Spaak, Paul-Henri

Paul-Henri Spaak vestigde zich na studies aan de Université Libre de Bruxelles als advocaat in de hoofdstad. Hoewel telg van een voorname liberale familie sloot Spaak zich aan bij de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer , waar hij actief was in de linkervleugel en meewerkte aan het antimilitaristische tijdschrift L'Action Socialiste.

De jaren 1930

In 1931 reisde hij naar de Sovjet-Unie. In 1932 werd hij socialistisch Kamerlid voor Brussel. Na zijn kennismaking met Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer evolueerde hij naar gematigder standpunten. Hij steunde het Plan van de Arbeid en het 'nationale socialisme' van De Man en werd in 1935 een eerste maal minister (verkeer). Een jaar later werd hij minister van buitenlandse zaken. Hij zou dat departement, met onderbrekingen, dertig jaar leiden (1936-1949, 1954-1957, 1961-1966).

In 1938 maakte Spaak in zijn regeringsverklaring gewag van een communautaire kwestie. Anders dan in het verleden wel eens werd aangenomen, was hij wat dat betreft evenwel niet de eerste Belgische premier (zijn oom Paul-Emile Janson Janson, Paul-Emile
Lees meer ging hem daarin voor). Behalve een erkenning van de Vlaamse oproep tot culturele autonomie, benoemde Spaak ook de Waalse ongerustheid ten opzichte van de Vlaamse meerderheid. In 1939, gedurende een periode van grote communautaire spanningen binnen de partij, verdedigde hij de benoeming van oud-activist Adriaan Martens Martens, Adriaan
Lees meer als lid van de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België
De Vlaamse Academie voor Geneeskunde van België, werd in 1938 door Frans van Cauwelaert opgericht vanuit een streven naar Vlaamse culturele autonomie. De Academie kende even moeilijkhede... Lees meer . Hij vroeg de Kamer de gevolgen van de amnestie Amnestie
Lees meer te aanvaarden. De contestatie rond de zaak-Martens leidde echter tot het ontslag van zijn regering. Spaak nam in de hele controverse een uitgesproken Vlaamsgezind standpunt in en stelde in de radiospraak waarin hij zijn ontslag aankondigde: ‘Denk eraan, Franstalige Belgen, de helft van ons volk werd niet volledig in zijn taal berecht, noch bestuurd, noch bevolen in het leger […] Ik overdrijf niet als ik zeg dat de Franstalige Belgen een dergelijk regime getolereerd nooit zouden hebben’.

Oorlog en naoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef Spaak, na de breuk met Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer , te Londen waar hij een van de grondleggers van de Benelux Benelux
Het begrip Benelux verwijst naar de intergouvernementele samenwerking tussen België, Nederland en Luxemburg na de Tweede Wereldoorlog. Het concept kon op verschillende tijdstippen op bijz... Lees meer werd. Na de oorlog ging hij een opvallende internationale rol spelen. Spaak werd de eerste voorzitter van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en fungeerde van 1957 tot 1961 secretaris-generaal van de NATO. In de jaren daarvoor was hij nog tweemaal premier (in 1946 en in 1947-1949). Als overtuigd atlantist brak hij met zijn partij, toen die zich in 1966 verzette tegen de komst van de NAVO-zetel naar België. Hij verliet toen ook het parlement.

Lange tijd hield Spaak de communautaire dossiers van zich af, hoewel onder de regering Lefèvre Lefèvre, Theo
Theo Lefèvre (1914-1973) was een advocaat en politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij zetelde in de Kamer en was minister en premier in een periode van belangrijke wetgevende initi... Lees meer -Spaak in 1962 en 1963 een reeks ingrijpende taalwetten doorgevoerd werden. In dezelfde periode zou zijn adjunct op buitenlandse zaken, Hendrik Fayat Fayat, Hendrik
Lees meer , beginnen met de aanzuivering van de taalverhoudingen in het diplomatieke korps (zie Diplomatie Diplomatie
In deze bijdrage staat de strijd voor een gelijkwaardige vertegenwoordiging van de Vlamingen en de gelijkberechtiging van het Nederlands in de diplomatie centraal. Lees meer ), wat zou leiden tot de doorbraak van de Fayat-boys. Na de breuk met de socialisten ging hij zich, onder invloed van zijn dochter Antoinette, nauw interesseren voor de positie van de Franstaligen in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer . Hij betuigde openlijk steun aan het Front démocratique des Francophones Démocrate féderaliste indépendant
Lees meer (FDF) en sprak zich uit voor een federale indeling van België. Alhoewel Nederlandsonkundig en exponent van het unitair denkend Belgische establishment droeg hij bij tot de bespreekbaarheid van het federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer . In 1969 pleitte hij voor de oprichting van een bondsstaat, maar zijn plan kreeg aan Vlaamse kant geen bijval, omdat het voorzag in te grote macht voor een Brussels gewest. Hij lag aan de basis van het grote verkiezingssucces van het FDF in november 1971, maar overleed kort daarna, op 31 juli 1972, aan een nierziekte.