Wilford, Arthur

Persoon
Jan Dewilde (2023, ongewijzigd), Jan Dewilde (1998)

Arthur Wilford (1851-1926) was pianist en componist. Hij propageerde de nationalistische muziekbeweging. Zo verspreidde hij het werk van Peter Benoit en andere Nederlandstalige componisten.

Geboorte
Temse, 8 maart 1851
Overlijden
Sint-Joost-ten-Node, 23 december 1926
Leestijd: 3 minuten

Studeerde aan het Brussels conservatorium, waar hij onder meer een eerste prijs piano behaalde, van 1872 tot 1874 te Leipzig bij Ernst Richter (harmonie en contrapunt) en Carl Reinecke (compositie en piano). Wilford verbleef twee jaar als concertpianist in Londen – hij was trouwens van Engelse afkomst – en vanaf 1877 woonde hij in Dresden, waar hij muziekbijdragen schreef voor verscheidene Antwerpse en Brusselse kunstbladen. In die periode componeerde hij liederen op Duitse teksten, een opera en kamermuziek. Ook toonde hij zich er een propagandist van Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer
s werk: als pianist speelde hij regelmatig diens werk, hij maakte reducties van enkele van zijn composities en in Keulen, Krefeld en Düsseldorf organiseerde hij uitvoeringen van De Rhijn en Lucifer.

In 1890 keerde Wilford naar België terug en ging in Antwerpen wonen. Hij was er medestichter van de Volksconcerten en onder invloed van Benoit verdedigde hij het lyrisch drama. Niettegenstaande zijn inzet voor het werk van Benoit kon hij geen officiële functie in het Antwerpse muziekleven verkrijgen en viel hij, zoals vele anderen, rond de eeuwwisseling uit Benoits genade. Desondanks bleef hij na zijn verhuis naar Brussel het werk van Benoit propageren, onder andere met zijn Quatuor vocal et instrumental. In 1902 begint hij "Het Vlaamsche lied", een abonnementsreeks waarin hij meer dan 200 liederen publiceerde van gevestigde namen als Joseph Ryelandt, August de Boeck De Boeck, August
August De Boeck (1865-1937) was een invloedrijke romantische Vlaamse componist die door zijn composities de Vlaamse muziek op Europees niveau bracht. Hij hield er een Vlaamsgezinde overt... Lees meer
, Paul Gilson Gilson, Paul
Componist en dirigent Paul Gilson (1856-1942) was leraar aan het Conservatorium in Antwerpen. Hij bestudeerde en voerde Nederlandstalige muziekstukken uit. Na de Eerste Wereldoorlog werd ... Lees meer
en Jan Blockx Blockx, Jan
Jan Blockx (1851-1912) was een leerling en opvolger van Peter Benoit als directeur van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Hij componeerde Nederlandstalige muziekstukken die internat... Lees meer
, maar ook van beginnende componisten als Hendrik van Schoor en Cesar Hinderdael Hinderdael, Cesar
Cesar Hinderdael (1878-1943) was een Vlaamsgezind organist, contrabassist en componist. Lees meer
. Wilford componeerde nu ook zelf meer liederen op Vlaamse teksten van Willem Gijssels Gijssels, Willem
Willem Gijssels (1875-1945) was als schrijver, toondichter en vooral gelegenheidsdichter betrokken bij het Antwerpse en Nederlandstalige Brusselse literaire leven. Tijdens de Eerste Werel... Lees meer
(de cyclus Langs de Schelde) en Lambrecht Lambrechts Lambrechts, Lambrecht
Lambrecht Lambrechts (1865-1932) was leraar en schreef Nederlandstalige liederen. Ook hield hij voordrachten over liedkunst. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken bij het activ... Lees meer
(de cyclus Door lief en leed). Verder schreef hij in die periode ook enkele dramatische werken op libretto's van Lambrechts, Gijssels en Floris T'Sjoen. Tot zijn Brusselse activiteiten behoren nog het stichten van het koor Neerlandia en de oprichting in 1904 van De Vlaamsche Muziekschool. Voor dit pionierswerk in het Nederlandstalige muziekonderwijs in de hoofdstad kreeg hij de steun van Gilson. Tijdens de Eerste Wereldoorlog trok hij naar Engeland waar hij tot 1919 in Sheffield verbleef. Hij werkte er onder meer aan een Vlaamsch Requiem (tekst van Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
), stichtte er een Vlaamsch Verbond en begon er een muziekschool voor Vlaamse vluchtelingen. Na zijn terugkeer in Sint-Joost-ten-Node stichtte hij het Genootschap van Vlaamsche Kunstenaars en heropende hij in 1923 zijn muziekschool onder de naam De Vlaamsche Muziekschool te Brussel (ook bekend als Wilfordschool).

Niettegenstaande zijn inzet voor de nationalistische muziekbeweging bleef Wilford toch een buitenbeentje. Zo schreef hij in vergelijking veel meer kamermuziek, iets waartoe hij in 1922 in Muziekwarande ook zijn collega's opriep: "Dus, Vlaamse kunstbroeders, roep ik u toe: in werken voor kamermuziek kunt gij een groot deel van de Vlaamse ziel uitzingen. Woorden zijn daartoe niet onmisbaar. Gebruikt – zo het past – hier en daar enkele brokjes van uw volksmotieven, van uw wonderschone oude liederen, – die heel Europa ons benijdt – , zoals de Russen en de Skandinaven dat met zoveel geluk hebben gedaan. Maar schrijft bijwijlen toch kamermuziek." Een belangrijk deel van zijn werk is te situeren in de traditie van Brahms, Mendelssohn en Schumann.

Literatuur

– P. Gilson, 'Arthur Wilford', in Notes de musique et souvenirs, 1942, p. 189-192.
– V. Nees, 'Arthur Wilford (1851-1926)', in Vlaams Muziektijdschrift (1971), p. 97-104.
– id., Arthur Wilford (1851-1926), componist, pedagoog, uitgever (toespraak voor de Koninklijke Academie, 15 maart 1995).

Suggestie doorgeven

1975: Vic Nees (pdf)

1998: Jan Dewilde

2023: Jan Dewilde

Databanken

Inhoudstafel