Meert, Leo

Persoon
Luc Vandeweyer (2023, ongewijzigd), Luc Vandeweyer (1998)

Leo Meert (1880-1963) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een leider van het unionistische activisme. Ook had hij de leiding over Kolenverdeeling voor Vlaanderen.

Alternatieve naam
Meert-de Mullewie
Geboorte
Sint-Niklaas, 26 augustus 1880
Overlijden
Antwerpen, 13 augustus 1963
Leestijd: 3 minuten

Publiceerde als jongeman heel wat proza maar volgde al vroeg zijn vader op in de leiding van de breigoedfabriek Flandria te Sint-Niklaas. Meert behoorde tot de strekking die vooral heil zag in de economische ontwikkeling van Vlaanderen als motor voor de V.B. In 1906 hield hij op het Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer
in Brussel een pleidooi voor de vervlaamsing van nijverheid en handel in Vlaanderen. In 1908 werd hij, met Lieven Gevaert Gevaert, Lieven
Lees meer
, medeoprichter en voorzitter van het Vlaamsch Handelsverbond Vlaamsch Handelsverbond
Het Vlaamsch Handelsverbond (1908) was een belangengroep voor het bedrijfsleven. Het ijverde voor de vernederlandsing en de verspreiding van het Nederlands in de handelswereld. Na WOI ve... Lees meer
. In die hoedanigheid voerde hij strijd voor de erkenning van het Nederlands op de Gentse wereldtentoonstelling (1913).

Op 1 januari 1915 vestigde Meert zich in Den Haag. Hij deed nog een poging om van minister Prosper Poullet Poullet, Prosper
Hoewel hij afkomstig was uit een Franstalig aristocratisch milieu, realiseerde de katholieke burggraaf Prosper Poullet (1886-1937) mee de eentaligheid van Vlaanderen en leidde hij de eers... Lees meer
een publieke belofte voor een Nederlandstalige universiteit in Gent te verkrijgen maar Poullet kon de regering niet verbinden. Meert keerde zich naar het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
. In Nederland werd hij, na een bezoek van zijn neef Meert, voorzitter van het steuncomité van Volksopbeuring Volksopbeuring
Volksopbeuring (1916-1918) was tijdens WOI een activistische caritatieve organisatie voor behoeftigen en krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer
en voerde propaganda voor het activisme. In juni 1917 werd hij naar Brussel geroepen omwille van zijn economische deskundigheid en organisatietalent. Hij werd er lid van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
en van de Commissie van Gevolmachtigden Commissie van Gevolmachtigden
De Commissie van Gevolmachtigden was in 1918 het uitvoerende orgaan van de Raad van Vlaanderen. De elf gevolmachtigden in de Commissie waren belast met de leiding en vertegenwoordiging va... Lees meer
, later van de Commissie van Zaakgelastigden Commissie van zaakgelastigden
De Commissie van Zaakgelastigden (1918) was een activistisch bestuursorgaan dat de Duitse bezetter adviseerde. De commissie werd in de zomer van 1918 ingesteld, ter vervanging van de afge... Lees meer
. Meert kreeg van de Duitsers de leiding van de Kolenverdeeling voor Vlaanderen Koolenverdeling voor Vlaanderen
Kolenverdeeling voor Vlaanderen (1917-1918) was een activistische organisatie die tijdens de Eerste Wereldoorlog met Duitse steun steenkool verdeelde onder de bevolking. Ondanks felle teg... Lees meer
in handen. Via een door de bezetter toegekende monopoliepositie werd dit een apparaat waardoor hij duizenden mensen aan het activisme kon binden en grote winsten kon boeken die hij voor zijn politieke doeleinden hoopte aan te wenden. Hetzelfde gebeurde met Volksopbeuring dat ook onder zijn leiding kwam te staan.

Meert was een der leiders van het unionistisch activisme, dat bevorderd werd door de Politische Abteilung. Hij behoorde tot de strekking die vond dat het activisme zoveel mogelijk een eigen machtsbasis moest uitbouwen. Hij was daarin erg radicaal en pleitte bij de Duitsers voor het deporteren van politieke tegenstanders en het in activistische handen geven van de gemeentebesturen en de ministeries. Zelf werd hij verantwoordelijke voor het departement van financiën. Meert hoopte dat een unionistische partij in staat zou zijn om een verbinding te maken met leden van de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer
, uitgeweken flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
en en passieven ( passivisme Passivisme
Het begrip ‘passivisme’ verwijst naar de Vlaamsgezinden die tijdens de Eerste Wereldoorlog verdere pogingen om de Vlaamse eisen te realiseren tot na het einde van het politiek-militair co... Lees meer
) waardoor het Vlaams-nationalisme na de oorlog sterker zou staan tegenover de Belgische regering. Dat lukte niet omdat het activisme zoveel haat had opgewekt.

In november 1918 week hij uit naar Den Haag, waar hij als lid van het Vlaamsch Comité Vlaamsch Comité
Het Vlaamsch Comité (1918-1919) werd opgericht om enerzijds de gemeenschappelijke politieke doeleinden van het activisme op het internationale forum aan de bod te brengen en anderzijds de... Lees meer
verder loon uitbetaalde aan uitgeweken activisten en Vlaams-nationalistische agitatie financierde. Door de catastrofale daling van de Duitse valuta, verloor dit vermogen snel aan waarde en het Vlaamsch Comité aan betekenis. Dit deed Meert besluiten in het begin van 1920 naar Duitsland uit te wijken. In Dresden keerde hij terug tot het textielvak. Vanuit Duitsland publiceerde hij een roman De nood van 't land die bedoeld was om een felle haat tegen België op te wekken. Daarin stelde hij Duitsland voor als de voor de hand liggende bondgenoot bij de door hem gewenste, gewelddadige opstand tegen België in het kader van een nieuwe oorlog in Europa.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde Meert te Bad Godesberg. In 1950 keerde hij terug naar België en vestigde zich te Antwerpen waar hij tot zijn dood bleef wonen.

Werken

– Duivenmelkers, 1905.
– Van jongere geslachten, 1906.
– Op de weg des levens, 1908.
– Over het activisme in Vlaanderen, 1918.
– De nood van het land, 1925.
– De waterbrug, 1936-1938.
– Kamiel Standaert's wonderbare klim, 1950.
– Hoe het leven stuwt (onuitgegeven).

Literatuur

– A.L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging?, 1933.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– L. Vandeweyer, '"Kolenverdeeling voor Vlaanderen" en de financiering van het activisme', in WT, jg. 50, nr. 1 (1991), p. 7-27.

Suggestie doorgeven

1975: Hendrik D. Mommaerts (pdf)

1998: Luc Vandeweyer

2023: Luc Vandeweyer

Databanken

Inhoudstafel