Martens, Adriaan

Was de zoon van een sluiswachter van het Kempens kanaal; kreeg middelbaar onderwijs aan het Koninklijk Atheneum in Antwerpen, waar hij met Antoon Jacob Jacob, Antoon
Antoon Jacob (1889-1947) was een atheneumleraar en later hoogleraar in Hamburg en Gent. Hij was actief bij activistische tijdschriften, nadien in de amnestiebeweging en later de culturele... Lees meer , Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer , Eugène de Bock De Bock, Eugène
Eugène de Bock (1889-1981) was een Vlaamse uitgever en auteur. Hij was de oprichter en directeur van uitgeverij De Sikkel en stichtte ook mee de Vereniging ter bevordering van het Vlaamse... Lees meer en Antoon Picard Picard, Antoon
Huisarts Antoon Picard (1881-1949) was tijdens WOI betrokken bij het Antwerpse activisme. Daarna was hij gemeenteraadslid voor de Frontpartij en medeoprichter van het Vlaamse Kruis. Tijd... Lees meer Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer als leraar had. In die kring groeide Martens' radicale Vlaamsgezindheid, met een vrijzinnig accent. In 1912 promoveerde hij aan de Gentse Rijksuniversiteit tot doctor in de geneeskunde. Hij vestigde zich als huisarts in Deinze. Zijn interesse voor de interne geneeskunde ontwikkelde zich geleidelijk tot een specialiteit.

Als student te Gent was Martens driemaal voorzitter van het studentengenootschap 't Zal wel gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer . Met Julius Mac Leod Mac Leod, Julius
Julius Mac Leod (1857-1919) was hoogleraar plantkunde aan de Gentse universiteit en een Vlaamsgezinde progressieve liberaal. Hij was een belangrijke pleitbezorger van de vernederlandsing ... Lees meer , Hippoliet Meert Meert, Hippoliet
Hippoliet Meert (1865-1924) was de oprichter van het Algemeen-Nederlands Verbond. Hij ijverde voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en engageerde zich tijdens de Eerste Were... Lees meer , Lodewijk de Raet De Raet, Lodewijk
Lodewijk de Raet (1870-1914) was een econoom en ambtenaar die in belangrijke mate bijdroeg aan de theorievorming over de Vlaamse beweging en deze van een sociaaleconomisch denkraam voorza... Lees meer en Marcel Minnaert Minnaert, Marcel
De vrijzinnige flamingant en Groot-Nederlander Marcel Minnaert (1893-1970) was ook een overtuigde links-radicaal en (atoom)pacifist. Vanaf het begin van de jaren 1920 tot zijn emeritaat a... Lees meer ging hij zeer vroeg voorop in de strijd voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Toen onder de Duitse bezetting in 1916 de Vlaamsche Hoogeschool in Gent totstandkwam, behoorde Martens tot de nieuwe hoogleraren. Hij doceerde interne ziekteleer. In 1918 werd hij lid van de tweede Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer .

Na de oorlog werd de woning van Martens door een opgehitste menigte vernield. Martens werd in 1919 tot de doodstraf veroordeeld ( repressie Repressie
Lees meer ). Hij week uit naar Nederland, haalde in Leiden opnieuw de artsenbul en vestigde zich in Middelburg, waar zowel uit Nederland als uit Vlaanderen veel patiënten hem kwamen raadplegen. In 1931 wees de Gentse faculteit der geneeskunde een door Martens aangeboden proefschrift voor het aggregaat hoger onderwijs af. Dankzij de clementiewetten kon hij naar België terugkeren. Hij vestigde zich in 1935 in Astene en opende er een polikliniek en een dieetkliniek. Hij kreeg een steeds grotere faam als internist en droeg door zijn praktijk en publicaties bij tot de academische erkenning van de interne geneeskunde als een autonome specialiteit. Vooral op het gebied van de dieetgeneeskunde was hij een pionier.

Martens behoorde tot de eerste door de drieledige regering- Paul-Henri Spaak Spaak, Paul-Henri
Paul-Henri Spaak (1899-1972) was een Franstalige socialistische politicus die een rol speelde in talrijke communautaire kwesties. Lees meer benoemde leden van de op 7 november 1938 opgerichte Vlaamse Academie voor Geneeskunde Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België
De Vlaamse Academie voor Geneeskunde van België, werd in 1938 door Frans van Cauwelaert opgericht vanuit een streven naar Vlaamse culturele autonomie. De Academie kende even moeilijkhede... Lees meer . Brusselse en franskiljon Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer se kringen en oud-strijdersverenigingen kwamen in verzet tegen de benoeming van een oud-activist. Martens' benoeming was nochtans door de Vlaamse politici zorgvuldig, en onafhankelijk, voorbereid en door de Vlaamse wetenschappelijke verenigingen gesteund. De 'zaak-Martens' barstte los nog voor de benoeming door koning Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer ondertekend werd. Tijdens een bijzondere ministerrraad kapittelde de koning de ministers over wat hij als een inbreuk op zijn prerogatieven beschouwde. Franstalige liberalen interpelleerden de regering en dwongen ze tot aftreden. In een verklaring, het Manifest van Antwerpen Manifest van Antwerpen
In het Manifest van Antwerpen (februari 1939), dat ondertekend werd door vier Vlaamse en evenveel katholieke parlementariërs, werd op basis van het principe van culturele autonomie gepone... Lees meer , beklemtoonden Vlaamse politici dat de Franstaligen zich niet hadden in te laten met de Vlaamse culturele zaken. Om incidenten in aanwezigheid van de koning te voorkomen bleef Martens weg uit de in een gespannen sfeer gehouden installatievergadering van de Academie. Ondanks de sombere internationale context konden de partijen het niet eens worden over de zaak-Martens. Het kwam tot parlementsontbinding en vervroegde verkiezingen op 2 april 1939.

Nog tijdens de verkiezingscampagne werd Martens van vele zijden gevraagd ontslag te nemen als academielid, om uit de verwarring te komen. De met hem bevriende hoogleraar Frank Baur Baur, Frank
Frank Baur (1887-1969) was een journalist, criticus, hoogleraar en veelgevraagd redenaar. Lees meer was de woordvoerder van die strekking. Meer radicale Vlaamsgezinden, onder wie Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer , drongen aan op standhouden. Martens voelde er weinig voor om in de Belgische politiek een teken van tegenspraak te blijven. Hiertoe aangezet door zijn vriend Reimond Speleers Speleers, Reimond
Lees meer nam hij echter pas ontslag op de verkiezingszondag, na de sluiting van de stembureaus, voordat de uitslag bekend was.

Bij de Duitse inval in 1940 werd Martens als verdachte gearresteerd en naar het Franse strafkamp Le Vernet overgebracht ( Spooktreinen Spooktreinen
Het begrip Spooktreinen verwijst naar de wegvoering van 2000 tot 3000 verdachten door de Belgische staatsveiligheid in mei 1940. De verdachten, waaronder een aantal prominente Vlaams-nat... Lees meer ). Zijn woning in Astene, met talrijke kunstschatten, werd door Belgische troepen beschadigd. Met de andere Vlaamse en politieke gedeporteerden kwam hij in juli 1940 vrij. Kort daarop benoemde secretaris-generaal Nyns hem tot hoogleraar in de interne geneeskunde in Gent. Speleers kreeg de eveneens vacante leerstoel oogheelkunde. Twee hoogleraren van de Vlaamsche Hoogeschool 1916-1918 bezetten aldus opnieuw de leerstoel waaruit zij in 1918 waren verwijderd. De Militärverwaltung heeft duidelijk invloed uitgeoefend bij deze benoemingen. Minder duidelijk is de invloed die staatsminister Maurice Lippens Lippens, Maurice
Graaf Maurice Lippens (1875-1956) was een Belgisch liberaal politicus, senator voor het arrondissement Gent-Eeklo en minister van onderwijs. Lees meer daarbij zou hebben uitgeoefend.

Aan de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer tijdens de Tweede Wereldoorlog had Martens slechts een bescheiden aandeel. Hij ondertekende in augustus 1940 de oproep van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) voor een nieuwe Volksbeweging, trad toe tot het VNV, was abonnee op Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer , werd voorzitter van de Reimond Tollenaere-Stichting, verzorgde in zijn kliniek Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer en woonde diens begrafenis bij. Van de Bormscommissie Bormscommissie
De Bormscommissie was een commissie die tijdens de Tweede Wereldoorlog schadevergoedingen uitkeerde aan door de Belgische overheid gestrafte activisten van de Eerste Wereldoorlog. Lees meer kreeg Martens een schadevergoeding van 650.000 frank, die hij echter in de Belgische staatskas terugstortte.

In september 1944 werd Martens als hoogleraar ontslagen. Ofschoon hij door de Gentse krijgsauditeur niet was verontrust, werd hij in juni 1945 van Brussel uit op bevel van substituut Marc de Smedt gearresteerd. De Brusselse krijgsraad veroordeelde hem tot tien jaar gevangenisstraf en drie miljoen frank boete wegens politieke collaboratie. In 1948 kwam Martens vrij. Hij hervatte zijn medische praktijk in Astene, nu met hulp van assistenten. Samen met zijn echtgenote, Jeanne Vercoullie, dochter van de filoloog-hoogleraar Jozef-Frederik Vercoullie Vercoullie, Jozef-Frederik
Lees meer , werd hij, die ook een groot kunstmecenas was, in aanwezigheid van onder meer een vertegenwoordiger van het Hof, op het Campo Santo Campo Santo
Campo Santo, de begraafplaats van Sint-Amandsberg, geniet faam als ‘de merkwaardigste van Vlaanderen’, als gevolg van de vele Vlaamsgezinde boegbeelden die er, te beginnen met Jan-Frans W... Lees meer in Sint-Amandsberg begraven.