Prims, Floris
Floris Prims (1882-1954) was een Vlaamsgezinde priester en historiograaf. Hij stond mee aan de wieg van de christelijke sociale beweging en schreef tal van historiografische werken over Antwerpen en omstreken.
De Antwerpse Floris Prims (1882-1954), voluit Florentinus Hubertus Ludovicus Prims, groeide op in een Vlaamsgezind en zeer katholiek gezin. Naast priester (1905), was hij ook licentiaat (1907) en doctor (1923) in de Geschied- en zedenkundige wetenschappen. Als medewerker van het Algemeen Secretariaat der Christelijke Beroepsverenigingen van Pater Georges Rutten Rutten, Georges
Georges Rutten (1875-1952) was priester en doctor in de theologie en politieke en sociale wetenschappen. Hij legde de grondslag voor het christelijk syndicalisme in België. Lees meer stond hij mee aan de wieg van de christelijke sociale beweging. Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer was hij werkzaam in Londen als aalmoezenier van de Belgische vluchtelingen en als redactieleider van het tweetalige weekblad De Stem uit België De Stem uit België
De Stem uit België (1914-1919) was een Vlaams exilblad dat tijdens de Eerste Wereldoorlog werd uitgegeven vanuit Londen onder leiding van Floris Prims. Het weekblad was katholiek en Vlaam... Lees meer . Wegens zijn steun voor het minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer geraakte hij in onmin met kardinaal Mercier Mercier, Désiré
Désiré Mercier (1851-1926) was van 1906 tot 1926 de kardinaal-aartsbisschop van het aartsÂbisdom Mechelen. Hij was een vurig propagandist van het Belgisch patriottisme en leefde tijdens ... Lees meer . Van 9 maart 1925 tot 31 maart 1948 leidde hij als archivaris 'buiten kader' mee het Antwerps stadsarchief. Hij is de auteur van talrijke historiografische werken over Antwerpen en omstreken, en van tal van artikels in sociale en historiografische tijdschriften.
Jeugd en studententijd
Floris Prims groeide op in een Vlaamsgezind en zeer katholiek gezin. Aanvankelijk volgde hij middelbaar onderwijs in het Sint-Norbertusgesticht en het Sint-Jan Berchmanscollege in Antwerpen. Later, na de terugkeer naar het Kempische Tielen wegens zijn vaders astma, veranderde hij van school naar het Franstalige Gepatroneerd Sint Jozefscollege in Herentals. Daar stichtte hij onder invloed van Vlaamsgezinde priesterleraars een Vlaamse kring met als orgaan De Studentenkreet en stuurde hij bijdragen naar De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer en Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer (1927-1933). Zo leerde Prims de drijvende kracht achter De Student August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer kennen, en zijn latere vrienden Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer , Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer en Jozef Muls Muls, Jozef
Lees meer .
Na de retorica bezocht hij het Klein en Groot Seminarie van Mechelen (1900), waar hij zich naar aanleiding van de encycliek ‘Rerum Novarum’ verdiepte in de arbeidersproblematiek en voor zijn medestudenten een studiekring voor sociale problemen oprichtte.
Na zijn priesterwijding in 1905 studeerde hij in Leuven Geschied- en zedenkundige wetenschappen, waarvoor hij in 1907 het licentiaatsexamen aflegde. Hij behoorde er tot de Amicitiagroep Amicitia
Amicitia was een katholieke en Vlaamsgezinde studentenvereniging die in 1911 werd opgericht aan de Leuvense universiteit. Lees meer van Prosper Thuysbaert Thuysbaert, Prosper
Jonkheer Prosper Paul Thuysbaert (1889 - 1965) was notaris in en burgemeester van zijn geboortestad Lokeren en hoogleraar aan de Leuvense universiteit. Wat de Vlaamse kwestie betreft spee... Lees meer .
Vroege carrière
Vanaf 1906 gaf Prims les aan het Sint-Stanislascollege van Berchem en nam hij de redactie van De Gids op Maatschappelijk Gebied op zich. In 1908 organiseerde hij de eerste Vlaamse Sociale Week Vlaamse Sociale Weken
Lees meer in Leuven. Ook hield hij samen met andere voormannen zoals Frans van Cauwelaert, Lode Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer en Jozef Muls Muls, Jozef
Lees meer toespraken op de jaarlijkse Vlaamsgezinde landdagen en vanaf 1909 ook op de door het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS) georganiseerde sociale studentenlanddagen. Vervolgens werd hij secretaris van pater Georges Rutten Rutten, Georges
Georges Rutten (1875-1952) was priester en doctor in de theologie en politieke en sociale wetenschappen. Hij legde de grondslag voor het christelijk syndicalisme in België. Lees meer en vanaf 1912 bestuurder van het Instituut voor Belgische Katholieke Documentatie in Brussel waar hij een reeks brochures met de titel Vragen des Tijds uitgaf. Als priester was Prims een fervent tegenstander van het opkomende socialisme en trad rond het vraagstuk 'Godsdienst en Socialisme' in publiek debat met Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer . Die gesprekken vonden plaats in het huis van Marie-Elisabeth Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer , tot wier dichte kennissenkring ook Prims behoorde. Met Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer voerde hij in 1913 een discussie over de 'vakbeweging', en bracht daarover verslag uit in De gids op sociaal gebied. Tevens had hij een belangrijk aandeel in de strijd tegen het integrisme. In 1914 stichtte hij een weekblad voor volksontwikkeling, De Vlaamsche Werkman.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer werd Prims door zijn geestelijke overste Monseigneur De Wachter naar Engeland gezonden waar hij in Londen een hulporganisatie voor de Belgische vluchtelingen oprichtte en het weekblad De Stem uit België De Stem uit België
De Stem uit België (1914-1919) was een Vlaams exilblad dat tijdens de Eerste Wereldoorlog werd uitgegeven vanuit Londen onder leiding van Floris Prims. Het weekblad was katholiek en Vlaam... Lees meer uitgaf. De redactie, waartoe ook Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer en Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer behoorden, steunde het pacifistische standpunt van Joris Helleputte Helleputte, Joris
Joris Helleputte (1852-1925) heeft bijna een halve eeuw lang gewogen op de Belgische samenleving: als neogotisch architect, als gangmaker van sociale organisaties, inzonderheid de Belgisc... Lees meer en Frans van Cauwelaert, en keerde zich – met betrekking tot de Vlaamse kwestie – tegen de gevluchte Belgische regering in Le Havre. Wegens zijn steeds radicalere visie stuitte het blad op kritiek van kardinaal Mercier Mercier, Désiré
Désiré Mercier (1851-1926) was van 1906 tot 1926 de kardinaal-aartsbisschop van het aartsÂbisdom Mechelen. Hij was een vurig propagandist van het Belgisch patriottisme en leefde tijdens ... Lees meer en werd meer dan eens onder Britse censuur verboden. Bijgevolg kwam Prims bij de regering in Le Havre in een slecht daglicht te staan en geraakte hij in onmin met pater Rutten. Desondanks trad hij na zijn terugkeer naar België in 1918 opnieuw in dienst op Ruttens secretariaat.
Na de oorlog nam Prims ook opnieuw het redacteurschap van De Gids en van De Vlaamsche Werkman (1921) op zich. Hij werd aangesteld tot professor en later rector aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen
De Katholieke Vlaamse Hogeschool (voor Vrouwen) is een instituut dat in 1919 werd opgericht dankzij Marie-Elisabeth Belpaire, die het gebouwencomplex aan de De Bomstraat in Antwerpen ter ... Lees meer (1921-1926) en was enkele jaren leraar aan de Sociale School in Leuven, waar hij de cursus Sociaal-economische geschiedenis van België gaf (1922-1924).
Eerste stappen in de wereld van de historiografie
Op het einde van 1918 stond Prims op één lijn met Frans van Cauwelaert met betrekking tot diens minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer . Dat hij zich tijdens de Antwerpse gemeenteraadverkiezingen van 1921 ook een voorstander van het katholiek-socialistische schepencollege van Frans van Cauwelaert en Camille Huysmans toonde, werd hem door kardinaal Mercier bijzonder kwalijk genomen. De spanningen met zijn meerderen leidden ertoe dat Prims zich steeds meer op historiografisch onderzoek ging toeleggen. In 1922 nam hij van pastoor Goetschalck de Bijdragen tot de Geschiedenis van het aloude Hertogdom Brabant over en in 1923 behaalde hij onder Leo van der Essen Van der Essen, Léon
De Leuvense hoogleraar geschiedenis Léon van der Essen (1883-1963) was tijdens zijn studietijd Vlaamsgezind, ontwikkelde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog tot een Belgische ‘patriottard... Lees meer als promotor zijn doctoraatstitel met zijn proefschrift De Geschiedenis van het Antwerpse Turfdragersambacht.
Stadsarchivaris buiten kader
In 1925 werd Prims door toedoen van Antwerps burgemeester Frans van Cauwelaert 'archivaris buiten kader' van het Antwerps stadsarchief. Hoewel zijn officiële opdracht – het schrijven van een geschiedenis van Antwerpen – los stond van enig archiefbeheer, zou hij samen met hoofdarchivaris Jan Denucé Denucé, Jan
Jan Denucé (1878-1944) was een Vlaamsgezinde historicus en aardrijkskundige, die als conservator van het Plantin-Moretus Museum en stadsarchivaris een rol speelde in het Antwerpse cultuur... Lees meer de werking binnen het Antwerpse stadsarchief geleidelijk aanpassen aan de nieuwe archivistische visie van die tijd.
Prims schreef tientallen boeken en studies over de geschiedenis van Antwerpen en haar deelgemeenten en van de Kempen. In Zondagsvriend (1932-1940) verschenen 480 korte biografieën van historische figuren en belangrijke personen van zijn hand. In 1929 werd hij lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer .
Al die tijd behoorde Prims, samen met Frans van Cauwelaert, tot het kamp van de Belgisch georiënteerde Vlaamsgezinden. Hij was niet gewonnen voor een Vlaamsche Concentratie Vlaamsche Concentratie
Vlaamsche Concentratie (1935-±1940) was de naam voor de idee en de beweging die streefde naar de hergroepering van alle katholieke Vlamingen. Lees meer of federaliserin Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer g, en nam tijdens de jaren 1938-1940 in de lokale Kempische weekbladen onder de schuilnaam van Berthout stelling tegen het Vlaams-nationalisme. Ook beschouwde hij het als zijn plicht de Vlamingen op de gevaren van het Nieuwe Orde-denken te wijzen. Onder zijn eigen naam schreef hij artikels in het door Frans van Cauwelaert en diens neef Karel van Cauwelaert Van Cauwelaert, Karel
Karel van Cauwelaert (1905-1987) was de Vlaamsgezinde hoofdredacteur van het dagblad Het Volk en werd ook senator voor de CVP. Lees meer uitgegeven tijdschrift Elckerlyc Elckerlyc
Elckerlyc (1935-1939) was een katholiek Vlaamsgezind weekblad dat werd opgericht door een groep rond de katholieke en flamingantische politicus Frans van Cauwelaert. Het verdedigde het mi... Lees meer waarin hij zich kantte tegen extreem-nationalistische en fascistische tendensen. Hierop ontspon zich een polemiek met de historici Jan Brans Brans, Jan
Jan Brans (1908-1986) was een Vlaams-nationalistische journalist en publicist, die tijdens de oorlog collaboreerde als hoofdredacteur van Volk en Staat. Decennia later lag hij mee aan de ... Lees meer en Robert van Roosbroeck Van Roosbroeck, Rob
Robert van Roosbroeck (1898-1988) was een onderwijzer, publicist en historicus. Hij was betrokken bij het activisme en de collaboratie, onder andere als schepen van Antwerpen en lid van d... Lees meer , twee tijdgenoten die hij na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer in zijn Antwerpsche Oorlogsephemeriden (1946) naast enkele Nieuwe Orde-journalisten als ‘onwaardige burgers’ zou bestempelen.
Naoorlogse jaren
Ook na de Tweede Wereldoorlog bleef Prims zich in dienst van de katholieke en unitaire politiek stellen. Officieel op rust sinds 1 april 1948 voltooide hij zijn 29-delige reeks Geschiedenis van Antwerpen pas in 1949. Daarnaast schreef hij talrijke artikelen in verband met de schoolkwestie en zette hij zich in voor het redden van Kempische religieuze instellingen zoals onder meer de priorij van O.L.V. ten Troon in Grobbendonck. De achtdelige reeks Campinia Sacra was daarvan het resultaat. Vanaf het academisch jaar 1950-1951 maakte Prims deel uit van de beheerraad van het Kunsthistorisch Instituut van Antwerpen en in 1952 werd hij lid van de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis. Ondanks een zwakke gezondheid bleef Prims tot op het einde van zijn leven historiografisch onderzoek verrichten. In 1954 publiceerde de historicus nog het vierentwintigste en laatste deel van de reeks Antwerpiensia. Uiteindelijk werd hem op 26 oktober 1954 de zoveelste astma-aanval fataal.
Werken
– Sociaal-economische geschiedenis van België, 1925.
– met M. Verbeeck, Antwerpsch straatnamenboek, 1926.
– Antwerpen in 1830, 2 dln., 1931.
– Beknopte staathuishoudkunde, 1933.
– Leiddraad voor de vaderlandsche geschiedenis, 1934.
– Antwerpsch Archievenblad (1926-1934).
– De katholieke dagbladpers te Antwerpen, 1935.
– Karel-Theodoor Le Bon, 1935.
– Prêtres insoumis?, 1935.
– De wording van het Nationaal Bewustzijn in onze gewesten, 1938.
– Marnix van Sint-Aldegonde, een katholiek oordeel, 1939.
– Het Wonderjaar, 1941.
– Antwerpsche oorlogsephemeriden 1940-1945, 1946.
– Geschiedenis van Antwerpen, 29 dln., 1927-1949.
– Antwerpsiensia, 24 dln., 1927-1953.
Literatuur
– Antwerpen, Felixarchief (Stadsarchief Antwerpen), Privilegiekamer (PK) 3315 tot 3332.
– Antwerpen, Letterenhuis (AMVC), P 875 'Floris Prims’.
– Mechelen, Aartsbisschoppelijk Archief (AAM), Personeelsfiche van Floris Prims 'C.P. n° 18099', archief 'Prims, Floris'.
– L. de Boungne, Bibliographie van Kan. Dr. Floris Prims, 1952.
– G. Durnez, De Standaard, dl. 1, p. 16.
– L. van der Essen, In memoriam Kan. Floris Prims, in: Jaarboek van de KVATL, 1954, pp. 230-236.
– A. Prims en K.C. Peeters, Kanunnik Dr. Floris Prims 1882-1954, 1957.
– A. Prims, Kan. Dr. Floris Prims, in: De Toerist, 1959; nr. 19.
– J. van den Nieuwenhuizen, Prims Florentinus, in: NBW, dl. 5, 1972.
– M. van Mechelen, Uit de briefwisseling van Frans van Cauwelaert I 1899-1914. Deel 1/A: 1899-1910, 1985-1986, pp. 32-37.
– C. Van Damme, Kan. Floris Prims, geschiedschrijver voor stad, volk en geloof. Biografie van een sociaal-religieus geëngageerd historicus, UAntwerpen, Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 2008.