Dietsche Stemmen

Publicatie
Harold van der Kraan (2023, aanvulling), Pieter Van Hees (1998, aanvulling)

Dietsche Stemmen was een Groot-Nederlands georiënteerd tijdschrift (1915-1918) dat het activisme steunde, een zelfstandig Vlaanderen nastreefde en Nederlandse ‘stamgenoten’ voor dit programma trachtte te winnen. Vanaf september 1918 was Dietsche Stemmen de spreekbuis van de Dietsche Bond.

Volledige titel
Dietsche Stemmen : Tijdschrift voor Nederlandsche Stambelangen
Alternatieve titel
Dietse Stemmen
Periode
1915 -
1918
Leestijd: 3 minuten

Dietsche Stemmen droeg als ondertitel 'Tijdschrift voor Nederlandsche Stambelangen’ en verscheen in Utrecht van 1915 tot 1918 in drie jaargangen. De redactie bestond uit de Nederlanders H.D.J. Bodenstein, F.R. Coers Frzn (Frits Coers, bekend om zijn volksliedverzameling Liederen van Groot Nederland), Willem van Es Van Es, Willem
De Nederlander Willem van Es (1886-1943) was betrokken bij verschillende culturele en politieke Groot-Nederlandse initiatieven zoals (respectievelijk) het Algemeen-Nederlands Verbond en ... Lees meer
, Frederik Carel Gerretson Gerretson, Frederik C.
Frederik Carel Gerretson (1884–1958) was een Nederlandse historicus, zakenman en politicus, die vanuit zijn Groot-Nederlandse overtuiging het Vlaams-nationalisme trachtte te beïnvloeden.... Lees meer
, Edgard Rietjens Rietjens, Edgar
Edgard Rietjens (1892-1933) koos tijdens de Eerste Wereldoorlog voor het activisme en was in 1917 medeoprichter en later bestuurslid van de Dietsche Bond. Lees meer
, C.G.S. Sandberg, Anton van Vessem Van Vessem, Anton
Anton van Vessem (1887-1966) was een Nederlands advocaat, politicus voor de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland en aanhanger van de Groot-Nederlandse gedachte. Lees meer
en de Vlaming René de Clercq De Clercq, René
Lees meer
. De taal was volgens de redactie het enige onderscheidende kenmerk van de volkeren, die op basis hiervan hun eigen aard tegen de staatsstructuren moesten verdedigen. Dietsche Stemmen nam over het taalvraagstuk en 'stambelang' een radicalere houding aan dan het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV), dat als te gematigd werd ervaren. De redactie verwoordde het als volgt: ‘Een Stambeweging die slechts Taalbeweging wenscht te zijn, maar terughuivert tevens een economische en een politieke richting te vertegenwoordigen, slaat zichzelve met blijvende onmacht, omdat zij weigert de natuurlijke consequentiën van hare doelstellingen te aanvaarden.’

Dietsche Stemmen steunde het activisme, ijverde voor een zelfstandig Vlaanderen en probeerde in het kader van de Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
beweging de Nederlandse ‘stamgenoten’ voor de ‘Vlaamse zaak’ te winnen. De redactie vond daarin steun bij De Toorts De Toorts
De Toorts verscheen tussen 1916 en 1921 en werd uitgegeven in Utrecht. De ondertitel van het tijdschrift luidde: Staat- en Letterkundig weekblad voor Holland, Vlaanderen en Zuid-Afrika on... Lees meer
, die in Nederland eveneens het Vlaams-nationalisme propageerde en het activisme verdedigde. Het is niet bewezen dat Dietsche Stemmen financieel door de Duitsers werd gesteund, zoals bijvoorbeeld het geval was met De Vlaamsche Stem De Vlaamsche Stem (1915-1916)
De Vlaamsche Stem (1915-1916) was een Vlaamsgezind dagblad dat in Nederland verscheen en na een tijd in Duitse handen overging. De koerswijziging die het dagblad als gevolg daarvan onderg... Lees meer
. Het maandblad paste wel goed in de door Lode Wils Wils, Lode
Lode Wils (1929) is een emeritus hoogleraar eigentijdse geschiedenis. Hij publiceerde voornamelijk over het katholieke flamingantisme en is een van de belangrijkste geschiedschrijvers van... Lees meer
beschreven Duitse propagandacampagne tijdens de oorlogsjaren, die via Vlaams-nationalistische en Groot-Nederlandse tijdschriften Vlaanderen en België uit elkaar wilde spelen (zie Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer
).

Dietsche Stemmen ontleende zijn belang mede aan de persoverzichten over taalkwesties en 'stambelangen' in België, Nederland en Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer
. Er was ook een rubriek met boekbesprekingen. Vanaf 1917 berichtte het tijdschrift over de activiteiten van de in datzelfde jaar opgerichte Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer
, waarvan het vanaf de algemene vergadering van 28 september 1918 als officiële spreekbuis diende. Het laatste nummer zou echter al eind 1918 verschijnen.

Een gelijknamig tijdschrift verscheen van 1 september 1939 af als maandblad. De redactie berustte bij J. de Geus in Rotterdam. Het blad verklaarde 21 jaar na datum de draad van Dietsche Stemmen weer op te nemen. Het werd al snel herdoopt als De Dietsche Stem.

Het archief van de Dietsche Bond bevindt zich in het Brabants Historische Informatie Centrum in Den Bosch en bevat documenten in verband met de uitgave van Dietsche Stemmen. Ook is Dietsche Stemmen digitaal raadpleegbaar.

Literatuur

Dietsche Stemmen, 1915-1918. [https://www.delpher.nl/nl/tijdschriften/view?identifier=MMKB26:00040300…]
— L. Wils, Flamenpolitik en activisme, 1974.
— C. Albrecht en P. van Hees, 'Dietsche Stemmen’. Tijdschrift voor Nederlandsche Stambelangen. Een verkenning, in: WT,  jg. 51, 1992, nr. 3, pp. 129-144.
— S. van Clemen, De steunverlening van de Dietsche Bond aan de uitgeweken activisten, in: WT, jg. 59, 2000, nr. 4, pp. 230-242.

Suggestie doorgeven

1973: Pieter Van Hees (pdf)

1998: Pieter Van Hees (pdf)

2023: Harold van der Kraan

Inhoudstafel