Van Isacker, Philip

Philip van Isacker was de zoon van een apotheker in het West-Vlaamse Torhout. Na zijn klassieke humaniora aan het jezuïetencollege in Turnhout studeerde hij geschiedenis aan de KU Leuven. Hij was geboeid door de economische benadering van het verleden, doctoreerde in 1908 in Leuven en verbleef in 1909-1910 aan het Belgisch Historisch Instituut te Rome. Nadien werkte hij als studiemeester in Aat (1910) en in Gent (vanaf eind 1911) tot hij in september 1912 tot leraar aan het Koninklijk Atheneum in Mechelen benoemd werd. In 1921 promoveerde hij tot doctor in de rechten. Hij had de intentie een advocatenpraktijk in Mechelen uit te bouwen, maar door zijn keuze voor de politiek kwam daar niet veel van terecht, behoudens de behandeling van een beperkt aantal politieke symbooldossiers.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer schreef hij opgemerkte memoires, een unieke persoonlijke kijk op het politieke leven tijdens het interbellum die zijn zoon Frans van Isacker in de roman Averechts verloop gedeeltelijk navertelde.

Van Isacker was als student actief in de katholieke Vlaamsgezinde studiekringen Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer , De Sprekersbond en Taal en Kennis Taal en Kennis
Taal en Kennis was een Vlaamsgezinde studentenkring uit Leuven die begin 1903 werd opgericht door Frans van Cauwelaert, met als doel de vernederlandsing van het onderwijs en de wetenschap... Lees meer . De volgende jaren ijverde hij met onder andere Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit Universiteit Gent
Lees meer . Hij engageerde zich als ondervoorzitter met Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer , Adiel Debeuckelaere Debeuckelaere, Adiel
Adiel Debeuckelaere (1888-1979) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zou zijn imago vooral opbouwen dankzij zijn leidende rol in de Frontbeweging. Lees meer , Jozef Goossenaerts Goossenaerts, Jozef
Jozef Goossenaerts (1882-1963) was een Vlaams-nationalistische duivel-doet-al, die gedurende meer dan een halve eeuw betrokken was bij uiteenlopende socioculturele, (partij)politieke en i... Lees meer , Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer , Ernest Claes Claes, Ernest
Ernest Claes (1885-1968) was een schrijver van volkse romans en verhalen en een leidend ambtenaar in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij vervolgd wege... Lees meer en anderen in het actiecomité Taalgrens Wakker! Taalgrens Wakker!
Taalgrens Wakker! (1912-1931) was een vereniging voor taalgrensactie, die gedragen werd door prominente Vlaamsgezinden als Jozef Goossenaerts en Staf de Clercq. Spreekbuis was het halfmaa... Lees meer , dat de grensstreek met het Franstalige landsgedeelte voor verfransing wilde behoeden.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer was Van Isacker ondervoorzitter van een Mechels Comité voor Volksvoordrachten, dat onder leiding van de liberale letterkundige Maurits Sabbe Sabbe, Maurits
Maurits Sabbe (1873-1938), zoon van Julius Sabbe, was een Germaans filoloog, een Vlaamsgezinde liberaal en een vrijzinnige letterkundige, hoogleraar en conservator van het museum Plantin-... Lees meer over de ideologische verschillen heen in een Belgisch-loyale geest de Vlaamse sociaal-culturele actie voortzette. Met Sabbe behoorde Van Isacker tot de achtendertig Vlaamse vooraanstaanden die in een open protestbrief van 8 januari 1916 de vernederlandsing van de Gentse universiteit door de bezetter veroordeelden en hij weigerde er een leerstoel. Met een tiental gelijkgezinden uit de Katholieke Werkmanskring, onder wie leraar Alfons Verbist Verbist, Alfons
Alfons Verbist (1888-1974) was een katholiek politicus, die als voorzitter van de KVV fungeerde en mee aan de basis lag van het beginselakkoord KVV-VNV. Na de oorlog was hij minister van ... Lees meer en priester Ivo Cornelis Cornelis, Ivo
Ivo Cornelis (1887-1958) was een Vlaamsgezind priester in Mechelen, die tijdens en na de Eerste Wereldoorlog mee de christelijke arbeidersbeweging uitbouwde en vooral bekend werd met zijn... Lees meer , stichtte hij in het voorjaar van 1918 in Mechelen een arrondissementele studiekring, die tegen het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer inging en de democratisering en vervlaamsing van de katholieke partij na de oorlog voorbereidde. In september 1918 kreeg hij bezoek van Adiel Debeuckelaere van de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer en begin november van de 'Sublieme deserteurs' Vital Haesaert Haesaert, Vital
Lees meer en Carlos van Sante Van Sante, Carlos
Carlos van Sante (1896-1947) was een Vlaamse dominicaan, die deel uitmaakte van het radicaal Vlaamsgezinde en pro-activistische milieu rond kapelaan Cyriel Verschaeve. Tijdens de Eerste ... Lees meer . Hij maakte hen duidelijk dat hij zich distantieerde van het activisme.

Vlak na de oorlog werd Van Isacker voorzitter van het Katholiek Vlaams Verbond van Mechelen, dat uit de studiekring van tijdens de bezetting gegroeid was en de stedelijke afdeling van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Vlaamsche Katholieke Landsbond
Lees meer werd. Hij slaagde vanuit de KVV en met de steun van Vlaamsgezinden uit de Katholieke Werkmanskring erin de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer van Mechelen op 26 mei 1919, als eerste in Vlaanderen, volgens de standenvertegenwoordiging te herinrichten, het Vlaams Minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer te doen onderschrijven en het partijbestuur te vervlaamsen. Van Isacker werd in Mechelen eind 1920 medestichter en bestuurder van Het Volksbelang Het Volksbelang
Het Volksbelang (1867-heden) is het oudste nog bestaande liberale weekblad. Het is de spreekbuis van de Vlaamsgezinde sociaal-progressieve liberalen. Lees meer . Die beheerde in de stad en het arrondissement de christelijke sociale werken van de zuil, was de verbruikscoöperatie van het ACW, exploiteerde de café, feest- en vergaderzalen voor de partij en de zuilorganisaties en gaf een weekblad onder haar naam uit.

Ondertussen hielp Van Isacker op vraag van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer eind 1918 De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer uit de startblokken. In antwoord op de vooroorlogse bisschoppelijke Instructions Bisschoppelijke Onderrichtingen
Lees meer (1906) verdedigde hij in een brochure in 1919 het Nederlands als volwaardige wetenschapstaal. Dat jaar was hij ook medestichter van de Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen
De Katholieke Vlaamse Hogeschool (voor Vrouwen) is een instituut dat in 1919 werd opgericht dankzij Marie-Elisabeth Belpaire, die het gebouwencomplex aan de De Bomstraat in Antwerpen ter ... Lees meer in Antwerpen.

Vlaamsgezind christendemocraat in de Kamer

Bij de kamerverkiezingen van 1919 werd Van Isacker als kandidaat van de christelijke arbeidersbeweging op de katholieke lijst verkozen. Hij werd secretaris van de nieuw opgerichte Katholieke Vlaamse Kamergroep, die het minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer in wetten zou omzetten, met een eentalig Vlaanderen als minimale doelstelling. Hij werd de Vlaamse secretaris van de eveneens nieuwe Democratische Groep, die de Vlaamse en Waalse verkozenen van de christelijke arbeidersbeweging Christelijke arbeidersbeweging
In de christelijke arbeidersbeweging heeft steeds een uitgesproken belangstelling voor de Vlaamse kwestie bestaan. De groeiende invloed van deze beweging, in het kielzog van de democratis... Lees meer groepeerde, en van de Rechterzijde in de Kamer, de katholieke fractie. In 1921 werd hij verkozen tot gemeenteraadslid in Mechelen, maar hij toonde geen interesse in een schepenambt.

In 1925 hekelde Van Isacker in een opgemerkte brochure het veelvuldig absenteïsme van de vertegenwoordigers van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer in het parlement. Tijdens Kamerdebatten stelde hij de taaltoestanden in het leger Leger
Lees meer aan de kaak en bleef hij aandringen op de vernederlandsing van de Gentse Rijksuniversiteit. Hij diende mee wetsvoorstellen in voor amnestie Amnestie
Lees meer (9 december 1926) en voor de vernederlandsing van de rechtspleging in burgerlijke en handelszaken (8 maart 1928). Zijn niet aflatende agitatie in 1928-1929 in de Kamer, samen met Frans van Cauwelaert, Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer en andere flaminganten, zorgde voor een koerswijziging van de regering, waardoor nieuwe taalwetten op het leger, de administratie en het universitair rijksonderwijs mogelijk werden op de weg naar een eentalig Vlaanderen. Als minister moest hij de 'verminderde' amnestiewet van 1937 mee goedkeuren tegen de Vlaamse achterban in, die het compromis volstrekt ontoereikend vond.

Minister in de crisisjaren 1930

Van Isacker was minister van Verkeerswezen van juni 1931 tot mei 1932, van Nijverheid en Arbeid van december 1932 tot juni 1934 en daarna van Arbeid en Sociale Voorzorg. Dankzij de steun van onder andere de industrieel Emile Francqui werd hij in november 1934 minister van Economische Zaken en vanaf januari 1935 gedurende twee maanden tevens van Openbare Werken. In de regering-Van Zeeland bleef hij op post op Economische Zaken, vanaf november 1937 van Economische Zaken en Middenstand in de regering-Janson. Op dat ministerie bracht hij een evenwicht tussen Nederlands- en Franstalige ambtenaren. Als loyaal minister ondersteunde hij het deflatiebeleid en nam hij de onpopulaire fiscale maatregelen die daarvoor nodig geacht werden.

Minister Van Isacker onderhield nauwe contacten met het Vlaamsch Economisch Verbond Vlaams Economisch Verbond
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV) is een Vlaamsgezinde belangengroep en patronale organisatie, die werd opgericht in 1926. Tijdens het interbellum zette het VEV zich in voor algemeen ec... Lees meer (VEV), dat hij een richtinggevende rol als belangenorganisatie wilde toebedelen in de geleide economie van de jaren 1930. Hij stimuleerde, tegen de zin van de Wallinganten, de oprichting door het VEV van een Vlaamse Economisch Technologisch Instituut in 1936. Na zijn ministerschap was hij bestuurder van het VEV tot 1942.

Met het etatisme en het Plan van de Arbeid van de socialist Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer liep hij niet hoog op. In beslag genomen door de bestrijding van de economische crisis, raakte zijn eigen Vlaamse agenda op de achtergrond. Overigens verdedigde hij een unitaristisch standpunt omdat hij geloofde dat Vlaanderen genoeg had aan culturele zelfstandigheid en administratieve decentralisatie binnen België.

Door ruime misnoegdheid over zijn conservatief economisch beleid, met harde saneringsmaatregelen zoals de beperking van de werkloosheidsuitkeringen, loonsverlagingen en de muntdevaluatie, werd zijn kandidatuur voor de parlementsverkiezingen van 1936 in de Mechelse ACW-afdeling pas aanvaard na tussenkomst van senator Alfons Verbist Verbist, Alfons
Alfons Verbist (1888-1974) was een katholiek politicus, die als voorzitter van de KVV fungeerde en mee aan de basis lag van het beginselakkoord KVV-VNV. Na de oorlog was hij minister van ... Lees meer . Nochtans wilde die met zijn aanhangers veel verder gaan dan het voorzichtige economisch unitarisme van Van Isacker. Die stond trouwens erg kritisch tegenover de rechtse Katholieke Concentratie, een stadslijst van de katholieke partij met het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer én Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer -Vlaanderen waarmee Verbist een katholieke bestuursmeerderheid in Mechelen na de gemeenteraadsverkiezingen van 1938 wilde verzekeren. De kritiek van Van Isacker dat de politieke samenwerking met extreemrechts op termijn erg negatief zou zijn voor de katholieke partij, bleek achteraf terecht, want na de oorlog duwde een coalitie van socialisten en liberalen de christendemocraten in Mechelen tot 1958 in de oppositie.

Bankier en politiek vertrouwenspersoon

Van Isacker was zwaar ontgoocheld over de nederlaag van de katholieke partij bij de parlementsverkiezingen van 1936, het gebrek aan steun vanwege de christelijke arbeidersbeweging, de politieke schandaalsfeer en het gemis aan dynamiek in de regering sindsdien. In februari 1938 werd hij aangezocht om mee de Kredietbank Kredietbank
Lees meer te leiden. Hij stapte uit de politiek en bleef tot aan zijn dood nationaal ondervoorzitter van de bank. Toch behield hij nog invloed op het beleid en begin april 1938 werd hij covoorzitter van de pas geïnstalleerde Permanente Economische Nederlands-Belgisch-Luxemburgse Commissie.

Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer vluchtte Van Isacker van 15 mei tot oktober 1940 met een directielid, enkele stafmedewerkers en een aanzienlijk pakket waardepapieren van de Kredietbank tot aan de voet van de Franse Pyreneeën. Hij verleende er bijstand aan de Belgische vluchtelingen en nam er tijdelijk het voorzitterschap van de Belgische Federatie van de Kamers van Koophandel waar. Midden januari 1945 werd hij door het Belgische gerecht aangehouden. Dat was volgens de katholieke bladen wegens handel in hout met de bezetter door een grote Oostendse firma waarvan hij ondervoorzitter was, volgens anderen in verband met uitbetalingen door de Kredietbank van lonen aan Belgische werklieden in Duitsland lang voor er van verplichte tewerkstelling sprake was. Dankzij de bemiddeling van prominenten als Gaston Eyskens Eyskens, Gaston
Gaston Eyskens (1905-1988) was een Vlaamsgezinde katholieke econoom en politicus, die onder andere eerste minister was ten tijde van de Koningskwestie en aan de basis lag van de eerste st... Lees meer werd hij na een zevental dagen vrijgelaten. Er kwam geen proces.

Van Isacker was ondervoorzitter van de Belgische Vereniging der Banken in 1946-1947 en van de Afdeling voor Sociale Aangelegenheden in 1948-1949. Hij was voorzitter van de Economische Sectie van het Benelux Benelux
Het begrip Benelux verwijst naar de intergouvernementele samenwerking tussen België, Nederland en Luxemburg na de Tweede Wereldoorlog. Het concept kon op verschillende tijdstippen op bijz... Lees meer -Comité en extraparlementair lid van het Centrum Harmel Centrum Harmel
Het Centrum Harmel is de benaming van een politiek studiecentrum dat drie jaar na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht om een regeling uit te dokteren voor de wrijvingen tussen de taalg... Lees meer . In januari 1947 werd hij algemeen voorzitter van de Bond der Kroostrijke Gezinnen van België, de latere Gezinsbond, al lag de meeste macht sinds de federalisering in 1937 van deze pluralistische sociaal-culturele belangenvereniging uit 1921 er bij de respectievelijke Vlaamse en Waalse voorzitters. Hij werd voorzitter van het Woningfonds voor Kroostrijke Gezinnen en ijverde voor ruime gezinsvergoedingen en kinderbijslagen. Hij bleef zich engageren in de Bond tot zijn overlijden in 1951.