Volksopbeuring

Caritatieve organisatie opgericht tijdens de Eerste Wereldoorlog voor Vlamingen die in behoeftige of andere buitengewone omstandigheden (zoals krijgsgevangenschap) waren geraakt.

Teneinde de nood van de Belgische bevolking te verlichten werd een Nationaal Hulp- en Voedingscomité in het leven geroepen. Deze organisatie had de voedselvoorziening, via Amerikaanse import, grotendeels in handen. Zij werd gesteund en gefinancierd door de Belgische regering. De leiding van dit comité was in handen van Belgische patriotten uit de burgerij. Het fungeerde op den duur als het belangrijkste Belgische administratieve netwerk en vertegenwoordigde de macht van de uitgeweken regering.

Caritatieve actie werd ook door de flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer ische burgerij gevoerd. Onder meer in Kortrijk waar de daensistischgezinde arts Gustaaf Doussy Doussy, Gustaaf
Gustaaf Doussy (1881-1941) was een Vlaamse arts die actief was in de Leuvense Vlaamsgezinde studentenbeweging, het daensisme en het democratisch Vlaams-nationalisme. Tijdens de Eerste Wer... Lees meer al heel vroeg begonnen was. Op 13 september 1915 stelde hij in het Gentse Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer (ANV) voor om onder de naam Volksopbeuring een brede waaier van dergelijke activiteiten te ontplooien. De flaminganten voelden zich uitgesloten uit de door de patriottische Gentse burgerij gepatroneerde caritatieve actie. Daarbij werd na een tijd ingezien dat op deze manier een zekere aanhang aan het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer kon worden gebonden. Hippoliet Meert Meert, Hippoliet
Hippoliet Meert (1865-1924) was de oprichter van het Algemeen-Nederlands Verbond. Hij ijverde voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en engageerde zich tijdens de Eerste Were... Lees meer werd overtuigd en zette de nodige stappen bij de Duitse overheid om een "Vlaamse inrichting" tegenover de "Waalse en Fransgezinde werking" te plaatsen. In de herfst van 1915 gingen ze in Gent van start.

De Duitsers lieten Volksopbeuring toe op 18 april 1916 in het etappengebied en op 2 september 1916 in geheel bezet België. In feite waren de activiteiten reeds maandenlang in volle gang. Het gevolg was dat de organisatie gezien werd als een activistisch propaganda-instrument hetgeen leidde tot wrijvingen met Belgische patriotten. Een van de voornaamste doelgroepen voor toezendingen van hulppakketten en literatuur waren de Vlaamse krijgsgevangenen in Duitse kampen (bijvoorbeeld Göttingen Göttingen
In Göttingen, gelegen in de hedendaagse Duitse deelstaat Nedersaksen, bestond tijdens de Eerste Wereldoorlog een activistisch propagandakamp voor krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer ). Daarnaast werd er gewerkt aan kinder- en zuigelingbescherming, volksvoeding en -kleding, financiële hulp, bijstand aan oorlogsverminkten, oorlogsweduwen en -wezen en ten voordele van door de Duitsers opgeëiste arbeiders. Dat was onder meer mogelijk door de financiële steun uit Nederland die georganiseerd werd onder impuls van het Hollandsch Steuncomité, in het leven geroepen op initiatief van de uitgeweken Vlaming Leo Meert Meert, Leo
Leo Meert (1880-1963) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een leider van het unionistische activisme. Ook had hij de leiding over Kolenverdeeling voor Vlaanderen. Lees meer en de Nederlander Leo Simons Simons, Leo
De Nederlandse uitgever en journalist-publicist Leo Simons (1862-1932) zette zich gedurende bijna een halve eeuw op diverse manieren in voor de Vlaamse en de Groot-Nederlandse beweging.... Lees meer , directeur van de Wereldbibliotheek. Erevoorzitters van dit Hollandsch Steuncomité werden Monseigneur H. van de Wetering, aartsbisschop van Utrecht, A.F. de Savornin Lohman, minister van staat, en Theodorus van Welderen Rengers Van Welderen Rengers, Theodoor
Baron Theodoor van Welderen Rengers (1867-1945) was actief binnen het Algemeen-Nederlands Verbond. Tijdens de Eerste Wereldoorlog steunde hij de uitgave van Dietsche Stemmen en De Toorts.... Lees meer , lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. In de raad van bijstand zaten tal van vooraanstaande figuren, zoals H. Colijn, W.H. de Beaufort, V.H. Rutgers en A.W.F. Idenburg. Na korte tijd trad Van de Wetering als erevoorzitter af, omdat Volksopbeuring zich hoe langer hoe duidelijker een instrument van de Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer toonde.

De Antwerpse graanhandelaar Karel Angermille Angermille, Karel
Karel Angermille (1873-1938) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme in Antwerpen. Na de oorlog was hij actief binnen de Frontpartij. Ook was hij medestichter van d... Lees meer en de Waaslandse industrieel Meert zouden Volksopbeuring verder uitbouwen tot een uitgebreid netwerk dankzij de steun van de bezetter die onder meer diverse monopolies verzamelde. Medio 1917 had Volksopbeuring 75 kantoren in bezet België. Duizenden pakketten werden verzonden naar krijgsgevangenen in Duitsland. Volksopbeuring stelde heel wat mensen tewerk en was dus ook op die manier een instrument om aanhang aan het activisme te binden. Onder de vleugels van dit netwerk zouden ook nog Kolenverdeeling voor Vlaanderen Koolenverdeling voor Vlaanderen
Kolenverdeeling voor Vlaanderen (1917-1918) was een activistische organisatie die tijdens de Eerste Wereldoorlog met Duitse steun steenkool verdeelde onder de bevolking. Ondanks felle teg... Lees meer en Volksontwikkeling Volksontwikkeling
Volksontwikkeling (1916-1918) was tijdens WOI een afdeling van Volksopbeuring. Ze organiseerde een volksuniversiteit, ontwikkelingsavonden, sociale voordrachten en kinderuurtjes. Lees meer opereren.