Von Hertling, Georg

Persoon
Winfried Dolderer (2023, aanvulling), Winfried Dolderer (1998)

Georg von Hertling (1843-1919) was de Duitse rijkskanselier van oktober 1917 tot september 1918. Op het einde van zijn ambtstermijn zette hij een streep onder de ‘flamenpolitieke’ koers van zijn voorgangers.

Geboorte
Darmstadt, 31 augustus 1843
Overlijden
Ruhpolding, 4 januari 1919
Leestijd: 2 minuten

Georg von Hertling was professor in de wijsbegeerte, eerst in Bonn als buitengewoon hoogleraar en vanaf 1882 in München als gewoon hoogleraar. In 1876 was hij betrokken bij de oprichting van het katholieke, wetenschappelijke Görresgesellschaft, waarvan hij tot aan zijn dood voorzitter bleef. Van 1875 tot 1890 en van 1896 tot 1912 was hij lid van de Rijksdag als afgevaardigde van de katholieke Zentrum-Partei. In 1912 werd hij premier van het koninkrijk Beieren en op 26 oktober 1917 rijkskanselier.

Gedurende zijn ambtstermijn als rijkskanselier (oktober 1917 – september 1918) schipperde Hertling tussen de legertop, die hem poogde vast te spijkeren op een radicaal-expansionistische lijn, en de meerderheid van katholieken, sociaaldemocraten en liberalen in de Rijksdag, die in juli 1917 front hadden gevormd voor een spoedige vrede. Ook Hertling was ervan overtuigd dat Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer
moest aansturen op een vrede door vergelijk, maar hij kon zijn visie niet doen gelden tegen de op machtsuitbreiding beluste legerleiding.

België beschouwde hij als een 'vuistpand' dat Duitsland in het vredesberaad kon inruilen tegen zijn door de geallieerden bezette koloniën. Om die troef niet bij voorbaat te ontwaarden ontweek Hertling angstvallig elke bindende verklaring over de toekomst van het land. Zijn belangstelling voor de Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer
was miniem. Hij maakte er in zijn toespraken nooit gewag van en liet zich ook niet dwingen de beloftes van zijn voorgangers over steun aan het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
te herhalen.

Tijdens zijn kanselierschap werd een actieve Flamenpolitik daarom wel nog in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
, maar niet meer in Berlijn gevoerd. Op herhaald verzoek van het bezettingsbestuur voerde Hertling in juli-augustus 1918 een reeks informele gesprekken met leden van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
. In een schrijven van 30 augustus 1918 zette hij dan een definitieve streep onder de Flamenpolitik: Duitsland had volgens hem geen belang bij het activisme als een ‘door Duitse steun met moeite overeind gehouden particuliere actie van enkele gedeeltes van de Vlaamse bevolking’.

Werken

Erinnerungen aus meinem Leben, 2 dln., 1919-1920.

Literatuur

– R. Deuerlein, Georg von Hertling, in: Deutsche Kanzler von Bismarck bis Hitler, 1968.
– F. Wende, Die belgische Frage in der deutschen Politik des Ersten Weltkrieges, 1969.
– W. Dolderer, Deutscher Imperialismus und belgischer Nationalitätenkonflikt, 1989.
– S. Bischoff, Kriegsziel Belgien. Annexionsdebatten und nationale Feindbilder in der deutschen Öffentlichkeit, 2018.
– J. Müller, Die importierte Nation. Deutschland und die Entstehung des flämischen Nationalismus, 2020.

Suggestie doorgeven

1998: Winfried Dolderer

2023: Winfried Dolderer

Databanken

Inhoudstafel