs in de Belgische regering in ballingschap te Londen. Hij werd ook opgenomen als lid van de Belgische Kommissie voor de Studie van de Naoorlogse problemen. Daarnaast nam hij deel aan de Conferentie van Londen, die de basis zou leggen voor de oprichting van de UNESCO, leidde hij korte tijd het persagentschap Inbel en was hij een van de initiatiefnemers en medewerkers van Radio België. Hij streefde ook actief naar een nieuwe spelling van de Nederlandse taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
en had daarbij zeer veel contacten met de Nederlandse delegatie in Londen. Voor de landgenoten gaf hij Onafhankelijk België uit, waarvoor hij zelf de redactie verzorgde.

Na de bevrijding nam Hoste opnieuw de leiding van Het Laatste Nieuws op zich. Op 26 juni 1949 werd hij verkozen tot liberaal senator voor Brussel, wat hij tot zijn dood zou blijven. Hostes aandacht richtte zich nu op de communautaire problemen en de wereldvrede. Van het Centrum-Harmel Centrum Harmel
Het Centrum Harmel is de benaming van een politiek studiecentrum dat drie jaar na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht om een regeling uit te dokteren voor de wrijvingen tussen de taalg... Lees meer
, dat een nationale oplossing zou zoeken voor de maatschappelijke, politieke en rechtskundige vraagstukken in de Vlaamse en Waalse gewesten, werd hij tweede ondervoorzitter. Inzake internationale betrekkingen pleitte hij voor samenwerking. In 1948 stond hij mee aan de wieg van de Liberale Internationale te Zurich. Vanaf 1948 zou hij als voorzitter van de Internationale Culturele Sectie van de Europese Beweging mee de basis helpen leggen voor de oprichting in 1950 van het Europacollege in Brugge, waar hij beheerder van werd. Hij werd ook voorzitter van het Belgische Benelux Benelux
Het begrip Benelux verwijst naar de intergouvernementele samenwerking tussen België, Nederland en Luxemburg na de Tweede Wereldoorlog. Het concept kon op verschillende tijdstippen op bijz... Lees meer
-comité. Julius Hoste overleed op 1 februari 1954.

Werken

– Artikelen in Het Laatste Nieuws, De Vlaamsche Gazet van Brussel, De Vlaamsche Gids.
– Een Vlaamsche stem in oorlogstijd, 1944.
– Land en volk in de branding, 1945.
– De Strijd voor de vrede, 1947.

Literatuur

– R. Verschueren, Julius Peter Hoste, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. VII, 1977.
– E. Witte, W. Prevenier en H. Rombaut (red.)., De bewogen beginjaren van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (1938-1949), 2014.
– H. van Velthoven, Zwerver in niemandsland: Julius Hoste en zijn Londens oorlogsdagboek, 2005.

Suggestie doorgeven

1973: Rozemie Steyaert (pdf)

1998: Maarten Van Ginderachter

2023: Ruben Mantels

Databanken

Inhoudstafel