Taalgrens Wakker!

Oprichting en beginjaren

Taalgrens Wakker! werd opgericht in maart-april 1912 door Jozef Goossenaerts Goossenaerts, Jozef
Jozef Goossenaerts (1882-1963) was een Vlaams-nationalistische duivel-doet-al, die gedurende meer dan een halve eeuw betrokken was bij uiteenlopende socioculturele, (partij)politieke en i... Lees meer (voorzitter), Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer en Philip van Isacker Van Isacker, Philip
Philip van Isacker (1884-1951) was een Vlaamsgezind historicus, advocaat, katholiek minister en bankier. Hij drukte mee de democratisering en vervlaamsing van de katholieke partij en van ... Lees meer (ondervoorzitters). C. Verheyen was (secretaris-penningmeester). In december 1913 werd De Clercq op aandringen van Goossenaerts de nieuwe voorzitter. De laatste werd archivaris. Actieve leden waren onder meer Adiel Debeuckelaere Debeuckelaere, Adiel
Adiel Debeuckelaere (1888-1979) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zou zijn imago vooral opbouwen dankzij zijn leidende rol in de Frontbeweging. Lees meer , Remy de Rouck, Jules Spincemaille Spincemaille, Jules
Lees meer , Jozef Cogneau Cogneau, Jozef
Jozef Cogneau (1891-1948) was schoolhoofd in Edingen. Hij leidde de Edingse afdeling van de Kristen-Vlaamsche Taalgrensactie. Hij was ook lid van het VNV. Lees meer , Jozef en Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer en Jan van Gorp. De vereniging richtte plaatselijke afdelingen op en organiseerde voordrachten en meetings, kunst- en liederavonden. Taalgrens Wakker! stelde de herleving van de ‘liefde voor de moedertaal’ en de geestelijke en materiële verbetering van de taalgrensbevolking voorop. Het bestuur was ervan overtuigd dat wetenschappelijk taalgrensonderzoek een absolute noodzaak was teneinde deze doelstellingen te bereiken.

Interbellum

Taalgrens Wakker! was werkzaam tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer . In 1927 werden de activiteiten hervat onder de leuze ‘waken en werken’ en kreeg de vereniging een ideologisch neutraal statuut. Ze werd toen ook financieel gesteund door Edward Luytgaerens Luytgaerens, Edward
Eduard Luytgaerens (1863-1946) maakte naam met een studie over het taalgebruik langs de taalgrens, maar verwierf bovenal bekendheid als proost en algemeen secretaris van de Boerenbond die... Lees meer , De Clercq, Lieven Gevaert Gevaert, Lieven
Lees meer en Frans Daels.

Vanaf april 1929 tot december 1931 werd halfmaandelijks De Taalgrens verspreid. Dit veertiendaagse wetenschappelijk tijdschrift publiceerde onder meer bijdragen over de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer in België, de taalwet op het lager onderwijs Lager onderwijs
De ‘taalstrijd’ in Vlaanderen is op het niveau van het lager onderwijs minder problematisch verlopen dan op dat van het middelbaar en van het hoger onderwijs. Toch was de verfransing van ... Lees meer en de volkstelling van 1930. Het eerste nummer riep op om met een groep medewerkers over de taalgrens informatie te vergaren. Goossenaerts had reeds vóór de Eerste Wereldoorlog een indrukwekkende documentatie over het onderwerp verzameld, met vooral veel statistisch materiaal. De publicatie werd vanaf de tweede jaargang wetenschappelijk onderbouwd door de opname in de redactie van de professoren Edgard Blancquaert Blancquaert, Edgard
Edgard Blancquaert (1894-1964) was een neerlandicus die zich inspande voor de verspreiding van het Algemeen Nederlands. Hij ontpopte zich als antifascistische flamingant. Lees meer , Ludovic Grootaers Grootaers, Ludovic
Lees meer en Hendrik J. van de Wijer Van de Wijer, Hendrik
Hendrik J. van de Wijer (1883-1968), germanist, naamkundige en gewoon hoogleraar te Leuven, was als stichter en hoofdredacteur de drijvende kracht achter het weekblad Nieuw Vlaanderen en ... Lees meer . De overige redactieleden waren Goossenaerts, Eduard Amter Amter, Edward
De Vlaamsgezinde katholiek Eduard Amter (1898-1969) was van 1924 tot 1964 algemeen secretaris van het Davidsfonds en vanuit die functie een belangrijke actor in het flamingantische midden... Lees meer , Jozef Clottens Clottens, Jozef
Lees meer , Kamiel de Vleeschauwer De Vleeschauwer, Kamiel
Kamiel de Vleeschauwer (1873-1975) was een schoolinspecteur voor het lager onderwijs, die zich in de jaren 1920 en 1930 engageerde in het partijpolitieke Vlaams-nationalisme en betrokken ... Lees meer , Flor Grammens Grammens, Flor
Onderwijzer Flor Grammens (1899-1985) verwierf tijdens zijn leven grote bekendheid door zijn herhaalde en soms spectaculaire acties tegen de schendingen van de taalwetgeving. Lees meer , H. Heghmans, Jozef Langohr Langohr, Jozef
Jozef Langohr (1873-1950) was een onderwijzer uit de Overmaas. Hij besteedde veel aandacht aan de taalsituatie van de streek. Lees meer , Maurits Liesenborghs Liesenborghs, Maurits
Maurits Liesenborghs (1889-1946) was redacteur bij heel wat tijdschriften en was medestichter van verschillende culturele flamingantische groeperingen. Voor het Algemeen-Nederlands Verbon... Lees meer , P. Lievens, J. Smets en Jozef van Overstraeten Van Overstraeten, Jozef
Lees meer .

De naoorlogse werking werd echter ernstig verstoord door interne conflicten, onder andere tussen Grammens en De Clercq. Na een conflict met onder meer Goossenaerts trokken Amter, Grammens en het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer zich terug uit Taalgrens Wakker! De vereniging en haar orgaan verdwenen in 1931.