Ontwaking

Anarchistisch tijdschrift voor kunsten, wetenschappen en sociologie dat onregelmatig verscheen van april 1896 tot eind 1910.

Aanvankelijk verscheen het blad slechts van 1 april 1896 tot 1 december 1896 onder leiding van Victor Resseler Resseler, Victor
Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking. Lees meer (pseudoniem: Segher Rabauw). In 1901 werd het heropgericht als een halfmaandelijks blad onder dezelfde benaming. In februari 1902 werd het hervormd tot een tweemaandelijks tijdschrift dat tot 1903 verscheen; van dan af tot 1909 verscheen het weer als maandschrift om in juli 1910 samen te smelten met het in 1907 gestichte tijdschrift Nieuw Leven, ditmaal onder de nieuwe benaming Ontwaking en Nieuw Leven, waarvan nog zes afleveringen verschenen (tot december 1910). Behalve Ontwaking als tijdschrift verscheen ook nog van januari 1902 af tot december van datzelfde jaar het strijdblad Ontwaking dat klaarblijkelijk meer op directe politieke actie was afgestemd. In 1901 verscheen bij het tijdschrift gedurende een heel jaar een literair bijvoegsel met creatieve bijdragen van diverse medewerkers.

Dit anarchiserende tijdschrift, waaraan onder anderen meewerkten Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer , Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer , Ary Delen Delen, Ary
Ary Delen, kunsthistoricus en dichter, werkte bij Museum Plantin-Moretus, was conservator van het Stedelijk Prentenkabinet, het Rubenianum en hoofdconservator van het Koninklijk Museum vo... Lees meer , Georges Eekhoud Eekhoud, Georges
Lees meer , Willem Gijssels Gijssels, Willem
Willem Gijssels (1875-1945) was als schrijver, toondichter en vooral gelegenheidsdichter betrokken bij het Antwerpse en Nederlandstalige Brusselse literaire leven. Tijdens de Eerste Werel... Lees meer , Jacques Mesnil Dwelshauwers, Jacques
Jacques Dwelshauwers (1872-1940), ook wel bekend onder zijn pseudoniem Jacques Mesnil, werkte vanuit zijn links-anarchistische overtuiging mee aan Van Nu en Straks, zonder evenwel het Vla... Lees meer , Lodewijk Ontrop Ontrop, Lodewijk
Lodewijk Ontrop (1875-1941) was dirigent, componist, muziekrecensent en dichter. Lees meer , Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer , Gustaaf Vermeersch Vermeersch, Gustaaf
Gustaaf Vermeersch (1877-1924) was een romanschrijver in dienst van de spoorwegen. Hij zette zich in voor de Vlaamse beweging in Wallonië en was tijdens de Eerste Wereldoorlog activist.... Lees meer , August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer (onder pseudoniem van Halieus), Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer , had als leidraad een motto van Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer gekozen: "Vooruit! eenieder hoû zich sterk! Vooruit met ons misprezen werk." Het tijdschrift wilde de V.B. integreren "als een deel van dien grooten wereldstrijd voor ontvoogding en zelfstandigheid" en voor alles een vrij orgaan zijn voor jongeren die sinds lang alle hoop op het parlementaire werk hadden laten varen. Behalve tegenover Rodenbach stond het tijdschrift ook zeer positief ten opzichte van Vermeylens Kritiek der Vlaamsche Beweging, dat voor vele flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer en, aldus het tijdschrift, de horizon moest verbreden: de zelfstandigheidsgedachte die Vermeylen in zijn opstel naar voren had gebracht, sprak deze anarchistische jongeren dan ook ten zeerste aan en het is opvallend hoe de 'Vlaamse' taal – tégen vele Franstalige anarchistische tijdschriften in – steeds heftig werd verdedigd. Het blad kwam ook op voor de Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer tégen de Nederlandse "kamerletterkunde". Het tijdschrift stelde dat de Vlaamse literatuur moest geworteld zijn in het volk en noemde als drie voornaamste vertegenwoordigers ervan Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer , Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer en Rodenbach.

Samen met Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer is Ontwaking een poging geweest om de V.B. in te schakelen in een bredere context, maar waar Van Nu en Straks geleidelijk evolueerde naar een meer burgerlijke moraal, zijn de meeste leden van Ontwaking steeds hun anarchistische idealen trouw gebleven ( links-radicalisme Links-radicalisme
De verhouding tussen de radicale linkerzijde in Vlaanderen en de Vlaamse beweging werd nauwelijks bestudeerd. De marginaliteit van deze linkerzijde is hier natuurlijk niet vreemd aan, maa... Lees meer ).