Meert, Hippoliet

Hippoliet Meert werd grootgebracht bij een oom en een tante die een ijzerwinkel hadden. Hij volgde middelbaar onderwijs in Aalst en in Gent, waar hij tevens de ingenieursstudie begon. Door een ernstige ziekte moest hij deze studie echter onderbreken, waarna hij Germaanse talen, geschiedenis en aardrijkskunde ging studeren. Hij was achtereenvolgens leraar aan de athenea van Ieper, Luik, Brussel, Leuven en Gent, waar hij in 1896 vast benoemd werd. Meert maakte zich verder verdienstelijk door zijn werken over taal en taalzuivering. Driemaal werd hij door de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer bekroond.

Oprichting Algemeen-Nederlands Verbond (ANV)

Meert behoorde tot degenen die in de Vlaams-liberale politiek stonden, zonder evenwel hun hoofdactiviteit op de politiek te richten. Het was Meert die in 1893, antwoordend op het artikel ‘Heeft de Nederlandsche taal eene toekomst?’ verschenen in het blad De Nederlander in Chicago (3 februari 1893), een plan ontvouwde om, naar het voorbeeld van de Alliance française en van het Alldeutscher Verband Alldeutscher Verband
Het Alldeutscher Verband (1891 - 1939) was een imperialistische drukkingsgroep in het Duitse keizerrijk die de Vlaamse beweging hoopte in te schakelen in een Duits expansiebeleid.Na 1918 ... Lees meer , ook een algemeen Nederlands verbond te stichten om de Nederlandse cultuur te steunen. Deze gedachte vond weerklank en op 27 april 1895 werd, na een voordracht van Meert voor het kunstgenootschap De Distel De Distel
De Distel was een in 1881 door Jan-Matthijs Brans en Jan Baptist Janmoulle te Brussel opgericht Nederlandstalig letterkundig genootschap, met als kenspreuk ‘Stekelig, niet hekelig’. ... Lees meer in Brussel, tot de stichting van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer (ANV) overgegaan. De statuten van het verbond werden op 9 juni goedgekeurd. Toen in 1898 de zetel van Brussel naar Dordrecht werd overgeplaatst, werd Meert secretaris voor België. In 1896 werd, eveneens door Meert, het maandblad Neerlandia Neerlandia
Neerlandia, gesticht door Hippoliet Meert in 1896, werd in 1897 de spreekbuis van het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV). Na verloop van tijd werd Neerlandia een zelfstandig kwartaalperiod... Lees meer gesticht.

Het ANV is volgens Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer ‘geboren uit de strijdvaardige Nederlandse gezindheid van Meert om het stambewustzijn van de verspreide Nederlanders op te wekken en daarbij ook de Nederlandse taal en cultuur als hefboom te gebruiken’. Het is dan ook in deze samenhang dat Meerts sympathie voor de Boeren van Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer in hun oorlog tegen Engeland gezien moet worden: hij belegde protestvergaderingen tegen de Engelse handelwijze, gaf het blad Transvaal Dietsland Suid-Afrika
Dietsland Suid-Afrika was een tweemaandelijks tijdschrift dat van mei 1937 tot april 1940 uitgegeven werd door de Sint-Pietersabdij in Steenbrugge. Lees meer uit (33 nummers in 1899-1900) om genegenheid voor Zuid-Afrika op te wekken en bracht geld bijeen voor een ambulance voor Zuid-Afrika.

Meert en de Vlaamse beweging

Meert, die ijverde voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs, is tevens onafscheidelijk verbonden met de beweging voor de vernederlandsing van de Gentse Rijksuniversiteit voor 1914. Als secretaris van de tweede Vlaamsche Hoogeschoolcommissie in 1907 (Commissie- Lodewijk de Raet De Raet, Lodewijk
Lodewijk de Raet (1870-1914) was een econoom en ambtenaar die in belangrijke mate bijdroeg aan de theorievorming over de Vlaamse beweging en deze van een sociaaleconomisch denkraam voorza... Lees meer ) was hij als het ware de propagandaleider: hij organiseerde vergaderingen, verzamelde gegevens, schreef brochures, leverde de sprekers argumenten voor hun toespraken, maar sprak zelden zelf. Hij was tevens uitgever en redacteur van het maandblad De Vlaamsche Hoogeschool De Vlaamsche Hoogeschool
De Vlaamsche Hoogeschool was het propagandamaandblad van de tweede Vlaamsche Hoogeschoolcommissie, dat van 1911 tot 1914 verscheen. Lees meer (1911-1914).

Toen de Gentse socialisten zich in 1910 weigerden aan te sluiten bij het Guldensporenfeest, waaraan in verscheidene Vlaamse steden sinds enige jaren Vlamingen van alle politieke gezindten deelnamen, ontstond in het socialistische dagblad Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer (1884-1991) een polemiek tussen Meert en redacteur Ferdinand Hardijns Hardijns, Ferdinand
Ferdinand Hardijns (1864-1927) was een Gentse socialistische journalist en politicus die het primaat verdedigde van de sociale strijd op de taalstrijd. Lees meer . Voor deze laatste was de Vlaamse beweging een ‘papenwerk’ en een ‘klodderspaan’, wat door Meert radicaal werd ontkend. De Vlaamse beweging definieerde hij als de actie van de flaminganten die de eerste taalwetten toegepast wensten te zien in gerecht, bestuur en elders. De Vlaamse werkman was, doordat hij geen Frans kende, het eerste slachtoffer van de vroeger bestaande toestanden. Meert beschouwde de Vlaamse kwestie tevens als een broodkwestie. De statistieken bewezen volgens hem voldoende dat de Vlaming, juist omdat hij Vlaming was, achter werd gesteld. Het was onder invloed van De Raet, dat Meert ook oog kreeg voor economische en sociale problematiek in de Vlaamse beweging. Hij was ook bezorgd om het lot van de Vlamingen in Wallonië, waar hij met behulp van Gustaaf Vermeersch Vermeersch, Gustaaf
Gustaaf Vermeersch (1877-1924) was een romanschrijver in dienst van de spoorwegen. Hij zette zich in voor de Vlaamse beweging in Wallonië en was tijdens de Eerste Wereldoorlog activist.... Lees meer in enkele centra afdelingen van het ANV oprichtte, evenals ziekenkassen en volksbibliotheken.

Zijn opvattingen over administratieve scheiding zette Meert uiteen in zijn antwoord op Jules Destrée Destrée, Jules
Lees meer s Lettre au Roi sur la séparation de la Wallonie et de la Flandre, verschenen in de Revue de Belgique van augustus 1912, waarin de Vlamingen beschuldigd werden op vele gebieden, zowel in het verleden als in het heden, het Waalse volk bestolen te hebben. Meerts antwoord, in het Frans verschenen in De Vlaamsche Hoogeschool (augustus-september 1912), is een gedocumenteerde weerlegging van de grieven, genoemd door Destrée. Het betoog van Meert is een Vlaams grievengeschrift geworden, waarvan de toon op vele plaatsen scherp is en zeer fel afsteekt tegen het literaire betoog van Destrée. Persoonlijk had Meert geen bezwaar tegen de administratieve scheiding, hij was zelfs de mening toegedaan dat een autonoom Vlaanderen en een autonoom Wallonië een sterker België zouden maken. Uit naam van de Vlaamse beweging wees hij echter de eis af: vele Vlamingen vreesden de scheiding en verkozen boven alles een onafhankelijk België, waar het voor de Vlamingen langzaam voorwaarts ging. Het antwoord van Meert werd in duizenden exemplaren in brochurevorm, in het Nederlands en het Frans, verspreid. Hiervoor werd zelfs een speciaal comité gevormd.

Eerste Wereldoorlog

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog distantieerde Meert zich duidelijk van de Jong-Vlaamsche Beweging Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer . Hij behoorde tot degenen die de zaak van Vlaanderen aan de zaak van België verbonden: zolang België geen hinderpaal was voor Vlaanderens ontplooiing, zou hij België trouw blijven. Hij spoorde de Vlamingen zelfs tot voorzichtigheid aan in het belang van de Vlaamse zaak. De aanleiding voor Meert om bij het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer betrokken te worden, was een communiqué van het Belgisch Informatiebureau in Den Haag, dat in de eerste helft van juli 1915 aan de Nederlandse pers werd gezonden. In dit communiqué werd de publicatie aangekondigd van een manifest van bekende Vlaamse leiders, waarin de ondertekenaars alle taaltwisten op dit ogenblik afkeurden en verklaarden niets te maken te hebben met bladen die alleen maar werktuigen in handen van de Duitsers waren. Zij zouden verder de tactiek van de Duitsers veroordelen, telkens als dezen de Vlamingen wilden compromitteren door hun ongevraagd voordelen te schenken. De strijd diende na de oorlog voortgezet te worden, zonder echter ooit de zelfstandigheid van de Belgische staat uit het oog te verliezen. Hierop reageerde Meert in de Nieuwe Courant van 17 juli 1915. Hij beweerde dat van een dergelijk manifest in Gent niets bekend was en verklaarde, na de opsomming van de bestaande grieven en van de beledigingen aan het adres van de Vlamingen, beslist geen stilzwijgen te aanvaarden. Van de Duitsers werden geen gunsten gevraagd. Hij eiste echter de toepassing van de bestaande taalwetten en zou niet protesteren als de Duitsers ze zouden toepassen. Hij aanvaardde de Belgische natie maar het moest er een zijn waarin de Vlamingen hun vrije en zelfstandige ontwikkeling gewaarborgd zagen.

In oktober 1915 bracht Meert met Gustaaf Doussy Doussy, Gustaaf
Gustaaf Doussy (1881-1941) was een Vlaamse arts die actief was in de Leuvense Vlaamsgezinde studentenbeweging, het daensisme en het democratisch Vlaams-nationalisme. Tijdens de Eerste Wer... Lees meer en Reimond Speleers Speleers, Reimond
Lees meer in Gent Volksopbeuring Volksopbeuring
Volksopbeuring (1916-1918) was tijdens WOI een activistische caritatieve organisatie voor behoeftigen en krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer tot stand, met het doel de geestelijke en stoffelijke nood van de Vlamingen in het bezette gebied en van de Vlaamse soldaten in Duitse krijgsgevangenschap te lenigen.

Meert is tevens secretaris geweest van de Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent
De Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent bestond van 1916 tot 1918. De organisatie maakte propaganda voor de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universitei... Lees meer , de zogenaamde Hoogeschoolbond, opgericht in 1916. Verder verleende hij zijn medewerking aan de Duitse commissie die belast was met het voorbereidende werk voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. In 1917 werd Meert tot hoogleraar benoemd aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit. Al eerder, in oktober 1916, was hij benoemd tot bestuurder voor het middelbaar onderwijs van de Vlaamse afdeling van het gesplitste Ministerie van Kunsten en Wetenschappen. Meert was tevens lid van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer , maar nam in juli 1918 ontslag om een redevoering van kanselier Georg von Hertling Von Hertling, Georg
Georg von Hertling (1843-1919) was de Duitse rijkskanselier van oktober 1917 tot september 1918. Op het einde van zijn ambtstermijn zette hij een streep onder de ‘flamenpolitieke’ koers v... Lees meer in de Rijksdag over het lot van België in de toekomst: over Vlaanderen werd daarin geen woord gezegd. België zou hersteld worden en Duitsland wilde met België in vriendschap blijven leven. Meert gebruikte hier het woord ‘verraad’ aan het adres van de Duitsers, die volgens hem de activisten als speelgoed hadden gebruikt.

Laatste levensjaren

In 1918 vluchtte Meert, die tot 20 jaar dwangarbeid veroordeeld zou worden, naar Duitsland, waar hij in Hannover een postzegelhandeltje opende en kantoorbenodigdheden verkocht. In september 1924 vestigde hij zich in Den Haag, maar overleed enkele maanden later in de kliniek van dr. Adriaan Martens Martens, Adriaan
Lees meer te Middelburg.

De Vlaams-nationalisten wilden Meert op luisterrijke wijze in Gent begraven, zoals dit enige tijd tevoren in Kortrijk was gebeurd na het overlijden van Alfons Depla Depla, Alfons
Alfons Depla (1860-1924) was een Vlaamse arts, politicus en activist. Hij was onder meer actief in de Leuvense studentenbeweging en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog lid van de Raad van... Lees meer . De Gentse politie trad echter zeer hardhandig op en dreef de begrafenisstoet uiteen: een politieke begrafenis van een veroordeelde activist werd in Gent niet geduld. In oktober 1925 werd op het stedelijk kerkhof in Gent een monument op Meerts graf onthuld. In 1944 werd het graf door een granaat vernield, waarna het pas in 1957 werd hersteld.