De Vlaamsche Wacht

Onafhankelijke Vlaamsgezinde vereniging die, los van elke partijpolitieke binding, de samenwerking van alle Vlamingen nastreefde met het oog op de bewustmaking van het Vlaamse volk en de strijd voor de Vlaamse rechten.

De vroegst teruggevonden groep is De Vlaamsche Wacht van Leuven, die in 1878 een vlag inhuldigde. De Vlaamsche Wacht van Antwerpen werd op 15 februari 1885 door Huibrecht Storms en Hendrik J. Peeters opgericht. Het initiatief ging terug op de Vrije Vlaamsche Bond, die van 1883 tot Pasen 1884 met enkele leerlingen van het Onze-Lieve-Vrouwcollege en het Sint-Norbertusinstituut actief was geweest. De Vlaamsche Wacht onderschreef van bij het begin het Meeting Meetingpartij
De Meeting (1862-1914) was een Antwerpse politieke formatie die ontstond uit een coalitie van flaminganten, progressieve liberalen en katholieken. Ze liet zich kenmerken door een uitgespr... Lees meer programma. De groep telde ongeveer vijfhonderd leden.

In 1889 werd ook in Schaarbeek (oktober) en in Brussel (november) een Vlaamsche Wacht opgericht, met vooral te Brussel een opmerkelijke vrouwelijke participatie. De eerste voorzitter was A. Schamelhout. Actief lid waren onder meer in het Antwerpse: Victor Resseler Resseler, Victor
Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking. Lees meer , Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer , Karel Angermille Angermille, Karel
Karel Angermille (1873-1938) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme in Antwerpen. Na de oorlog was hij actief binnen de Frontpartij. Ook was hij medestichter van d... Lees meer , Gustaaf de Roey De Roey, Gustaaf
Gustaaf de Roey (1852-1916) was een Vlaamsgezinde Antwerpse katholiek die zich een tijdlang engageerde in het daensisme. Lees meer , Lieven Gevaert Gevaert, Lieven
Lees meer , August Monet Monet, August
Lees meer , Piet van Assche (die het Lied van de Vlaamsche Wacht dichtte op muziek van Lodewijk Mortelmans Mortelmans, Lodewijk
Lodewijk Mortelmans (1868-1952) was achtereenvolgens leraar en directeur van het Antwerpse conservatorium. Hoewel hij grote bewondering koesterde voor Peter Benoit, brak hij gaandeweg met... Lees meer ), Adolf Pauwels Pauwels, Adolf
Adolf Pauwels (1864-1902) was tijdens zijn jonge jaren erg actief in de katholieke flamingantische scholieren- en studentenbeweging. Als advocaat en als politicus zette hij zich nadien vo... Lees meer , Karel van Walle, Isidoor de Beucker, August van Cuyck en Jef Kamerling; in het Brusselse: Frans Reinhard Reinhard, Frans
Frans Reinhard (1850-1912) was een progressief-liberale en vrijzinnige Brusselse flamingant, die zich tijdens het laatste kwart van de 19de eeuw sterk engageerde in diverse initiatieven o... Lees meer , Firmin de Smaele, Emiel t'Sjoen T'Sjoen, Emiel
Onderwijzer Emiel T’Sjoen (1857-1909) was actief in het Vlaamse verenigingsleven in Brussel. Ook publiceerde hij in tal van tijdschriften over taalkunde en geschiedenis. Lees meer , Emile de Veen De Veen, Emile
Emile de Veen (1869-1954) was ambtenaar en jurist. Hij was de eerste Nederlandstalige voorzitter van het Rekenhof vanaf 1931 en speelde een actieve rol binnen het liberale verenigingsleve... Lees meer , Herman Hiel, Laura Hiel, Maurits Josson Josson, Maurits
Maurits Josson (1855-1926) was een liberale Brusselse jurist die ijverde voor de vernederlandsing van het openbare leven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vervulde hij een trekkersrol binne... Lees meer , Lode Opdebeek Opdebeek, Lode
Lode Opdebeek (1869-1930) was redacteur, drukker, journalist en auteur van jeugdliteratuur. In 1900 richtte hij de naar zichzelf vernoemde uitgeverij L. Opdebeek op, die na zijn dood over... Lees meer , Adeline en Willem Gijssels Gijssels, Willem
Willem Gijssels (1875-1945) was als schrijver, toondichter en vooral gelegenheidsdichter betrokken bij het Antwerpse en Nederlandstalige Brusselse literaire leven. Tijdens de Eerste Werel... Lees meer , Juliaan de Vriendt De Vriendt, Juliaan
Juliaan De Vriendt (1842-1935) was een pedagogisch en uitvoerend kunstschilder, die van 1894 tot 1900 kamerlid was voor de katholieke partij. In 1895 legde hij een wetsvoorstel neer voor ... Lees meer . Behalve te Brussel en te Antwerpen zouden er ook fracties van De Vlaamsche Wacht hebben bestaan te Diest en Dendermonde.

De activiteiten van De Vlaamsche Wacht waren allerhande. Onder het motto "In Vlaanderen Vlaamsch" ( leuzen Leuzen
Lees meer ) oefende ze een niet-aflatende druk uit op de openbare besturen om de taalrechten in alle geledingen van het openbaar leven af te dwingen. Ze schreef petities uit en organiseerde talrijke protestmeetings, onder meer in 1895 na de veroordeling van Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer , die tijdens een oefening van de Burgerwacht in het Nederlands had geantwoord. In 1888 gaf De Vlaamsche Wacht een manifest uit ten gunste van de bestuurlijke scheiding. Ze nam deel aan alle grote flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer ische manifestaties, zoals eind 1910 aan de grote meeting voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit, waarbij de Drie Kraaiende Hanen Drie Kraaiende Hanen
De ‘drie kraaiende hanen’ was de benaming voor de drie volksvertegenwoordigers die in 1910-1911 over de partijgrenzen heen een campagne voor de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit G... Lees meer ( Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer , Louis Franck Franck, Louis
De inzet van Louis Franck (1868-1937) voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit bracht hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaams-liberale roem.... Lees meer en Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer ) het woord voerden. Verder organiseerde ze in het kader van haar strijd voor de bewustwording van de Vlamingen culturele avonden en bijeenkomsten waar prominente Vlaamsgezinden werden gehuldigd of belangrijke feiten uit de Vlaamse geschiedenis werden toegelicht. In diezelfde geest organiseerde ze grootse feesten als de herdenking van de slag bij Waterloo, de viering van de Guldensporenslag Guldensporenslag
De Guldensporenslag was een veldslag op de Groeningekouter nabij Kortrijk op 11 juli 1302. Hierbij werd het Franse ridderleger verslagen. De slag kreeg in de Vlaamse beweging een symbolis... Lees meer en de herdenking van Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer . De Antwerpse groep maakte zich verder nog verdienstelijk door haar strijd voor een eigen gebouw voor het Nederlandsch Lyrisch Tooneel Nederlands Lyrisch Tooneel
Lees meer te Antwerpen (ingehuldigd in 1907) en haar aandeel in de oprichting van de Vlaamsch Nationale Volkspartij Vlaamsch Nationale Volkspartij
Vlaams-nationalistische partij (1930-1933) opgericht op initiatief van Hendrik Elias en opgegaan in het Vlaamsch Nationaal Verbond. Lees meer (1893), waarvan ze wel de statuten en het programma hielp opstellen, maar waarvan ze zich om haar neutraliteitsbeginsel ook onmiddellijk distantieerde, zodra de partij haar eigen hoofdbestuur had.

Regelmatig werd samengewerkt met de Antwerpse tak van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer . De Vlaamsche Wacht was de initiatiefneemster van het Verbond der Vlaamsche Maatschappijen Verbond der Vlaamsche Maatschappijen
Het Verbond der Vlaemsche Maatschappijen (1907-1908) wilde in een aantal steden de Vlaamsgezinde groeperingen verenigen en coördineren. Het initiatief heeft maar kort bestaan. Lees meer (1908) in Antwerpen. Van september 1894 tot juli 1914 werd een eigen maandblad De Vlaamsche Wacht uitgegeven, dat sterk pamflettair van toon was en zich voornamelijk op de Vlaamse grieven richtte.

De Vlaamsche Wacht hield op te bestaan in augustus 1914, omdat, gezien de oorlogsomstandigheden, de samenwerking tussen de Vlamingen onmogelijk was geworden.