Deprez, Firmin

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Claude Duhamel (1998)

Firmin Deprez 1890-1916) speelde vóór de Eerste Wereldoorlog een belangrijke rol in de katholieke Vlaamsgezinde scholieren- en studentenbeweging. Hij sneuvelde in 1916 aan het IJzerfront en het was voor zijn graf dat Joe English het later iconisch geworden heldenkruisje ontwierp.

Geboorte
Kortemark, 30 mei 1890
Overlijden
Noordschote, 22 mei 1916
Leestijd: 3 minuten

Firmin Deprez was de zoon van een landbouwer die later een kolenhandel en chicoreidrogerij opzette. Hij doorliep de lagere school in het Sint-Jozefsgesticht in zijn woonplaats Torhout en vervolgens de klassieke humaniora in het Klein Seminarie in Roeselare. Vanaf 1904 was hij lid van de Torhoutse scholieren- en studentenbond met als leuze ‘Vlaamsch en de Vriend’ en later ook van de Houtlandersbond, die middelbare schoolleerlingen en universitairen uit Gits, Hooglede Kortemark en Tornout groepeerde. Deprez was nauw betrokken bij het blad van de overkoepelende katholieke flamingantische scholieren- en studentenbeweging De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer
, waarvan hij van 1909 tot 1913 de hoofdredactie op zich nam.

In oktober 1910 startte Deprez rechtsstudies aan de Leuvense universiteit, waar hij zich inschreef als lid van diverse Vlaamsgezinde, sociale en religieuze studentenverenigingen, waarin hij later ook bestuursfuncties opnam. In 1911 richtte hij er samen met onder meer Hilaire Gravez Gravez, Hilaire
Hilaire Gravez (1889-1974) was een Vlaams-nationalistische politicus en arts, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol speelde in de Frontbeweging. Tijdens de jaren 1930 koos... Lees meer
en Prosper Thuysbaert Thuysbaert, Prosper
Jonkheer Prosper Paul Thuysbaert (1889 - 1965) was notaris in en burgemeester van zijn geboortestad Lokeren en hoogleraar aan de Leuvense universiteit. Wat de Vlaamse kwestie betreft spee... Lees meer
de kring Amicitia Amicitia
Amicitia was een katholieke en Vlaamsgezinde studentenvereniging die in 1911 werd opgericht aan de Leuvense universiteit. Lees meer
op, die tegenover het romantische bierflamingantisme een hoogstaand katholiek en Vlaamsgezind moreel en intellectueel leven voorstond, waarbij universiteitsstudenten geacht werden zich plichtsvol voor te bereiden op leidinggevende maatschappelijke functies in hun latere leven. In 1914 werd Deprez verkozen tot voorzitter van Amicitia voor het academiejaar 1914-1915.

Eerste Wereldoorlog

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog week Deprez uit naar het achter de frontlijn gelegen De Panne, van waaruit hij zich in februari 1915 in het Franse Calais meldde als militair vrijwilliger. Na opleidingen in Franse instructiekampen promoveerde hij tot sergeant later tot adjudant.

Vanaf eind 1915 werd hij als militair ingezet aan het IJzerfront IJzerfront
Lees meer
. Geïnspireerd door de geest van het Leuvense Amicitia richtte Deprez er samen met enkele andere leden de studiekring De Wikings op, die wantoestanden in het leger – onder andere op taalgebied – documenteerde en aanklaagde. Als bijna afgestudeerd jurist verdedigde hij Vlaamse soldaten voor het militaire gerecht. Hij werkte ook mee aan het frontblaadje Roeselaarnaarski en aan de krant De Belgische Standaard De Belgische Standaard
Lees meer
.

In de nacht van 25 op 26 mei 1916 werd Deprez tijdens het surveilleren van een militaire opdracht in Noordschote dodelijk getroffen door een kogel. Zijn stoffelijk overschot werd eerst begraven op de begraafplaats van Oostvleteren en later op het militair kerkhof van Hoogstade. Joe English English, Joe
Joe English (1882-1918) was een Brugse kunstschilder, die zijn grote faam binnen de Vlaamse beweging vooral ontleende aan zijn tekenwerk als frontkunstenaar. Lees meer
tekende er het eerste heldenzerkje voor, een Keltisch kruis met de leuze AVV-VVK en de opvliegende blauwvoet Blauwvoet
De Blauwvoet werd sinds 1875 een van de meest vertrouwde symbolen van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging en de Vlaamse beweging. Het was ontleend aan Concience’s De Kerels van Vlaan... Lees meer
, dat later werd overgenomen voor het graf van vele Vlaamsgezinden.

Op 23 april 1919 zou Deprez in Torhout worden herbegraven, maar dat werd in laatste instantie verboden door de Belgische regering. Het initiatief vond toch doorgang, weliswaar zonder herbegrafenis en groeide uit tot een flamingantische manifestatie, waar onder meer pater Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer
, een goede vriend van Deprez en Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer
het woord voerden. Op 18 augustus 1932 werd Deprez in Hoogstade ontgraven en drie dagen later werd hij tijdens de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer
samen met enkele andere aan het IJzerfront gestorvenen herbegraven in de crypte van de IJzertoren IJzertoren
De IJzertoren is een Vlaamsgezind monument in Diksmuide, dat in 1928-1930 werd opgericht als eerbetoon aan de Vlaamse soldaten die sneuvelden aan het IJzerfront tijdens de Eerste Wereldoo... Lees meer
.

Literatuur

– Firmin Deprez, in: Ons Volk Ontwaakt (28 februari 1920).
– L. Ghesquière, Firmin Deprez. Studentenleider, Blauwvoeter, adjudant in het IJzerleger, 1956.
– H. Gravez, Herinneringen aan Firmin Deprez, in De Standaard (19 augustus 1956).
– F. A. J. Dambre, Deprez, Firmin, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 3, 1968, kol. 266-268.
– M. Vanslembrouck, Firmin Deprez (1890-1916). Studentenleider en IJzersymbool, 1995.
– G. Durnez, Leven en dood van een IJzersymbool, in: De Standaard (27 mei 1995).

Suggestie doorgeven

1973: Luc Schepens (pdf)

1998: Claude Duhamel (pdf)

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel