Derine, Raymond

Raymond Derine studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) en behoorde samen met Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer en Frans Baert Baert, Frans
Jurist Frans Baert (1925-2022) was actief in de Volksunie als parlements- en gemeenteraadslid. Hij legde zich vooral toe op de staatshervormingen. Daarnaast speelde hij een prominente rol... Lees meer tot de leidende figuren van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer .

Academische loopbaan

Derine begon zijn academische loopbaan in 1956 aan de universiteit Lovanium in Leopoldstad ( Belgisch-Congo Belgisch-Congo
Van 1885 tot 1908 was Congo als ‘Onafhankelijke Congostaat’ (OCS) in de handen van de Belgische koning Leopold II, die als een soevereine vorst over het land heerste. Om te vermijden dat... Lees meer ), waar hij ook voorzitter was van de Vlaamse Vriendenkring. In 1960 keerde hij terug naar België en werd docent aan de KUL en de Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius Antwerpen (UFSIA).

Aan het UFSIA was hij voorzitter tussen 1971 en 1978. Hij spande er zich in voor samenwerking met het Rijksuniversitair Centrum Antwerpen en lag zo mee aan de basis van de Universiteit van Antwerpen Hoger onderwijs in Antwerpen
In Antwerpen klonk vanaf de tweede helft van de 19de eeuw herhaaldelijk de eis om een Vlaamse universiteit. In de jaren 1950 herwon dit pleidooi aan kracht, wat leidde tot de stichting va... Lees meer .

Vlaamse Volksbeweging

Daarnaast leidde hij de studiedienst van de Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer (VVB). Samen met Wilfried Martens Martens, Wilfried
Lees meer nam hij tijdens de debatten over de taalwetten van 1963 (zie Hertoginnedal Hertoginnedal-besprekingen
Lees meer ) radicaal-Vlaamse standpunten in. De termen ‘ federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer ’ en ‘decentralisatie’ vond hij echter te polariserend. Als rapporteur op het VVB-jaarcongres van 1963 bepleitte hij daarom een ‘pragmatisch federalisme’. Zelf sprak hij het liefst van ‘autonomie’.  

In 1964 pleitte hij voor een ‘Vlaams front’ dat niet de ‘zuivere lijn’ volgde maar de grootste gemene deler aansprak. Als volksbeweging mocht de VVB niet partijpolitiek gebonden of uitgesproken ideologisch zijn. Hiermee richtte Derine zich tegen diegenen die zijns inziens de traditioneel-katholieke basis van de Vlaamse beweging uitholden. Zo vond hij dat de pro-federalistische betogingen in Antwerpen overheerst werden door links-maatschappijkritische stemmen.

Net als Martens werd Derine ingelijfd bij de Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer (CVP); beiden dachten de partij te kunnen veranderen en de partij hoopte met hen stemmen bij de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (VU) weg te kapen. In 1964 werd Derine in Antwerpen verkozen tot gemeenteraadslid, waarna hij schepen voor rechtszaken werd. Op het partijcongres in Luik in 1965 pleitte hij voor de decentralisering van de unitaire CVP. Toen Martens in 1972 voorzitter werd, werd Derine lid van een werkgroep voor vernieuwing van de staatsstructuren, die de partij in federalistische richting duwde.

Leuven Vlaams

Samen met Zeger van Hee Van Hee, Zeger
Zeger van Hee (1909-1971) was medeoprichter van de Vereniging van Leuvense Professoren (VLP), die in juli 1964 werd omgedoopt tot Vereniging van Vlaamse Professoren (VVP) en waarvan hij t... Lees meer en Pieter de Somer De Somer, Pieter
Pieter de Somer (1917-1985) stond van 1966 tot 1985 aan het hoofd van de Katholieke Universiteit Leuven en speelde een belangrijke rol in de splitsing van de universiteit in een Nederland... Lees meer stichtte hij in 1962 de Vereniging van Leuvense Professoren. Na een conflict met de bisschoppen groeide hieruit de interuniversitaire Vereniging van Vlaamse Professoren Vereniging van Vlaamse Professoren
De Vereniging van Vlaamse Professoren (1964-1970) was een drukkingsgroep aan de Nederlandstalige universiteiten. Doel was om de Vlaamse belangen in het universitaire onderwijs en het wete... Lees meer , met Derine als voorzitter van de Leuvens afdeling tussen 1966 en 1968. Op zijn aangeven publiceerde deze een protestmotie tegen het  mandement van 13 mei 1966, waarmee de bisschoppen het idee om de Franstalige afdeling van de KUL naar Wallonië over te hevelen principieel afwezen.

De populariteit die hij door zijn engagement voor ‘Leuven Vlaams’ verwierf, kon hij verzilveren bij de parlementsverkiezingen van maart 1968. Al in juni nam hij echter ontslag als kamerlid uit onvrede met het regeerakkoord inzake communautaire materie zoals de Leuvense universiteit, de Voerstreek Voeren
Lees meer en tweetalig onderwijs in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer .

Davidsfonds

In 1970 werd Derine voorzitter van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer . Samen met secretaris-generaal Clem de Ridder De Ridder, Clem
Clem de Ridder (1920-2013) speelde tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw een belangrijke rol in het flamingantische middenveld, onder meer als bestuurder van het Davidsfonds en ... Lees meer kwam hij in conflict met het Jong-Davidsfonds Jong-Davidsfonds
Het Jong-Davidsfonds werd – na een moeilijke aanloop – opgericht in 1956 en kende zijn bloeitijd in de jaren 1960. Toenemende ideologische en organisatorische spanningen met de moederorga... Lees meer (JD), dat zich wilde ontwikkelen tot een meer pluralistische organisatie. Toen in oktober 1971 het bestuur zich achter een manifest van Jef Maton Maton, Jef
Jef Maton (1933-2023) was professor economie aan de Universiteit Gent, oud-ondervoorzitter van de Volksunie (VU) en voorzitter van het Archief voor Nationale Bewegingen (ADVN). Lees meer schaarde – een ‘bananeschil die de linkse VU hem tussen de benen wou gooien’ – dreigde Derine met ontslag en krabbelde het bestuur terug.

In november 1972 nam Derine effectief ontslag wegens gezondheidsredenen. Na zijn aftreden bleef het Davidsfonds verdeeld tussen een ‘strekking-Derine’ en een ‘strekking-Maton’. Door zijn uitstekende contacten bij De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer – Manu Ruys Ruys, Manu
Manu Ruys (1924-2017) was een Vlaamsgezind journalist en publicist, die van 1975 tot 1989 als politiek hoofdredacteur van De Standaard fungeerde. Ruys gold als een invloedrijk commentator... Lees meer was een persoonlijke vriend – bleef Derine een invloedrijke stem, die hij ook liet horen. Bij de eerstvolgende verkiezingen voor het nationaal bestuur haalde de strekking-Derine een meerderheid waarna het JD opgedoekt werd.

Egmont en politiek afscheid

In 1976 verloor Derine zijn schepenambt, het begin van een vervreemding van zijn partij, gevolgd door een vervreemding van de politiek. In 1977 trok hij hard van leer tegen het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer en voerde heftige polemieken met zijn jeugdvriend Hugo Schiltz. Op 26 juli 1978 schreef hij in een ophefmakend opiniestuk in de Gazet van Antwerpen Gazet van Antwerpen
De krant Gazet Van Antwerpen verschijnt sinds 1891 en betoonde van bij de start belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aanvankelijk werd de Antwerpse Meetingpartij gesteund en later Fra... Lees meer dat België ‘rijp voor diktatuur’ was. Hij was prominent aanwezig bij de acties van het Anti-Egmontkomitee Anti-Egmontkomitee
Het Anti-Egmontkomitee verenigde een 50-tal niet-partijpolitieke Vlaamse verenigingen in hun verzet tegen het Egmontpact. De uitgeoefende druk lag aan de basis van de val van de regering-... Lees meer . Op 20 september 1978 leidde hij samen met onder anderen De Ridder een bezetting van de trappen van het parlement om een onderhoud af te dwingen met de Vlaamse fractieleiders.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1982 raakte hij verkozen, maar nam ontslag als gemeenteraadslid in de hoop zijn mandaat als voorzitter van de Antwerpse Waterwerken, dat hij sinds 1966 uitoefende, te kunnen houden. Toen ook dat niet lukte verliet een verbitterde Derine de CVP in mei 1983. Later dat jaar wenste hij te bemiddelen tussen Volksunie en Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer om ‘de eenheid tussen de nationalisten te herstellen’.

Amnestie

Gedurende zijn loopbaan zette Derine zich in voor de amnestiegedachte Amnestie
Lees meer , naar eigen zeggen ‘uit kristelijke inspiratie’ en om een einde maken aan de ‘sociale nasleep van de repressie’. Naar aanleiding van het ambtsjubileum van Boudewijn van Saksen-Coburg, Boudewijn I
Boudewijn (1930-1993) moest als gevolg van de koningskwestie op jonge leeftijd en onvoorbereid zijn vader opvolgen. Zijn koningschap werd getekend door de Congolese dekolonisatie, staatsh... Lees meer richtte hij in maart 1976 samen met onder anderen Maurits Coppieters Coppieters, Maurits
De progressieve Vlaams-nationalist en christelijke humanist Maurits Coppieters (1920-2005) was vanaf het midden van de jaren 1960 een van de boegbeelden van de Volksunie (VU). Lees meer , Carlo Heyman Heyman, Carlo
Carlo Heyman (1920-1994) was gewoon hoogleraar kunstgeschiedenis aan de KU Leuven. Van 1973 tot 1977 was hij voorzitter van het Davidsfonds en in dezelfde periode ook een tijdlang voorzit... Lees meer en Anton van Wilderode Coupé, Cyriel
Cyriel Coupé (1918-1998), beter bekend onder zijn pseudoniem Anton van Wilderode, was priester, auteur, dichter en classicus. Lees meer een petitie voor amnestie aan de koning en premier Leo Tindemans Tindemans, Leo
De Vlaamse christendemocraat Leo Tindemans (1922-2014) leidde vier Belgische regeringen. Hij werd nadien CVP-voorzitter en later ook minister van Buitenlandse Zaken. Als minister van Geme... Lees meer . Deze werd onderschreven door 430 burgemeesters en 230 andere prominenten uit de academische, culturele en sociale wereld.

Het boek Repressie zonder maat of einde? had een bepalende invloed op de beeldvorming over het onderwerp. Derine beantwoordde de titelvraag affirmatief en beargumenteerde dat de repressie Repressie
Lees meer een anti-Vlaamse operatie was. Deze stellingen zijn sindsdien ontkracht door het onderzoek van onder meer Luc Huyse en Steven Dhondt en Koen Aerts.