Heyman, Carlo

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Gaston Durnez (1998)

Carlo Heyman (1920-1994) was gewoon hoogleraar kunstgeschiedenis aan de KU Leuven. Van 1973 tot 1977 was hij voorzitter van het Davidsfonds en in dezelfde periode ook een tijdlang voorzitter van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV).

Geboorte
Brasschaat, 17 juni 1920
Overlijden
Herent, 16 december 1994
Leestijd: 4 minuten

Carlo Heyman was de zoon van een ondernemer en volgde middelbaar onderwijs aan het Sint-Jozefscollege van de jezuïeten in Turnhout. Vervolgens ging hij aan de Leuvense universiteit geneeskunde studeren, maar schakelde hij na twee jaar over naar klassieke filologie. In zijn studententijd maakte hij deel uit van een literaire vriendenkring met onder anderen José Aerts Aerts, José
De priester José Aerts (1914-1984), beter bekend onder zijn pseudoniem Albert Westerlinck, was dichter, schrijver en literair criticus. Hij was vanaf 1969 hoofdredacteur van het literair ... Lees meer
(Albert Westerlinck), Cyriel Coupé Coupé, Cyriel
Cyriel Coupé (1918-1998), beter bekend onder zijn pseudoniem Anton van Wilderode, was priester, auteur, dichter en classicus. Lees meer
(Anton van Wilderode) en Karel Hemmerechts Hemmerechts, Karel
Lees meer
. Hij was toen ook actief in het (bestuur van het) Verbond van Katholieke Scouts (VVKS) Vlaams Verbond van Katholieke Scouts
Het Vlaams Verbond van Katholiek Scouts (1910) heet vandaag Scouts en Gidsen Vlaanderen. Het is de Vlaamse versie van de in 1907 door Baden Powell begonnen jeugdbeweging gericht op de zel... Lees meer
, waar hij behoorde tot de generatie van Maurits Coppieters Coppieters, Maurits
De progressieve Vlaams-nationalist en christelijke humanist Maurits Coppieters (1920-2005) was vanaf het midden van de jaren 1960 een van de boegbeelden van de Volksunie (VU). Lees meer
. Heyman koesterde daarnaast levenslang een grote waardering voor de katholieke Vlaams-nationalist Ernest van der Hallen Van der Hallen, Ernest
Ernest van der Hallen (1898-1948) was een romantische katholiek-Vlaamse auteur, redacteur van Boekengids en Lectuurrepertorium, later bibliotheekinspecteur. Hij was een mentor van de jeug... Lees meer
.

In 1944 leed de ouderlijke woning van Heyman in Brasschaat schade door een V2-bom die in de buurt ontplofte. Hij maakte zich daar en bij andere gelegenheden verdienstelijk als medewerker van het Rode Kruis Belgische Rode Kruis
Lees meer
.

Carrière

In 1945 vervulde Heyman zijn legerdienst, vervolgens reisde hij meerdere keren naar Italië en behaalde hij in 1951 zowel zijn licentiaats- als zijn aggregaatsdiploma. In 1952 werkte hij gedurende enkele maanden als studiemeester aan het Koninklijk Atheneum van Mechelen, trouwde hij en vertrok hij vervolgens als leraar naar toenmalig Belgisch-Congo Belgisch-Congo
Van 1885 tot 1908 was Congo als ‘Onafhankelijke Congostaat’ (OCS) in de handen van de Belgische koning Leopold II, die als een soevereine vorst over het land heerste. Om te vermijden dat... Lees meer
, waar zijn vier kinderen werden geboren. Van 1952 tot 1960 was hij leraar aan het Onze-Lieve-Vrouw ter Zegecollege in Bukavu. Hij bewerkte er het Reinaertepos en het verhaal van Tijl Uilenspiegel Tijl Uilenspiegel
Tijl Uilenspiegel is een personage uit een laatmiddeleeuws Duits volksboek, dat van de 19de eeuw tot diep in de 20ste eeuw door uiteenlopende politieke bewegingen in België en Vlaanderen ... Lees meer
voor toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer
en regisseerde de opvoeringen ervan door de plaatselijke Vlaamse Vriendenkring.

Na de Congolese onafhankelijkheid in 1960 keerde Heyman terug naar België en was hij gedurende twee schooljaren leraar aan het Sint-Jozef Klein Seminarie in Sint-Niklaas Klein Seminarie van Sint-Niklaas
Het Klein Seminarie van Sint-Niklaas, gesticht in 1808 en sinds de fusie met het Sint-Jozefinstituut in 1950 herdoopt tot Sint-Jozef-Klein-Seminarie, had lange tijd de reputatie een broei... Lees meer
. Vanaf 1962 combineerde hij een halftijdse job als leraar aan het Heilig Hartinstituut in Heverlee met studies kunstgeschiedenis en archeologie aan de Leuvense universiteit. In 1965 promoveerde hij er tot doctor in de wijsbegeerte en letteren met een proefschrift over De beelden van de homerische heroën op de munten van Thessalië. Hij werd benoemd tot docent (1965) kunstgeschiedenis aan de Katholieke Universiteit Leuven en later bevorderd tot hoogleraar (1969) en gewoon hoogleraar (1972). Hij doceerde colleges die zich chronologisch uitstrekten van de Griekse Oudheid tot de 20ste eeuw.

Auteurschap

Heyman publiceerde ook theaterstukken en poëzie en werkte mee aan didactische en/of culturele televisieprogramma’s (voor jongeren). Bij zijn emeritaat als hoogleraar, in 1985, werd hem de bundel Mergtekens aangeboden, met gedichten van zijn hand over beeldende kunst Beeldende kunst
De beeldende kunsten en de Vlaamse beweging onderhielden van 1830 tot vandaag een complexe en gelaagde relatie, die pendelde tussen gematigde sympathie, radicaal engagement en kritische a... Lees meer
en architectuur. Het jaar voor zijn overlijden verscheen nog Kwartet van Lustra en postuum Wuift ons uit (1998).

Davidsfonds

Omstreeks 1970 ontstonden er hoogoplopende spanningen in het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
. Het hoofdbestuur wilde de katholieke en Vlaamsgezinde lijn aanhouden die de vereniging sinds haar oprichting in 1875 had voorgestaan. Vooral een aantal jongeren wilden, onder de invloed van de contestatiebeweging van mei 68, met de organisatie echter een andere en meer maatschappijkritische weg inslaan. De spanningen leidden in 1972 tot het ontslag van voorzitter Raymond Derine Derine, Raymond
Raymond Derine (1926-1987) was jurist, hoogleraar, politicus, auteur en polemist. Hij was Antwerps schepen voor de CVP en voorzitter van het Davidsfonds (1970-1972), en zette zich in voor... Lees meer
, een jaar later gevolgd door het terugtreden van secretaris-generaal Clem de Ridder De Ridder, Clem
Clem de Ridder (1920-2013) speelde tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw een belangrijke rol in het flamingantische middenveld, onder meer als bestuurder van het Davidsfonds en ... Lees meer
, de opheffing van het Jong-Davidsfonds Jong-Davidsfonds
Het Jong-Davidsfonds werd – na een moeilijke aanloop – opgericht in 1956 en kende zijn bloeitijd in de jaren 1960. Toenemende ideologische en organisatorische spanningen met de moederorga... Lees meer
en het gedwongen ontslag van een aantal personeelsleden.

Op 16 juni 1973 werd Carlo Heyman, die in zijn woonplaats Herent sterk betrokken was bij het cultuurleven in het algemeen en de plaatselijke Davidsfondsafdeling in het bijzonder, verkozen tot algemeen voorzitter van het Davidsfonds, met als opdracht verzoenend op te treden en te bemiddelen, wat ook gebeurde. ‘Gezin, volk, Europa en de wereld zijn mij alle even dierbaar,’ zo liet hij bij zijn aantreden als voorzitter weten in een kranteninterview. Tegelijk sprak hij zich uitdrukkelijk uit voor een federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
met twee, met ‘een formuul voor Brussel, zodanig dat het de verhoudingen in dit land niet meer kan vervalsen’.

Heyman was tijdens zijn vier jaar durende mandaat als Davidsfondsvoorzitter een tijdlang voorzitter van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen
Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) werd officieel opgericht op 13 mei 1966 en overkoepelt een hele reeks Vlaamsgezinde organisaties en verenigingen van uiteenlopende (ideol... Lees meer
(OVV) en zette vanuit die functie met het 24 November Komitee op zondag 24 november 1974 in Halle een grote Vlaamsgezinde betoging op. In 1975 leidde hij de viering van het 100-jarige bestaan van het Davidsfonds, met onder andere een feestzitting in Vorst-Nationaal. Daarbij sprak hij zich uit voor een eigentijds religieus renouveau en tegen polarisatie en hoopte hij dat er ‘een eerlijke oplossing voor het communautaire probleem in België’ zou komen. Op 26 januari 1976 lanceerde het Davidsfonds een oproep voor amnestie Amnestie
Lees meer
, die mede was ingegeven door Heymans voorganger Derine, die bijzonder bedrijvig was rond dat thema.

In 1977 werd Heyman als voorzitter van het Davidsfonds opgevolgd door Clem de Ridder. Heymans voorzitterschap was in zekere zin een interregnum geweest, waardoor de rust terugkeerde in de organisatie. ‘Onder Heymans dynamische leiding kon de toestand weer gestabiliseerd worden,’ zo luidde de evaluatie van Gaston Durnez Durnez, Gaston
Lees meer
in De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
van 25 februari 1977.

In 1976 bracht het Davidsfonds het lees- en kijkboek Vlaanderen, rijke lappendeken uit, dat Heyman realiseerde samen met (lucht)fotograaf Alain Perceval en historicus Herman Vandormael.

Literatuur

– G. Durnez, Carlo Heyman: bewondering voor de werkers in het veld. Portret van de nieuwe Davidsfondsvoorzitter, in: De Standaard, 2 juli 1973.
– E. Verstraete, Davidsfonds krijgt dynamische en veelzijdige voorzitter. Carlo Heyman: geloven in een zware taak, ondanks alles, in: Gazet van Antwerpen, 14-15 juli 1973.
– Carlo Heyman overleden, in: De Standaard, 19 december 1994.
– L. Vints en E. de Maesschalck, Het Davidsfonds 1875-2000, 2000.

Suggestie doorgeven

1973: Gaston Durnez (pdf)

1998: Gaston Durnez

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel