Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België

Opgericht bij Koninklijk Besluit van 18 maart 1938 als Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren, en Schone Kunsten van België.

De Academie moest de Vlaamse tegenhanger van de Académie royale de Belgique worden en opereerde geheel autonoom van deze instelling. De wet van 1 juli 1971 schrapte 'Vlaamse' in de officiële benaming, om aan te geven dat er in België twee volwaardige nationale academiën naast elkaar bestaan.

De belofte voor een eigen Vlaams academiewezen, kaderend binnen de eis om cultuurautonomie, werd reeds in juni 1936 in het regeringsprogramma opgenomen. Het duurde tot 1938 voor dit na moeizame onderhandelingen gerealiseerd werd. Vooral de Commissie binnen de Gentse Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (later de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer -KANTL) en de Vereniging voor Wetenschap Vereniging voor Wetenschap
De Vereniging voor Wetenschap werd in 1935 opgericht met als doel de wetenschapsbeoefening in Vlaanderen te stimuleren. Vanaf 1981 werd de werking beperk tot de wetenschappelijke studie v... Lees meer pleitten voor een volledig autonome Vlaamse academie. De Académie royale daarentegen verzette zich heftig tegen een splitsing van haar instelling. Het voorstel tot oprichting van de Academie dat de regering met Julius Hoste Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer (jr.) als minister van openbaar onderwijs in maart 1938 tot de koning richtte, vroeg dan ook om de inrichting van een aparte en volledig autonome Vlaamse instelling. De oprichting van deze onafhankelijke Vlaamse academie betekende samen met de vernederlandsing van de universiteiten een belangrijke stap naar Nederlandstalige wetenschapsbeoefening Wetenschap
Lees meer .

Volgens de statuten was de Academie een raadgevend lichaam voor de regering. Ze moest de wetenschappers verenigen en wetenschappelijke en artistieke bedrijvigheid bevorderen. Van de mogelijkheid tot advies zou door de regering echter weinig gebruikgemaakt worden. Sinds de staatshervorming Staatshervorming
Tussen 1970 en vandaag werden zes staatshervormingen doorgevoerd die België omvormden van een unitaire in een federale staat met drie gewesten, het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoo... Lees meer valt de Academie trouwens onder de voogdij van de Vlaamse Regering Vlaamse Regering
De Vlaamse regering is de uitvoerende macht van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest, geïnstalleerd na de staatshervorming van 1980 en aanvankelijk aangeduid met de term 'executie... Lees meer .

De Academie werd onderverdeeld in drie klassen: de klasse der wetenschappen (natuurkundige en toegepaste wetenschappen), de klasse der letteren (de geesteswetenschappen) en morele en staatkundige wetenschappen en de klasse der schone kunsten (met hierin ook de kunstgeschiedenis en -kritiek). De geneeskunde en Nederlandse taal- en letterkunde vallen onder de bevoegdheid van respectievelijk de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België
De Vlaamse Academie voor Geneeskunde van België, werd in 1938 door Frans van Cauwelaert opgericht vanuit een streven naar Vlaamse culturele autonomie. De Academie kende even moeilijkhede... Lees meer (KAGB) en de KANTL. Om voeling met de ruimere Vlaamse gemeenschap te houden worden de klassenvergaderingen vaak gehouden in universiteiten, wetenschappelijke instellingen, kunstenaarsateliers enzovoort. Hieruit worden diverse publicaties gedistilleerd in de vorm van mededelingen, verhandelingen, verslagen en voorstellen, muziek- en speciale uitgaven en jaarboeken. Sinds 1981 worden de mededelingen per klasse uitgegeven onder de titel Academiae Analecta. De Academie geeft tevens, samen met de KANTL en met de KAGB, het Nationaal Biografisch Woordenboek (NBW) uit.

De Academie overkoepelt ook vaste commissies, die naast het fondsenbeheer en toekenning van prijzen instaan voor de bevordering van wetenschapsgeschiedenis en -filosofie.

De Academie zetelt in enkele belangrijke nationale wetenschappelijke comités van de Internationale Academische Unie en werkt samen met het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek. Zelf organiseert ze internationale wetenschappelijke en kunsthistorische symposia en colloquia, waarvan zij de Handelingen publiceert. Anderzijds zendt de Academie leden uit om op buitenlandse congressen referaten te houden en organiseert ze tentoonstellingen en soms ook concerten.

In 1982 pleitte professor Gerard Verbeke, de toenmalige vaste secretaris, voor meer financiële armslag voor langlopende projecten (zoals het NBW), samenwerking met mensen van buiten de Academie, organisatie van wetenschappelijke colloquia en samenwerking met de KAGB en de KANTL. Volgens Verbeke heeft de Academie ook een belangrijke sociale opdracht; ze moet een denkcentrum zijn waar geleerden uit verschillende disciplines elkaar ontmoeten. Met het oog op de internationalisering van de wetenschap engageert de Adacemie zich steeds meer in de wetenschapsbeoefening in de Engelse taal. De Academie is aangesloten bij de Union académique internationale en de International Council of Scientific Unions.