Gijssels, Willem

Willem Gijssels was een van de negen kinderen van een marmerhouwer. Na het vroege overlijden van zijn ouders, verhuisde Gijssels in 1889 naar Brussel. Daar kreeg hij les van de Vlaamsgezinde Limburger Jan-Matthijs Brans Brans, Jan Matthijs
Jan-Matthijs Brans (1853-1940) was onderwijzer en vertaler. Tijdens de Eerste Wereldoorlog schaarde hij zich achter het activisme. Lees meer . In 1891 werd hij leerjongen in een kunstbloemenzaak en het volgende jaar vertrok hij naar Engeland als klerk en later als beambte bij de Great Eastern Railway. In die hoedanigheid woonde hij in de jaren 1890 – onder meer als tolk in Liverpool Street Station – een tijdlang in Londen. Na zijn terugkeer in België bleef hij beambte in dienst van de Britse spoorwegmaatschappij. In 1918 vluchtte Gijssels naar Nederland om de bestraffing van zijn activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer te ontlopen. Hij woonde onder meer in Den Haag en werkte er als privéleraar en dagbladcorrector bij La Gazette de Hollande. In 1921 vestigde hij zich in Antwerpen en werd er klerk bij een scheepvaartbedrijf. In 1931 werd hij op voorspraak van Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer en door toedoen van Willem Eekelers Eekelers, Willem
Willem Eekelers (1883-1954) was een Antwerpse socialistische vakbondsleider en politicus die gedurende zijn carrière radicale Vlaamse standpunten innam. Lees meer in dienst genomen bij de Stadsbibliotheek en in 1933 bij het toen net opgerichte Museum van de Vlaamsche Letterkunde. Op 11 december 1944 werd hij bij ordemaatregel geschorst.

Literaire activiteit

Gijssels debuteerde zeer jong met verzen in lokale bladen, onder meer in de Gazette van Dendermonde en (na 1895) in De Waarheid (Turnhout), en in Vlaamsch en Vrij Vlaamsch en Vrij (1893-1897)
Lees meer (1893), onder het pseudoniem van Willy Wielants. In Engeland schreef hij het gedicht ‘Vlaanderen’. Het werd   in 1912 door Renaat Veremans Veremans, Renaat
Renaat Veremans (1894-1969) was een van de populairste componisten van zijn generatie. Hij trad op als dirigent gedurende vele Nationale Zangfeesten en IJzerbedevaarten. Lees meer op muziek gezet en zou populair worden met de frase ‘'t Zijn weiden als wiegende zeeën’. Tussen 1897 en 1909 was hij lid van een Antwerpse groep waar ook Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer en Ary Delen Delen, Ary
Ary Delen, kunsthistoricus en dichter, werkte bij Museum Plantin-Moretus, was conservator van het Stedelijk Prentenkabinet, het Rubenianum en hoofdconservator van het Koninklijk Museum vo... Lees meer toe behoorden, en hij publiceerde verzen in de Antwerpse bladen Onze Vlagge Onze Vlagge
Onze Vlagge (1897-1899) was een anarchistisch geïnspireerd Vlaams strijdblad, dat verscheen in Antwerpen. Lees meer (1897), Alvoorder De Alvoorder
Tweemaandelijks letterkundig tijdschrift (oktober 1900 – oktober 1901) waarin werk van jonge schrijvers werd gepubliceerd. Lees meer (1900), Ontwaking Ontwaking
Ontwaking (1896-1910) was een anarchistisch tijdschrift dat sympathiseerde met de Vlaamse beweging. Het blad kwam op voor de Vlaamse taal en de ‘in het volk gewortelde’ Vlaamse literatuur... Lees meer (1903-1909), Nieuwe Arbeid (1903-1904) en het tijdschrift Vlaanderen Vlaanderen (1903-1907)
Lees meer (1903) van Herman Teirlinck Teirlinck, Herman
Lees meer .

Voor en na de eeuwwisseling was Gijssels ook actief in het Vlaams-Brusselse artistieke milieu. Hij werd in 1900 lid van De Distel De Distel
De Distel was een in 1881 door Jan-Matthijs Brans en Jan Baptist Janmoulle te Brussel opgericht Nederlandstalig letterkundig genootschap, met als kenspreuk ‘Stekelig, niet hekelig’. ... Lees meer , waarvan ook zijn oom langs moederszijde Emmanuel Hiel Hiel, Emanuel
Emanuel Hiel (1834-1899) was een Vlaamse dichter en schrijver. Als radicaal-democratische, vrijzinnige flamingant speelde hij een belangrijke rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven in ... Lees meer lid was. Drie jaar later richtte hij de kunstkring Doe Stil Voort Kunstkring Doe Stil Voort
Kunstkring Doe Stil Voort (1903-1918) te Brussel bevorderde diverse kunstuitingen met tentoonstellingen en activiteiten, tot na de Eerste Wereldoorlog. Lees meer op. In dezelfde periode was hij met Arthur Wilford Wilford, Arthur
Arthur Wilford (1851-1926) was pianist en componist. Hij propageerde de nationalistische muziekbeweging. Zo verspreidde hij het werk van Peter Benoit en andere Nederlandstalige componiste... Lees meer , Floris T'Sjoen en anderen betrokken bij muzikale initiatieven, zoals de uitgave Het Vlaamsche Lied, de Vlaamsche Muziekschool en de organisatie van liederavonden voor het volk.

Gijssels schreef honderden gelegenheidsgedichten, bijvoorbeeld in 1919 een aan August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer gewijd gedicht onder het pseudoniem van W. Strybits en als Salamander in het weekblad Tybaert de Kater. Hij schreef ook cantates, zoals Conscience herdacht op muziek van August de Boeck De Boeck, August
August De Boeck (1865-1937) was een invloedrijke romantische Vlaamse componist die door zijn composities de Vlaamse muziek op Europees niveau bracht. Hij hield er een Vlaamsgezinde overt... Lees meer in 1912 en Rodenbach ter eere met muziek van Jef van Hoof Van Hoof, Jef
Lees meer in 1931. Verschillende van zijn liederen werden op muziek gezet door Emiel Hullebroeck Hullebroeck, Emiel
Emiel Hullebroeck (1878-1965) was een Vlaamsgezinde componist en dirigent. Hij is van grote betekenis geweest voor de Vlaamse liedbeweging in de 20ste eeuw en voor het sociale statuut van... Lees meer , zoals het Lied van het Algemeen Nederlandsch Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer uit 1908. Bij het IJzerbedevaartlied O Kruis van den IJzer uit 1924 was de muziek van Van Hoof, het Staplied van de Vlaamsche Toeristenbond uit 1931 van Veremans. Na zijn aanstelling in gemeentelijke dienst in Antwerpen schreef hij onder meer op verzoek van burgemeester Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer tal van gelegenheidsgedichten voor patriottische plechtigheden. Dat werd hem kwalijk genomen van Vlaamsgezinde zijde (onder andere door het weekblad Reinaert Reinaert
Reinaert (1930-1940) was een veertiendaags ‘satiriek’ tijdschrift onder leiding van Firmin Parasie. Het hekelde zowat alle strekkingen binnen de Vlaamse beweging, maar in het bijzonder de... Lees meer ).

Radicalisering en activisme

Bij de ontvangst van koningin Wilhelmina in Brussel op 27 juli 1911, waarbij nagenoeg alles in het Frans verliep, was het onder impuls van Gijssels dat een groepje opstandige Vlaamsgezinden vanop het Vlaamsch Huis Vlaamse Huizen
Lees meer aan de Grote Markt een spandoek met de tekst ‘Spreek uw taal’ neerliet. Zijn Vlaamsgezindheid, die hij tot dan vooral literair had geuit, kreeg aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer een politieke invulling. In 1912 werd hij om die reden uit Doe Stil Voort gezet.

Op 15 november 1915 ondertekende hij als 'schrijver' namens het Nationaal Vlaamsch Verbond Nationaal Vlaamsch Verbond
Het Nationaal Vlaamsch Verbond was een vereniging waarin vrijzinnige en katholieke flaminganten van 1891 tot 1914 samenwerkten. Lees meer een Open Brief aan de Koning. Daarin werden de administratieve sancties tegen de activistische boegbeelden René de Clercq De Clercq, René
Lees meer en Antoon Jacob Jacob, Antoon
Antoon Jacob (1889-1947) was een atheneumleraar en later hoogleraar in Hamburg en Gent. Hij was actief bij activistische tijdschriften, nadien in de amnestiebeweging en later de culturele... Lees meer aangeklaagd. Het maakte Gijssels zelf tot activist. Vanaf 1916 leidde hij ook het voordien door Octaaf Steghers Steghers, Octaaf
Octaaf Steghers (1889-1942) was een Vlaamse schrijver en (sport)journalist. Hij schreef onder het pseudoniem Free Frits. Lees meer geredigeerde, uitgesproken flamingantische en vaak activistische weekblad Vlaamsch Leven Vlaamsch Leven
Vlaamsch Leven was een "Zelfstandig Vlaamsch-Geïllustreerd Weekblad". Het verscheen in Brussel van 3 oktober 1915 tot 20 oktober 1918. Lees meer , waarin tal van jongeren debuteerden. In 1917 werd hij opnieuw voorzitter van Doe Stil Voort, dat werd heropgericht onder bescherming van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer . De kring werd in 1918 ontbonden. Gijssels vluchtte naar Nederland.

In 1944 werd Gijssels, als begunstigde van de Commissie tot uitvoering van de herstelverordening van 6 september 1940 (de zogenaamde Bormscommissie Bormscommissie
De Bormscommissie was een commissie die tijdens de Tweede Wereldoorlog schadevergoedingen uitkeerde aan door de Belgische overheid gestrafte activisten van de Eerste Wereldoorlog. Lees meer ), bij ordemaatregel door burgemeester Huysmans uit de gemeentedienst geschorst.

In 1953 werd een straat op de Antwerpse Linkeroever naar Gijssels genoemd. In 1955 werd zijn graf overgebracht naar het erepark van de begraafplaats Schoonselhof Schoonselhof
Het Schoonselhof is een begraafplaats in de stad Antwerpen. Als laatste rustplaats van tal van culturele en politieke boegbeelden van de Vlaamse beweging speelt de begraafplaats een bijzo... Lees meer .