Teirlinck, Herman

Studeerde na onderwijs aan de lagere school Karel Buls Buls, Karel
Lees meer en het Koninklijk Atheneum te Brussel natuurwetenschappen aan de Université libre de Bruxelles en Germaanse filologie aan de Rijksuniversiteit Gent, studies die hij telkens na een jaar opgaf. Teirlinck oefende daarna verscheidene ambten uit: beambte voor Schone Kunsten bij het stadsbestuur te Brussel (1902-1906), Brussels correspondent van het Amsterdamse Algemeen Handelsblad (1906-1911), directeur van een meubelzaak (1912-1926), leraar in de Nederlandse letterkunde aan verschillende instellingen (Stedelijke Openbare Leergangen en Jongens- en Meisjesnormaalschool te Brussel en Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen), leraar in de Nederlandse toneelspeelkunst aan het Koninklijk Conservatorium te Brussel en leraar in de techniek van het toneel aan de Nationale Hogere School voor Bouw- en Sierkunsten te Brussel, waar hij later Henry van de Velde als directeur opvolgde (1938-1951), stichter en leider van de Studio van het Nationaal Toneel van België (1946) en kunstadviseur bij de directie van Schone Kunsten van het ministerie van openbaar onderwijs (1951). Om zijn beheersing van het Nederlands en zijn gezag in Vlaamse culturele aangelegenheden werd hij tevens aan het hof benoemd: Vlaams leraar van de hertog van Brabant (1920), privaatraad bij koning Albert I van Saksen-Coburg, Albert I
Koning Albert I (1875-1934) werd aan de vooravond van en tijdens de Eerste Wereldoorlog geconfronteerd met een radicaliserende Vlaamse beweging. De communautaire kwestie groeide daardoor ... Lees meer (1933), raadsheer voor kunst en wetenschap bij koning Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer (1934) en ereraad voor kunst en wetenschap bij koning Boudewijn van Saksen-Coburg, Boudewijn I
Boudewijn (1930-1993) moest als gevolg van de koningskwestie op jonge leeftijd en onvoorbereid zijn vader opvolgen. Zijn koningschap werd getekend door de Congolese dekolonisatie, staatsh... Lees meer (1951). In 1919 werd hij benoemd tot briefwisselend en in 1922 tot werkend lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer , waarvan hij in 1932 onderbestuurder en in 1933 bestuurder was.

Herhaaldelijk werd deze "Proteus der Vlaamse letteren" bekroond: driemaal ontving hij de Staatsprijs voor Letterkunde (in 1925 en 1928 voor het toneel en in 1950 voor zijn gezamenlijk werk). Hij was de eerste auteur die de Prijs der Nederlandse letteren ontving. Het doctoraat honoris causa werd hem aangeboden door de universiteiten te Brussel (1938), Amsterdam (1947), Luik (1954) en Gent (1959).

Teirlinck was van jongsaf vertrouwd met het wel en wee van het Vlaamse cultuurleven te Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer en zowel thuis als in het letterkundig genootschap De Distel De Distel
De Distel was een in 1881 door Jan-Matthijs Brans en Jan Baptist Janmoulle te Brussel opgericht Nederlandstalig letterkundig genootschap, met als kenspreuk ‘Stekelig, niet hekelig’. ... Lees meer leerde hij de vooraanstaande Vlaamse strijders te Brussel kennen. In zijn kortstondige studententijd was hij actief in de Vlaamse studentenkringen Geen Taal Geen Vrijheid te Brussel en 't Zal wel gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer te Gent. Na reeds verzen gepubliceerd te hebben in Land en Volk, werd hij als medewerker opgenomen in de tweede reeks van Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer en daardoor ingelijfd in de vernieuwingsbeweging die het Vlaamse cultuurleven hogerop zou stuwen. Geestdriftig over dit avontuur, waardoor nieuwe perspectieven voor de Vlaamse ontvoogdingsstrijd werden geopend, zette hij na het staken van het tijdschrift de actie ervan voort door een nieuw tijdschrift te stichten: Vlaanderen Vlaanderen (1903-1907)
Lees meer (1903-1907). Sedert 1923 was hij redacteur van De Vlaamse Gids De Vlaamse Gids (met) Boek & Biliotheek
De Vlaamse Gids (1905-2000) was een flamingantisch en liberaal tijdschrift. Het werd gesticht door Max Rooses, met medewerking van Paul Fredericq en Jozef Vercoullie. Het blad was feiteli... Lees meer en in 1929 poogde hij met het cultureel weekblad Vandaag Vandaag
Vandaag (1929-1930) was een tweewekelijks cultureel informatieblad waaraan vooraanstaande Vlamingen van verschillende politieke overtuigingen meewerkten. Lees meer opnieuw een verzamelpunt van alle Vlaamse krachten te vormen, terwijl hij na de dood van August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer diens laatste droom werkelijkheid deed worden door de stichting van het Nieuw Vlaams Tijdschrift Nieuw Vlaams Tijdschrift (NVT)
Lees meer , waarvan hij directeur was.

Doch niet alleen als organisator, ook als scheppend auteur heeft Teirlinck een leidende en vernieuwende rol gespeeld in de Nederlandse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer . Na een bundel Verzen (1900) publiceerde hij verfijnde dorpsverhalen en impressionistische schetsen (Zon, 1906). Met zijn groter opgezette prozawerken (Mijnheer Serjanszoon, 1908; Het ivoren aapje, 1909; Johan Doxa, 1917) introduceerde hij de geest van het dilettantisme in onze letteren. Na de in samenwerking met Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer geschreven De leemen torens (1928), een vooroorlogse kroniek van twee steden, Gent en Brussel, en het fantasieverhaal De nieuwe Uilenspiegel (1920), bedoeld als reïncarnatie van Uilenspiegel Uilenspiegel (1918)
Uilenspiegel was een activistisch weekblad, dat werd uitgegeven door de Vlaamsche Gouwbond van Leuven en omgeving. Het verscheen van 3 februari tot 3 november 1918. Lees meer in een Vlaming van de 20ste eeuw en als een peiling naar de typerende wezenstrekken van het Vlaamse volk, wendde hij zich een hele tijd van het proza af. Hij wijdde zich voortaan aan de toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer vernieuwing in Vlaanderen zowel op theoretisch niveau met voordrachten en essays als op praktisch niveau met de vernieuwing van het toneelrepertoire en met de reorganisatie van het theaterbestel (oprichting in 1923 van het Koninklijk Landjuweel voor liefhebbersgezelschappen, heropleving van Het Vlaamsche Volkstooneel Het Vlaamsche Volkstooneel (1924-1932)
Lees meer met Johan de Meester De Meester, Johan
Lees meer van 1924 tot 1929, oprichting op 1 juli 1946 van de Studio van het Nationaal Toneel van België voor de opleiding en volmaking van toneelspelers, waarvoor hij het programma samenstelde en waarvan hem de leiding werd toevertrouwd). Zelf schreef hij ook een aantal expressionistische toneelstukken, openluchtspelen en avant-garde-experimenten. Als vernieuwd romanschrijver kwam hij na de Tweede Wereldoorlog opnieuw aan het woord met monumentaal-epische werken die hoogtepunten vormen in de vitalistische romanliteratuur in Vlaanderen (Maria Speermalie, 1940; Rolande met de bles, 1944; Het gevecht met de engel, 1952; Zelfportret of Het Galgenmaal, 1956).

Als talentrijk en veelzijdig kunstenaar, als dynamisch organisator en animator heeft hij op zeer verschillende domeinen van ons cultuurleven activerend, vernieuwend en leidend gewerkt. Zijn hele werk stond in het teken van trouwe dienst aan de Vlaamse cultuurpolitiek. In 1925 poogde hij zelfs een actieve politieke rol te spelen door zich kandidaat te stellen voor de Kamer. Hij prijkte toen als achtste op de liberale lijst, als kandidaat van de Vlaamsgezinde Liberale Volksbond Liberale (Vooruitstrevende) Volksbond
De Liberale (Vooruitstrevende) Volksbond werd in 1909 opgericht door Brusselse liberale flaminganten. Ze had tot doel om de Vlaamse liberalen in Brussel te verenigen en hun belangen te be... Lees meer , arrondissement Brussel. Ondanks de steun van Julius Hoste Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer (jr.), die een brief zond naar alle Vlaamse verenigingen om te pleiten voor de kandidatuur van Teirlinck, werd hij niet gekozen. In de Vlaamse cultuurpolitiek speelde hij nochtans een belangrijke rol als lid van talrijke culturele verenigingen, zoals de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
De Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), opgericht in 1907 te Antwerpen, pleitte voor culturele toenadering tussen Noord en Zuid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden interne... Lees meer , de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde is een letterkundig-historisch genootschap dat in 1766 in Leiden werd opgericht. Lees meer , waar hij voorzitter was van de Vlaamse afdeling, het Vlaamse PEN-centrum, waarvan hij ere-voorzitter was; hij was voorzitter van de Vlaamse Club voor Kunsten, Wetenschappen en Letteren Vlaamse Club voor Kunst, Wetenschap en Letteren
De Vlaamse Club voor Kunst, Wetenschap en Letteren werd op 5 juli 1923 als pluralistische vereniging opgericht. Het wilde de verzuiling in het Vlaamse gemeenschapsleven doorbreken en zo e... Lees meer te Brussel, eerste voorzitter van de Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren
De Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren was een jaarlijkse conferentie, van 1951 tot 1983 belegd om de culturele contacten tussen Nederland en Vlaanderen te bevorderen. Lees meer en stichter van de M(agna) C(harta) – of Mijol-club, een besloten kring van Vlaamse vrienden die allen een belangrijke rol spelen in het Vlaamse cultuurleven.

Bij meer dan één gelegenheid heeft Teirlinck zijn stem verheven om te pleiten voor de rechten van de Nederlandse taal en de 'echte' waarden van de Vlaamse cultuur. Zo verdedigde hij in een ophefmakende radio-toespraak ter gelegenheid van de nationale feestdag op 21 juli 1954 met klem de stelling dat de historische vergroeiing van twee cultuurgemeenschappen "alleen haar nationale gebondenheid kan handhaven, wanneer geen van beide leden in zijn eigen wezen wordt aangetast en met ontaarding wordt bedreigd. Hoe krachtiger en zuiverder zich aan beide kanten de authentieke volksaard laat gelden, hoe heilzamer voor beide het Belgisch staatsverband blijken zal." Samen met zijn vriend Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer , die andere nestor van de Vlaamse letteren, riep hij op tot een "kruistocht van 10.000 Vlamingen voor (het behoud van) vijfentwintig windmolens, een typisch teken van het Vlaamse landschap en tevens een ontroerende herinnering aan het landelijk leven van vroeger tijden", terwijl zij in 1959 samen een alarmkreet lieten horen, opdat aan de onschendbaarheid van het taalgebied onder geen enkel voorwendsel zou worden getornd. In 1961 wijdde hij een speciaal nummer van het Nieuw Vlaams Tijdschrift aan de bespreking van de culturele autonomie, waarvoor hij met Julien Kuypers Kuypers, Julien
Julien Kuypers (1892-1967) was een Vlaamse, socialistische schrijver en ambtenaar. Hij was meerdere malen kabinetschef op socialistische ministeries en bekleedde hoge functies op het depa... Lees meer en Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer een pleidooi hield. Als woordkunstenaar, die een eigen literaire taal smeedde, getuigde hij van zijn liefde voor de eigen taal en van een diep taalkundig inzicht. Daarom werd hij lid van de gemengde Nederlandse taalcommissie en lid van de Nederlands-Belgische spellingcommissie. Steeds heeft hij gepleit voor de noodzaak en voor de verbreiding van het Algemeen Beschaafd Nederlands Vereniging Algemeen Nederlands
De Vereniging Algemeen Nederlands (VAN) ontstond in 1978 als opvolger van de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal (VBO). De VBO, opgericht in 1932, had het als doel het bevorderen van c... Lees meer in onze gewesten, wat leidde tot een innige vriendschap met Willem Pée Pée, Willem
De Vlaamsgezinde socialist Willem Pée (1903-1986) was hoogleraar Nederlandse taalkunde en dialectologie, achtereenvolgens aan de universiteiten van Luik en Gent. Lees meer , voorzitter van de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal Vereniging Algemeen Nederlands
De Vereniging Algemeen Nederlands (VAN) ontstond in 1978 als opvolger van de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal (VBO). De VBO, opgericht in 1932, had het als doel het bevorderen van c... Lees meer .

Zoals Vermeylen, wiens leidinggevende en gezaghebbende rol hij na de Tweede Wereldoorlog overnam, heeft hij niet alleen in de letterkunde, maar in het hele cultuurbewustzijn en in de V.B. een diepere zin geschapen en nieuwe perspectieven geopend voor de culturele voltooiing van Vlaanderens ontvoogding op Europees vlak.