Gravez, Hilaire

Jeugd en studententijd

Hilaire Gravez was tijdens zijn studies aan het Sint-Jozefscollege in Aalst (1900-1909) eind 1908 medestichter van de Katholieke Vlaamsche Studentengilde van Aalst en Omtrek, de Witte Kaproenen, waarvan hij in augustus 1912 algemeen voorzitter werd.

Als student in de geneeskunde te Leuven stichtte Gravez in 1911, met Firmin Deprez Deprez, Firmin
Firmin Deprez 1890-1916) speelde vóór de Eerste Wereldoorlog een belangrijke rol in de katholieke Vlaamsgezinde scholieren- en studentenbeweging. Hij sneuvelde in 1916 aan het IJzerfront ... Lees meer en Prosper Thuysbaert Thuysbaert, Prosper
Jonkheer Prosper Paul Thuysbaert (1889 - 1965) was notaris in en burgemeester van zijn geboortestad Lokeren en hoogleraar aan de Leuvense universiteit. Wat de Vlaamse kwestie betreft spee... Lees meer , de katholieke Vlaamse studentenvereniging Amicitia Amicitia
Amicitia was een katholieke en Vlaamsgezinde studentenvereniging die in 1911 werd opgericht aan de Leuvense universiteit. Lees meer en werd hij voorzitter van de Oost-Vlaamse afdeling. Hij deed mee aan de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer actie, aan de actie voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer ) en aan de strijd voor de vernederlandsing van het leger Leger
Lees meer . Hij raakte ervan overtuigd dat Vlaanderen alleen door zelfbestuur zijn rechten kon krijgen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef Gravez als hulpdokter en officier bijna vier jaar aan het IJzerfront. Hij kwam er in contact met onder meer Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer , Adiel Debeuckelaere Debeuckelaere, Adiel
Adiel Debeuckelaere (1888-1979) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zou zijn imago vooral opbouwen dankzij zijn leidende rol in de Frontbeweging. Lees meer , Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer en Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer , stichtte gebedenbonden en studiekringen, werd in 1916 lid van het comité van het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten
Het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten (SKVH) was een initiatief aan het IJzerfront tot bestrijding van de immoraliteit bij de soldaten. Het SKVH kwam tot stand onder imp... Lees meer , behoorde in 1916 tot de stichters van Heldenhulde Heldenhulde
Het comité Heldenhulde wilde tijdens de Eerste Wereldoorlog de gesneuvelde Vlaamse frontsoldaten eren door het plaatsen van stenen grafzerken met een Keltisch kruis, het Vlaamsgezinde ops... Lees meer en werkte mee aan het dagblad Ons Vaderland Ons Vaderland (1914-1922)
Lees meer (1914-1922). Vanaf augustus 1917 was hij hoofdredacteur van het frontblaadje Frontblaadjes
Frontblaadjes waren krantjes die tijdens de Eerste Wereldoorlog onder de soldaten werden verdeeld, met als doel hun moraal op te krikken. Lees meer Uit 't Land van Aelst. In 1917 kreeg hij zitting in de Legervergadering van de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer als afgevaardigde van de tweede legerdivisie. Maar in mei 1918 werd hij door de Belgische Veiligheidsdienst tewerkgesteld in een instelling voor tuberculose-patiënten in het Franse dorpje Fontgombault.

Na de oorlog studeerde Gravez voort in Gent en werd er voorzitter van het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond
Het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond (AVHV) was een overkoepeling voor Vlaamsgezinde studentenverenigingen van verschillende universiteiten, gesticht door Leuvense en Gentse Vlaamse... Lees meer . Hij zorgde ervoor dat de ex-gandavenses, de oud-studenten van de tijdens de Eerste Wereldoorlog vernederlandste Gentse universiteit, als volwaardige leden in het Verbond werden opgenomen.

Politiek Vlaams-nationalisme en jeugdbeweging

Achter de schermen werkte Gravez in het Aalsterse mee aan de versmelting van daensisten Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer en Fronters Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer /Vlaams-nationalisten tot één politieke formatie. Hij was aandeelhouder van de Vlaamsche Spaar- en Leenbank in 1930 en medestichter van de Vlaams-nationale uitgeverij Dietschland in juni 1935 in Aalst.

Gravez werd Vlaams-nationaal senator: van 1929 tot eind 1932 voor het arrondissement Oudenaarde-Aalst en van 1936 tot 1939 voor het arrondissement Gent-Eeklo. In de Senaat vroeg hij aandacht voor de belangen van de oud-strijders en de oorlogsslachtoffers. Als Vlaams-nationalist pleitte hij voor Vlaamse gelijkgerechtigdheid, Vlaamse legerafdelingen, amnestie Amnestie
Lees meer , Vlaamse technische scholen en vakscholen, en de erkenning van Het Vlaamse Kruis Het Vlaamse Kruis
Lees meer . Als dokter vroeg hij maatregelen tegen het alcoholisme en voor een doeltreffende bestrijding van de tuberculose. Hij stelde tal van verbeteringen en aanvullingen voor op het wetsvoorstel over de oprichting van de Orde der Geneesheren.

In het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) behoorde Gravez tot de radicale Nieuwe Orde-gezinde en Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer stroming. In oktober 1933 werd hij leider van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer (AVNJ). Van 1936 tot 1940 was hij ook hoofdredacteur van het maandblad Deltakamp Deltakamp
Lees meer . Medio 1934 werd Gravez leider van de VNV-Jeugdcentrale, maar omdat hij het AVNJ als een onafhankelijke jeugdbeweging wilde behouden, kwam hij in conflict met VNV-leider Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer en propagandaleider Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer . Hij zocht samenwerking met het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Diets Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS, 1935-1937) was de organisatorische voortzetting van het intussen sterk gereduceerde AKVS en een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse ... Lees meer en het Dietsch Jeugdverbond Dietsch Jeugdverbond
Het Dietsch Jeugdverbond (1937-1941) was de organisatorische voortzetting van het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS). De beweging richtte zich niet meer enkel naar katholi... Lees meer , en probeerde het AVNJ op nationaal-socialistische leest te schoeien naar het voorbeeld van de Duitse Hitlerjugend. Het AVNJ ontving overigens een kleine subsidie uit Duitsland. Gravez trad daarbij eigenmachtig op, maar slaagde er niet in aan het AVNJ uitstraling te geven. In maart 1938, toen Gravez verklaarde dat het AVNJ zich onafhankelijk van het VNV zou opstellen, zette De Clercq Gravez af en benoemde Edgar Lehembre Lehembre, Edgar
Edgar Lehembre (1903-1970) werd in 1933 lid van het VNV. Vanaf 1938 leidde hij de VNV-jeugdbeweging het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond en diens opvolger de Nationaal-Socialisti... Lees meer tot Diets Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer jeugdleider.

De Tweede Wereldoorlog en daarna

Na mei 1940 geloofde Gravez dat de toekomst van Vlaanderen in Duitse handen lag. Hij pleitte voor een verregaande collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer en voor actieve deelneming aan de Duitse oorlogvoering en aan de uitbouw van het Groot-Germaanse Rijk. Hij werd lid van de Algemeene- SS-Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer , secretaris-penningmeester van de Zannekin Arbeidsgemeenschap voor Zuid-Vlaanderen ( Zannekin-Werkgemeenschap Zannekin-Arbeidsgemeenschap voor Frans-Vlaanderen
De Zannekin-Werkgemeenschap (1937-) is de naam van een groep verenigingen die in Frans-Vlaanderen vanuit Heel-Nederlands perspectief de Vlaamse beweging ondersteunen. Ze geeft o.a. een j... Lees meer ) en in 1943 Ambtsleider voor Volksgezondheid van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Voorts zijn er sterke aanwijzingen dat Gravez in contact stond met de Duitse Sicherheitsdienst (SD) aan wie hij inlichtingen zou hebben verschaft. Over de aard, tijdsduur en omvang van deze inlichtingsactiviteiten bestaat echter nog geen duidelijkheid. Na september 1944 werkte hij in een ziekenhuis en kraamkliniek in Lüneburg en hielp als Rode Kruis Rode Kruis-Vlaanderen
Rode Kruis-Vlaanderen is een humanitaire organisatie. Het is de Vlaamse tak van het Belgische Rode Kruis, dat in 1864 werd opgericht. Lees meer dokter bij het Vlaamse Jeugdbataljon. In maart 1945 werd hij in de Vlaamse Waffen-SS divisie Langemarck bataljonsdokter met de graad van Obersturmführer.

In december 1946 veroordeelde de krijgsraad in Gent hem tot levenslange gevangenisstraf. In mei 1947 werd zijn straf teruggebracht tot acht jaar en in oktober 1947, na beroep van de burgerlijke partij en de krijgsauditeur, opnieuw tot tien jaar verhoogd. Gravez bleef in de cel tot mei 1950. Na zijn vrijlating heeft hij zich niet meer met politiek ingelaten. Hij bleef een overtuigd Vlaams-nationalist, werd voorzitter en erevoorzitter van de Aalsterse afdeling van het Verbond der Vlaamse Oud-strijders Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer , en voorzitter (1962-1963) en erevoorzitter van het Sint-Maartensfonds Sint-Maartensfonds
Het Sint-Maartensfonds (1953-2006) was een organisatie van Vlaamse oud-Oostfrontstrijders. Lees meer .

Als dokter was Gravez secretaris en in 1934-1936 voorzitter van het Algemeen Vlaamsch Geneesherenverbond Vlaams Artsenverbond
Het Vlaams Geneesheren Verbond (1922) was de beroepsvereniging van de Vlaams geneesheren. Het ijverde voor de vernederlandsing van de geneeskunde in Vlaanderen. Later werd geijverd voor ... Lees meer . Door zijn wetenschappelijk werk en zijn publicaties over kanker genoot hij ook in het buitenland bekendheid.