Resseler, Victor

Persoon
Ruben Mantels (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking.

Pseudoniem
Segher Rabauw
Geboorte
Antwerpen, 29 april 1877
Overlijden
Antwerpen, 14 februari 1955
Leestijd: 6 minuten

Victor Resseler (1877-1955) ontwikkelde zich van anarchist tot liberaal en van letterkundige tot politicus. In zijn jonge jaren wilde hij in het spoor van Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer
door middel van tijdschriften de culturele verheffing van Vlaanderen bereiken. Met het fonds Lectura bleef hij tot 1952 Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
uitgeven, maar het accent verschoof na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
naar het politieke terrein. Vooral als voorzitter van de Liberale Volkspartij Liberale Volkspartij
De Liberale Volkspartij (Help U Zelve) werd op 26 april 1904 in Antwerpen opgericht als een zelfstandige politieke partij. Ze maakte propaganda voor radicale democratische grondbeginselen... Lees meer
gaf hij invulling aan de Vlaamsgezinde en sociaal-radicale vleugel van het Antwerpse liberalisme.

Tussen 1908 en 1945 werkte Resseler ook als journalist bij Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer
.

Jeugd en familie

Victor Resseler werd op 29 april 1877 geboren in Antwerpen. Hij stichtte als leerling aan het Antwerpse atheneum in 1895, samen met onder anderen Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer
, de literaire groepering Elck wat wils. Ook werd hij voorzitter van de Vlaamsche Kring Vlaamsche Kring (Antwerpen)
De Vlaamsche kring (1885) was een Vlaamsgezind en vrijzinnig genootschap van atheneumleerlingen van Antwerpen. In 1901 hield de kring op te bestaan. In 1916 herrees een activistische opv... Lees meer
. Later richtte Resseler, opnieuw met Baekelmans, de oud-leerlingenbond Nieuwe Wegen op, een benaming die aan Julius Mac Leod Mac Leod, Julius
Julius Mac Leod (1857-1919) was hoogleraar plantkunde aan de Gentse universiteit en een Vlaamsgezinde progressieve liberaal. Hij was een belangrijke pleitbezorger van de vernederlandsing ... Lees meer
was ontleend. Hij was ook lid van de Antwerpse afdeling van De Vlaamsche Wacht De Vlaamsche Wacht
De Vlaamsche Wacht (1878-1914) was een onafhankelijke Vlaamsgezinde vereniging met afdelingen in diverse steden die ijverde voor samenwerking van alle Vlamingen. Lees meer
.

In 1900 huwde Resseler Fanny Delvaux, die als Siska van Daelen Resseler, Fanny
Siska van Daelen (1879-1944) was een Vlaamse dichter. Aanvankelijk was ze actief in anarchistische en later in vrijzinnige kringen. Ze was gehuwd met uitgever en publicist Victor Resseler... Lees meer
poëzie, liederen en vertalingen uitbracht. Samen kregen ze een zoon, Karel Resseler. In 1903 trouwde Baekelmans met Resselers zuster en werden beide jeugdvrienden zwagers.

Uitgever, boekhandelaar en letterkundige

In 1896 gaf Resseler het anarchistischgezinde tijdschrift Ontwaking Ontwaking
Ontwaking (1896-1910) was een anarchistisch tijdschrift dat sympathiseerde met de Vlaamse beweging. Het blad kwam op voor de Vlaamse taal en de ‘in het volk gewortelde’ Vlaamse literatuur... Lees meer
(1896; 1901-1910) uit, waarin hij onder het pseudoniem van Segher Rabauw schreef. Datzelfde pseudoniem gebruikte hij ook voor zijn bijdragen in het tijdschrift Onze Vlagge Onze Vlagge
Onze Vlagge (1897-1899) was een anarchistisch geïnspireerd Vlaams strijdblad, dat verscheen in Antwerpen. Lees meer
(1897-1898). Resseler hielp ook mee aan de organisatie van de Antwerpse anarchistische kring De Kapel De Kapel
De Kapel (1890-?) was een vergaderplaats in Antwerpen van Vlaamsgezinde jongeren. Er vonden kunstavonden, lezingen en vormingscycli plaats. Lees meer
en beleefde van nabij het ontstaan van de Maatschappij der nieuwe Concerten en van Kunst van Heden.

In 1906 nam hij de uitgeverij 't Kersouwken van J.B. Madou over en breidde hij de zaak uit met een gelijknamige boekhandel gelegen in de Lange Nieuwstraat te Antwerpen. In 1909 werd hij via 't Kersouwken stichter, drukker en beheerder van De Week De Week (1909-1912)
De Week was een Vlaamsgezind weekblad van liberaal-vrijzinnige strekking dat verscheen tussen 1909 en 1912. Het werd gesticht door Victor Resseler en zijn redactie was gevestigd in Antwer... Lees meer
(1909-1912), een links-liberaal Vlaamsgezind weekblad, waar ook Baekelmans, Ary Delen Delen, Ary
Ary Delen, kunsthistoricus en dichter, werkte bij Museum Plantin-Moretus, was conservator van het Stedelijk Prentenkabinet, het Rubenianum en hoofdconservator van het Koninklijk Museum vo... Lees meer
, Jan van Nijlen en Leo van Riel bij betrokken waren en dat een forum gaf aan de vrouwenbeweging Vrouwenbeweging
Binnen de Vlaamse beweging bestond in het algemeen nauwelijks interesse voor vrouwenemancipatie. Toch was er sprake van kruisbestuiving met de vrouwenbeweging. Zo hanteerden vrouwenorgani... Lees meer
. De Week nam vooruitstrevende standpunten in over het vrouwenkiesrecht en publiceerde kopij van Suzanna Verhulst (van de Antwerpse Vrouwenvereniging), Rosa de Guchtenaere De Guchtenaere, Rosa
Rosa de Guchtenaere (1875-1942) was een Vlaams-nationalistisch activiste, onderwijzeres en feministe. Ze engageerde zich voor talrijke anti-Belgische comités en verwierf bekendheid als pr... Lees meer
, Siska van Daelen en de Scandinaviste Dina Logeman-Van der Willigen. Het blad kreeg een plaats in de literatuurgeschiedenis door de polemiek die het uitvocht met het literaire tijdschrift De Boomgaard De Boomgaard
De Boomgaard was een ‘Algemeen geïllustreerd maandschrift voor literatuur en kunst’ (1909-1911). Het verscheen in Antwerpen onder redactie van André de Ridder, Edmond van Offel, Hugo van ... Lees meer
van André de Ridder De Ridder, André
André de Ridder (1888-1961) was hoogleraar statistiek en financiële wetenschappen, romanschrijver en een invloedrijk kunstcriticus en -promotor. Lees meer
en de Cyriel Buysse Buysse, Cyriel
Cyriel Buysse (1859-1932) was een invloedrijk auteur van naturalistische romans en toneelstukken. Lees meer
-campagne die het voerde in 1910-1911.

Edward Joris Joris, Edward
Edward Joris (1876-1957) was een anarchiserende socialist en flamingant, die in 1905 betrokken was betrokken bij een aanslag op de Turkse sultan in Istanboel en zich tijdens de Eerste Wer... Lees meer
nam in 1910 boekhandel-uitgeverij 't Kersouwken over van Resseler, die wel actief bleef als uitgever en letterkundige en in 1916 een nieuwe drukkerij opende in de Prinsstraat. Daar lanceerde Resseler in 1919 onder de naam Lectura een literair fonds van Vlaamse, goedkope edities (zie Literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
, Boekbedrijf Boekbedrijf
In de 19de eeuw kwam het Vlaamse boekbedrijf moeizaam van de grond. Pas na de Eerste Wereldoorlog ontstonden in Vlaanderen de bestaansvoorwaarden voor een moderne cultuurindustrie. Tot d... Lees meer
). Onder meer via Lectura gaf Resseler werk uit van Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer
, Cyriel Buysse, Virginie Loveling Loveling, Virginie
Virginie Loveling (1836-1923) was een Vlaamse, vernieuwende en vaak uitgesproken geëngageerde schrijfster. Ze was de zus van Rosalie Loveling en de tante van Cyriel Buysse. Lees meer
, Victor de Meyere De Meyere, Victor
Lees meer
, Max Rooses Rooses, Max
Lees meer
, Maurits Sabbe Sabbe, Maurits
Maurits Sabbe (1873-1938), zoon van Julius Sabbe, was een Germaans filoloog, een Vlaamsgezinde liberaal en een vrijzinnige letterkundige, hoogleraar en conservator van het museum Plantin-... Lees meer
, Lode Baekelmans, Willem Elsschot De Ridder, Alfons
Alfons de Ridder (1882-1960) verwierf als schrijver grote bekendheid onder het pseudoniem Willem Elsschot. Tijdens zijn school- en studiejaren was hij lid van diverse Vlaamse culturele ve... Lees meer
, Siska van Daelen en Hugo van Walden.

Liberale politicus en journalist

Op politiek vlak behoorde Resseler na 1910 tot de radicale fractie in de Liberale Volkspartij Liberale Volkspartij
De Liberale Volkspartij (Help U Zelve) werd op 26 april 1904 in Antwerpen opgericht als een zelfstandige politieke partij. Ze maakte propaganda voor radicale democratische grondbeginselen... Lees meer
en was hij in 1913 medestichter van het Liberaal Vlaams Verbond Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer
.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werd Resseler, op verzoek van staatsminister Louis Franck Franck, Louis
De inzet van Louis Franck (1868-1937) voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit bracht hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaams-liberale roem.... Lees meer
, secretaris van de geneeskundige dienst van het Nationaal Hulp- en Voedingscomiteit. Hij veroordeelde het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
. In naam van de Liberale Volkspartij organiseerde hij tijdens de oorlogsjaren Volksleesavonden en Lees- en verteluurtjes voor kinderen in het Liberaal Volkshuis.

Na 1918 bleef Resseler politiek actief: hij was ondervoorzitter van het Liberaal Vlaams Verbond, werd in 1919 verkozen als eerste plaatsvervangend Kamerlid op de liberale lijst, was vanaf 1936 secretaris van de liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
van het arrondissement Antwerpen en van 1938 tot 1946 gemeenteraadslid in Antwerpen. Tot 1952 zou hij tevens voorzitter blijven van de Liberale Volkspartij Help U Zelf.

Resseler formuleerde in 1919 zijn politieke programma als volgt: ‘Op de liberale lijst vertegenwoordigt Victor Resseler bij uitstek het volkselement, de kleine burgerij en den werkman, de menschen met één taal, het Vlaamsche element. Het algemeen programma van het Vlaamsch Verbond, in wiens schoot hij de Liberale Volkspartij vertegenwoordigt, is het zijne.’

Als journalist was Resseler achtereenvolgens medewerker (1908), Antwerps correspondent (1912) en hoofd van het Antwerps kantoor (1919) van de krant Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer
, en van 1932 tot mei 1940 correspondent van het Algemeen Handelsblad van Amsterdam. Gedurende enkele maanden (november 1918- januari 1919) had Resseler ook de hoofdredactie van De Nieuwe Gazet De Nieuwe Gazet
De Nieuwe Gazet (1897-2022) was een liberaal dagblad dat ontstond op initiatief van Antwerps burgemeester Jan van Rijswijck. Na lange tijd de concurrent van Het Laatste Nieuws te zijn gew... Lees meer
waargenomen.

Na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
werd Resseler tijdelijk geschorst als journalist en gemeenteraadslid. Hem werd verweten dat hij in dienst was gebleven van de collaborerende krant Het Laatste Nieuws en tijdens de oorlog het Antwerpse kantoor had geleid (zie Collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
). Het onderzoek naar zijn activiteiten tijdens de bezetting werd echter zonder gevolg geklasseerd. De Algemeene Belgische Drukpersbond gaf Resseler op 12 maart 1945 enkel een berisping. Na het besluit van de regent op 9 maart 1946 kon Resseler zijn openbare functies terug opnieuw opnemen. Julius Hoste Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer
weigerde echter Resseler terug in dienst te nemen als journalist, hoewel hij niet twijfelde aan diens ‘vaderlandse gevoelens’.

Maatschappelijke initiatieven

Resseler was als uitgever en politicus een ondernemend man. Hij was in 1912 oprichter van de Vereeniging tot Bevordering van Volkskracht, waar ook een tijdschrift (Volkskracht) en een Volkshogeschool aan verbonden waren. Verder was hij medestichter van de Vlaamsche Vereeniging van Letterkundigen Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
De Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), opgericht in 1907 te Antwerpen, pleitte voor culturele toenadering tussen Noord en Zuid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden interne... Lees meer
(1907) en zetelde hij in het bestuur van de Vereeniging voor Natuur en Stedeschoon. Voor de Tweede Wereldoorlog benoemde de stad hem ook nog als afgevaardigde in de Raad van Toezicht van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen
Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen is een onderwijsinstelling voor dans, drama en muziek. In 1898 was het de eerste Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs in België. ... Lees meer
.

In het spoor van Volkskracht richtte Resseler, nog voor de Eerste Wereldoorlog, de Vlaamse Wandelknapen op, een jeugd- en trekkersbeweging. Zijn voormalige atheneumleerkracht Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
was mede-initiatiefnemer en als bijhorend jeugdblad voor de Wandelknapen liet Resseler De Jonge Vlaming De Jonge Vlaming
De Jonge Vlaming was een Brussels letterkundig tijdschrift gericht op het aanmoedigen van debuterende Vlaamse schrijvers en jongeren. Lees meer
(1914) verschijnen.

Werken

De Koninklijke Vlaamsche Opera te Antwerpen, 1941.
Een halve eeuw geleden, in: Lode Baekelmans. Ter eere, 1946, pp. 42-43.

Literatuur

– S. van Daelen, Lentevoozen, 1911.
– S. van Daelen, Uit dagen van nood, 1921.
– L. Baekelmans, De mannen van "Elck wat wils", 1925.
– R. Roemans, Bibliographie van de moderne Vlaamsche literatuur 1893-1930. 1: De Vlaamsche tijdschriften, 1930-1934.
– Victor Resseler, kandidaat van Help U Zelve in: Help U Zelve, november 1946.
– J. Weisgerber, De Vlaamse literatuur op onbegane wegen. Het experiment van “De Boomgaard” 1909-1920, 1956.
– L. Baekelmans, De familie van mijn vrouw, in: In de spiegelbollen, 1964, pp. 45-72.
– L. Baekelmans, De familie van mijn vrouw, in: De Vlaamse Gids, jg. 44, 1960, pp. 193-210.
– D. Vanacker, Een averechtse liberaal. Leo Augusteyns en de liberale arbeidersbeweging, 2008.
– L. Vandenbussche, Het veld der verbeelding. Vrijzinnige vrouwen in Vlaamse literaire en algemeen-culturele tijdschriften (1870-1914), 2008, pp. 170-174.
– L. Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis, 2013, pp. 246-249.
– L. Stynen, Pol de Mont. Een tragisch schrijversleven, 2017, pp. 340-343.
– R. Mantels, Een journalist moet aan alles kunnen verzaken, behalve aan de vrijheid’. De krant Het Laatste Nieuws tijdens de Tweede Wereldoorlog, in: ‘Waar de vrije meningsuiting ophoudt vrij te zijn’. Pers en censuur in de collectie van Liberas/Liberaal Archief, 2019, pp. 17-36.
– R. Mantels, De Week (1909-1912). “Het edel spel dat tijdschriften uitgeven heet”; in: Zacht Lawijd, jg. 19, 2020, pp. 65-84.

Suggestie doorgeven

1975: Wim Van Rooy (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Ruben Mantels

Databanken

Inhoudstafel