Van Welderen Rengers, Theodoor

Persoon
Pieter Van Hees (2023, ongewijzigd), Pieter Van Hees (1998)

Baron Theodoor van Welderen Rengers (1867-1945) was actief binnen het Algemeen-Nederlands Verbond. Tijdens de Eerste Wereldoorlog steunde hij de uitgave van Dietsche Stemmen en De Toorts.

Volledige voornaam
Theodoor M.Th.n
Geboorte
Leeuwarden, 9 januari 1867
Overlijden
Leeuwarden, 15 juni 1945
Leestijd: 2 minuten

Was als grootgrondbezitter nauw betrokken bij verschillende Friese agrarische ondernemingen en organisaties. Zo experimenteerde Van Welderen met de invoering van de vlasteelt in Friesland. Dit experiment en de economische crisis van de jaren 1930 deden hem een ernstig vermogensverlies lijden. Naast de agrarische activiteiten oefende Van Welderen politieke functies uit in het provinciaal bestuur van Friesland en was hij lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal van 1914-1916.

Zijn belangstelling voor Vlaanderen en Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
dateerde uit zijn Leidse studententijd. Al in 1895 bij de oprichting was hij actief in het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV). Zijn veelvuldige reizen hadden hem bekend gemaakt met de verhoudingen in België en zijn belangstelling voor de vlasteelt hadden hem Vlaanderen leren kennen.

In de Eerste Wereldoorlog kreeg hij meer contact met de Utrechtse studentenafdeling van het ANV onder leiding van Anton van Vessem Van Vessem, Anton
Anton van Vessem (1887-1966) was een Nederlands advocaat, politicus voor de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland en aanhanger van de Groot-Nederlandse gedachte. Lees meer
. Hij steunde Van Vessem financieel met de uitgave van De Toorts De Toorts
De Toorts verscheen tussen 1916 en 1921 en werd uitgegeven in Utrecht. De ondertitel van het tijdschrift luidde: Staat- en Letterkundig weekblad voor Holland, Vlaanderen en Zuid-Afrika on... Lees meer
en met Dietsche Stemmen Dietsche Stemmen
Dietsche Stemmen was een Groot-Nederlands georiënteerd tijdschrift (1915-1918) dat het activisme steunde, een zelfstandig Vlaanderen nastreefde en Nederlandse ‘stamgenoten’ voor dit prog... Lees meer
. Dit betekende niet dat hij kritiekloos achter het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
en met name de pro-Duitse variant daarvan stond. Hij was lid van het Hollandsch Comité voor de Vlaamsche Volksopbeuring en tevens lid van het Comité Nederland-Vlaanderen Comité Nederland-Vlaanderen
Het Comité Nederland-Vlaanderen werd in 1917 opgericht in Den Haag met als doel de Nederlandse bevolking voor te lichten over de strijd van de Vlaamse beweging. Lees meer
dat in 1917-1918 voor een neutrale houding van Nederland tegenover het Vlaamse vraagstuk pleitte, zowel activisten als passivisten wilde horen en dat in feite een zelfstandig België voorstond met daarin een grote mate van zelfbestuur voor Vlaanderen ( passivisme Passivisme
Het begrip ‘passivisme’ verwijst naar de Vlaamsgezinden die tijdens de Eerste Wereldoorlog verdere pogingen om de Vlaamse eisen te realiseren tot na het einde van het politiek-militair co... Lees meer
).

In het begin van de jaren 1920 schreef hij anoniem enkele artikelen in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, waarin hij het belang van een neutraal en sterk België bepleitte met daarbinnen een "Vlaamsch Vlaanderen". Dat was politiek van belang voor Nederland en het was tegelijk een versterking van de uitstraling van Nederlandse cultuur in de wereld. Grootnederlands imperialisme en politieke eenwording van Noord en Zuid wees hij af.

In diverse publicaties over internationale politiek wees hij op de delicate verhouding tussen Frankrijk en België, dat zeker van geen Franse dominantie gediend was. Daarnaast wees hij al vroeg op het gevaar van het Duitse nationaal-socialisme onder Adolf Hitler.

Merkwaardig was het dat Van Welderen nauwelijks belang heeft gehecht aan de nationale beweging in Friesland zelf.

Literatuur

– J.P. Wiersma, Th.M.Th. van Welderen baron Rengers. Een Groot Nederlander, 1955.
– C. Albrecht en P. van Hees, '"Dietsche Stemmen, Tijdschrift voor Nederlandsche Stambelangen" (1915-1918). Een verkenning', in WT, jg. 51, nr. 3 (1992), p. 129-144.

Suggestie doorgeven

1998: Pieter Van Hees

2023: Pieter Van Hees

Inhoudstafel