Vereniging van Vlaamse Letterkundigen

Organisatie
Fernand Bonneure (2023, ongewijzigd), Fernand Bonneure (2023, ongewijzigd)

De Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), opgericht in 1907 te Antwerpen, pleitte voor culturele toenadering tussen Noord en Zuid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden interne tegenstellingen tussen activisten en passivisten. Na heroprichting in 1945 focuste de VVL op pluralistische belangenbehartiging van auteurs, waaronder een vaste boekenprijs, schrijversstatuut en leenvergoeding. In de jaren 1990 uitte de vereniging zorg over de stimulering van vreemde talen in het hoger onderwijs.

Afkorting
VVL
Alternatieve naam
Vlaamsche Vereeniging van Letterkundigen
Vlaamse Vereniging van Letterkundigen
Oprichting
24 november 1907
Leestijd: 4 minuten

Opgericht te Antwerpen op 24 november 1907.

Aan de stichting van de VVL ging een aantal initiatieven vooraf zoals de oprichting in 1905 in Nederland van de Vereniging van Letterkundigen. Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer
was het enige Vlaamse lid. Op de eerste jaarvergadering waren ook Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer
en Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer
uitgenodigd. Op 1 juni 1908 kwam te Scheveningen een Noord- en Zuidnederlandsch Verbond van Letterkundigen tot stand, doch het overleefde de oorlog niet.

Intussen was te Antwerpen de Vlaamsche Vereeniging van Letterkundigen opgericht. Voorzitter werd Prosper van Langendonck Van Langendonck, Prosper (1862-1920)
Prosper van Langendonck (1862-1920) was een dichter en letterkundige die zich ook inzette voor de Vlaamse beweging in Brussel. Lees meer
(1862-1920)
(tot 1910) en daarna Victor A. dela Montagne dela Montagne, Victor
Victor dela Montagne (1854-1915) was een Vlaamse dichter, bibliofiel en ambtenaar. Lees meer
(tot 1919). De vereniging bepleitte bij de regering de splitsing van de diensten van onderwijs, kunsten en wetenschappen, en van de Hogere Raad voor Volksopleiding en de Raad voor de Openbare bibliotheken. De VVL zocht toenadering tussen Noord en Zuid. Voor het overige beperkten de activiteiten zich tot het publiceren van speciale uitgaven over een welbepaalde auteur en culturele postzegels met Vlaamse schrijvers.

Tussen juni 1914 en maart 1921 lag de werking van de vereniging stil. Na de wapenstilstand kon de VVL slechts moeizaam haar activiteiten hervatten ten gevolge van de kloof tussen activisten ( activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
) en 'passivisten' ( passivisme Passivisme
Het begrip ‘passivisme’ verwijst naar de Vlaamsgezinden die tijdens de Eerste Wereldoorlog verdere pogingen om de Vlaamse eisen te realiseren tot na het einde van het politiek-militair co... Lees meer
) die zich tijdens de oorlogsjaren had gevormd. Een groot deel van de geëngageerde letterkundige avant-garde, onder wie Paul van Ostaijen Van Ostaijen, Paul
Paul van Ostaijen (1896-1928) was een schrijver die met zijn poëzie, proza en kritische werk grote invloed heeft uitgeoefend op de Nederlandstalige literatuur. Zijn zoektocht naar een nie... Lees meer
en Achilles Mussche Mussche, Achilles
Achilles Mussche (1896-1974) was een socialistisch en flamingantisch geïnspireerde leraar en dichter, die zich in zijn jonge jaren engageerde in het activisme en begin jaren 1920 mee aan ... Lees meer
, had zich immers bij het activisme aangesloten terwijl de oudere letterkundigen zich veelal anti-Duits en antiactivistisch opstelden. August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer
, de eerste naoorlogse voorzitter was antiactivistisch. Leden als Frank Lateur Lateur, Frank
Lees meer
, Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
, De Bom, Baekelmans en Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer
daarentegen profileerden zich eerder als proactivistisch. De activistischgezinde leden kregen in 1919 een brief waarin zij aangespoord werden ontslag te nemen om de VVL niet in opspraak te brengen. Aan de brief werd echter geen gevolg gegeven. Vermeylen diende daarop zijn ontslag als voorzitter in. Ten gevolge van de interne tegenstellingen en de veroordeling en internering van verscheidene leden van de vereniging, kwamen de activiteiten slechts zeer moeizaam op gang. Na veel aandringen werd Vermeylen in 1924 bereid bevonden het voorzitterschap opnieuw op zich te nemen (tot 1939). In 1929 nam de VVL het initiatief tot oprichting van de Vereniging ter bevordering van het Vlaamse Boekwezen Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen
De Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen (VBVB), opgericht in 1929 in Antwerpen, had als doel de Vlaamse uitgeverij en boekhandel te professionaliseren en te emanciperen. H... Lees meer
(VBVB).

De VVL, die tijdens de bezetting niet had gefunctioneerd, werd onder de huidige naam als vereniging zonder winstoogmerk heropgericht op 13 augustus 1945 en hervatte de activiteiten. Van de 202 leden die in 1940 waren aangesloten bij de VVL werden 11 leden geschrapt wegens collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
.

In maart 1973 kwam het tot onenigheid toen bleek dat de vertegenwoordiging van gelovige en vrijzinnige auteurs in de raad van bestuur niet evenredig was. 43 vrijzinnige auteurs zegden hun lidmaatschap op. De meesten onder hen keerden na korte of langere tijd naar de VVL terug.

De voorzitters in de naaoorlogse periode waren achtereenvolgens: Maurice Roelants Roelants, Maurice
Maurice Roelants (1895-1966) was een Vlaamse literaire auteur en cultuurpromotor. Lees meer
(vanaf 1945), Baekelmans (1946-1957), Mussche (1957-1968), Marcel Coole (1968-1971), Jan Vercammen (1971-1972), Hubert Lampo (1972- 1973), B.F. van Vlierden (Bernard Kemp) (1973-1981), Henri- Floris Jespers (1981-1988), Emiel Willekens Willekens, Emiel
Emiel Willekens (1922-2009) was een Antwerpse letterkundige, conservator en bibliothecaris. Lees meer
(1990-1994) en Fernand Bonneure (vanaf 1995).

Sinds haar oprichting zette de VVL als pluralistische vereniging zich in voor auteursbelangen (bepleiten van een vaste boekenprijs), het statuut van schrijver, het fonds van de letterkundigen en de uitkering van een leenvergoeding voor auteurs. In de jaren 1990 sprak de VVL haar ongerustheid uit over de toen heersende tendens om in het hoger onderwijs het gebruik van vreemde talen sterk te stimuleren. De vereniging was van oordeel dat iedere Vlaming zijn einddiploma moet kunnen behalen.

Bij de 90ste verjaardag (1997) werd Van alle stijlen thuis gepubliceerd, een bloemlezing samengesteld door secretaris Tony Rombouts en waaraan 133 leden meewerkten. De VVL is lid van de Federatie van Europese Schrijversverenigingen en staat in nauw contact met VVL- Nederland, de Association des Ecrivains belges de langue française, de VBVB, de Société des Auteurs belges-Belgische Auteursmaatschappij Société des Auteurs belges – Belgische Auteursmaatschappij
De Nationale Vereeniging voor Auteursrecht (NAVEA) werd in 1922 op initiatief van Emiel Hullebroeck opgericht. Het doel was het innen en verdelen van auteursrechten. Uit NAVEA ontstond in... Lees meer
, PEN-centrum Vlaanderen, de Vereniging Schrijvers voor de Jeugd, de Vereniging van Toneelauteurs en DIAPASON, de vereniging van vertalers.

Wie twee publicaties, opvoeringen, uitzendingen op zijn/haar naam heeft, kan lid worden van de VVL. De leden ontvangen vier keer per jaar het tijdschrift Mededelingen.Het is de oudste auteursvereniging van Vlaanderen.

Literatuur

– J. van Baelen, De vereniging van Vlaamse Letterkundigen, de overheid en de uitgever sinds 1970, z.j.
– E. Willekens en B. Decorte, Schrijvenderwijs: vijfenzeventig jaar vereniging van Vlaamse Letterkundigen, 1907-1982, 1982.

Suggestie doorgeven

1975: Jan Vercammen (pdf)

1998: Fernand Bonneure

2023: Fernand Bonneure

2023: Fernand Bonneure

Databanken

Inhoudstafel