De Wever, Bruno

Bruno de Wever groeide op in een anti-Belgisch, rechtsradicaal Rechts-radicalisme
De rechts-radicale traditie begon toen het Vlaams-nationalisme in het interbellum koos voor Nieuwe Orde en collaboratie. Na de oorlog evolueerde radicaal-rechts in Vlaanderen van nostalgi... Lees meer , Vlaams-nationalistisch milieu. Als kind en jongere was hij actief in het Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer Vlaams Nationaal Jeugdverbond Vlaams Nationaal Jeugdverbond
Het Vlaams Nationaal Jeugdverbond is een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging, die in 1960 werd opgericht door Jaak van Haerenborgh. Ze werd al snel de leidende en na verloop van tijd de... Lees meer (VNJ) en de nationaalsocialistische en de Groot-Germaanse afsplitsing ervan, het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond (1971-1986) was een radicale Vlaams-nationalistische jeugdbeweging met Germaanse inslag. Lees meer (AVNJ), bewegingen die door zijn vader Rik de Wever mee geleid werden. Als jongere militeerde hij in het Taal Aktie Komitee Taal Aktie Komitee
Het Taalaktiekomitee (TAK) (1972) is een partijpolitiek-onafhankelijke Vlaams-nationalistische actiegroep met – zeker tot in de jaren 1990 – als handelsmerk ludieke stunts en verrassende ... Lees meer (TAK), met name bij de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer acties.

Van militant naar afstand

Dat Vlaams-nationalistisch militantisme ebde weg van zodra De Wever geschiedenis ging studeren aan de universiteiten van Antwerpen en Gent. Hij sloot die studie af met een verhandeling onder promotorschap van de socialistische flamingant Herman Balthazar Balthazar, Herman
Herman Balthazar (1938) was hoogleraar geschiedenis aan de Gentse universiteit en gouverneur van de provincie Oost-Vlaanderen. Hij is een cultuurflamingantische sociaaldemocraat en zette ... Lees meer over de oostfronters Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer , die wegens haar zakelijke benadering van dit binnen het Vlaams-nationalisme geheroïseerde onderwerp baanbrekend mag worden genoemd. In 1985 verscheen een handelseditie bij Uitgeverij Lannoo Lannoo
Uitgeverij Lannoo werd in 1909 in Tielt opgericht. Aanvankelijk was er inhoudelijk een christelijk en Vlaams profiel met een prominente plek voor het werk van Stijn Streuvels. Later kreeg... Lees meer , die een uitgesproken publiekssucces kende.

In 1985 ging De Wever aan de slag als assistent bij de vakgroep Nieuwste Geschiedenis van de Rijksuniversiteit Gent (zie Hoger onderwijs in Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer ). Hij verlegde zijn onderzoeksfocus naar de geschiedenis van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV). Als opmaat tot zijn proefschrift publiceerde De Wever in 1989 bij de uitgeverij Mark Grammens Grammens, Mark
Mark Grammens (1933-2017) was van het begin van de jaren 1960 tot enkele jaren vóór zijn overlijden een Vlaamsgezinde opiniemaker in Vlaanderen: aanvankelijk via het weekblad De Nieuwe, l... Lees meer de eerste wetenschappelijke biografie van VNV-leider Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer . Daarin toonde hij hoe De Clercq vanaf de oprichting van deze Vlaams-nationalistische partij Vlaams-nationalistische partijen
Het partijpolitieke Vlaams-nationalisme brak door in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog en streefde een verregaande of volledige staatkundige verzelfstandiging van Vlaanderen na. De b... Lees meer voor een autoritaire koers koos en in 1940 resoluut in de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer stapte. Hij doorprikte daarmee de nationalistische mythe dat de VNV-leider als het ware weifelend en bijna tegen zijn zin zou hebben samengewerkt met de bezetter. Op 2 juni 1992 verdedigde De Wever zijn proefschrift waarin hij de mythevorming over de Vlaams-nationalistische collaboratie verder ondergroef. Aan de hand van Stanley Paynes definitie van fascisme stelde hij vast dat het VNV op fascistische grondslag was gesticht en zich op die weg verder had ontwikkeld. De collaboratie was voor De Wever dan ook geen ongelukkige vergissing van misleide idealisten, maar een bewuste keuze die logisch volgde uit de vooroorlogse ideologische evolutie.

In 1994 verschijnt het proefschrift onder de titel Greep naar de macht. In de decennia daarop voert en stimuleert Bruno De Wever die in 1995 benoemd wordt als docent aan de Rijksuniversiteit Gent, onderzoek over de geschiedenis van het nationalisme (onder meer het proefschrift van Maarten van Ginderachter over nationale identificatie binnen de socialistische partij Socialistische partij
De socialistische partij werd in België in 1885 opgericht als de Belgische Werkliedenpartij (BWP), veranderde in 1945 haar naam in Belgische Socialistische Partij (BSP) en viel in 1978 u... Lees meer vóór de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer ) en de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer (onder meer de doctoraten van Nico Wouters en Koen Aerts over respectievelijk de bestuurlijke collaboratie -- zie: Oorlogsburgemeesters Oorlogsburgemeesters
De term ‘oorlogsburgemeesters’ verwijst naar de collaborerende burgemeesters die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden benoemd en de hoeksteen vormden van de machtsgreep van het Vlaamsch ... Lees meer -- en de repressie Repressie na de Tweede Wereldoorlog
De repressie na de Tweede Wereldoorlog omvat alle maatregelen en acties tegen personen die na de oorlog verantwoordelijk werden gehouden voor samenwerking met de nationaalsocialistische b... Lees meer ). Als vicevoorzitter van de wetenschappelijke redactieraad en een van de drijvende krachten van de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse beweging (NEVB)
De opvolger van de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging zocht bij het verschijnen in 1998 expliciet afstand tot zijn voorganger door de verwetenschappelijking van het historisch onderzoek... Lees meer (NEVB), kon hij zijn nuchtere kijk op de collaboratie volop kwijt in dat werk, terwijl de eerste Encyclopedie van de Vlaamse Beweging Encyclopedie van de Vlaamse Beweging
De tweedelige Encyclopedie van de Vlaamse beweging verscheen in 1973-1975 en gold jarenlang als het voornaamste naslagwerk met betrekking tot de geschiedenis van de Vlaamse beweging. ... Lees meer (EVB) ter zake nog sterk vergoelijkend was. Ook bij de totstandkoming van de derde en digitale Encyclopedie van de Vlaamse beweging speelde hij als lid van de kernredactie een prominente rol. Vanaf 2016 was hij hoofdredacteur van WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging Wetenschappelijke Tijdingen
Wetenschappelijke Tijdingen is een tijdschrift, in 1935 opgericht door Jozef Goossenaerts als Wetenschap in Vlaanderen. Het blad moest de Nederlandstalige wetenschap bevorderen en verschi... Lees meer .

Aanjager van het debat over het oorlogsverleden

De Wever woog sinds het verschijnen van Oostfronters op het publieke debat over het oorlogsverleden in Vlaanderen. Rode draad door zijn interventies in dat debat vormde het standpunt dat Vlaanderen in het algemeen, en het Vlaams-nationalistische milieu in het bijzonder, schoon schip moest maken met (de erfenis van) zijn oorlogsverleden. In 1995 riep hij de voorzitter van het IJzerbedevaartcomité op om de collaboratie principieel te veroordelen, dus niet enkel als een tactische vergissing, maar omdat ze steun inhield voor het nationaalsocialisme. De Wever was een stuk voorzichtiger als het om de bestraffing van collaborateurs na de oorlog ging. Op rechtstatelijke en humanistische gronden pleitte hij in 1994 voor een ‘collectieve maatregel’ om de gevolgen van de repressie af te wikkelen. Toen een poging in die zin van het Vlaams parlement Vlaams Parlement
Het Vlaams Parlement is de parlementaire vergadering van de Vlaamse deelstaat in het federale België. Zijn geschiedenis kent drie grote fasen: de periode van de Cultuurraad voor de Neder... Lees meer (het zogenaamde decreet- Herman Suykerbuyk Suykerbuyk, Herman
Herman Suykerbuyk (1934) was een politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij was gemeenteraadslid en burgemeester van Essen en zetelde in de Kamer, Senaat en het Vlaams Parlement. Hij... Lees meer ) strandde wegens juridische bezwaren, reageerde De Wever samen met enkele progressieve academici en publicisten door de vorming van de Voorwaartsgroep. In haar streven naar een rechtvaardig oordeel over het oorlogsverleden koppelde zij de veroordeling van de collaboratie aan een erkenning van ontsporingen bij de repressie. Deze boodschap vond weerklank in het ‘historisch pardon’ dat Frans-Jos Verdoodt Verdoodt, Frans-Jos
Historicus Frans-Jos Verdoodt (1939) specialiseerde zich in de geschiedenis van het daensisme en van de Vlaamse beweging. In 1984 was hij de gangmaker achter de oprichting van het ADVN, w... Lees meer uitsprak op de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer van 2000 en tot een resolutie in het Vlaams parlement in maart 2002, die ook sterk geïnspireerd werd door het werk van De Wever. Pogingen om ook op Belgisch niveau het gesprek te openen, resulteerden in gezamenlijke initiatieven met Franstalige historici zoals Chantal Kesteloot en José Gotovitch, maar stootten op gebrek aan steun bij de Franstalige politiek, waarbij de vrees speelde dat ze als een knieval voor amnestie Amnestie na de Tweede Wereldoorlog
Lees meer zouden worden begrepen.

Publiekshistoricus

De Wever ontpopte zich geleidelijk als een toonaangevende publiekshistoricus in Vlaanderen, mede omdat zijn onderzoeksspecialisaties, de Vlaamse beweging en de Tweede Wereldoorlog, ook na de eeuwwisseling maatschappelijke controverses bleven uitlokken. Over de actuele politiek laat hij zich doorgaans voorzichtig uit, al steekt hij niet onder stoelen of banken dat hij er in tegenstelling tot zijn broer, politicus Bart de Wever De Wever, Bart
Bart de Wever (1970) is een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij is sinds 2004 voorzitter van de N-VA, die onder zijn voorzitterschap de grootste partij van België werd. Sinds 2013 is hi... Lees meer , een links-progressieve overtuiging op nahoudt en is hij sinds 2008 actief in Re-bel, een groep intellectuelen die nadenkt over de toekomst van België.

Enkel als zijn vakgebied in het geding is, neemt De Wever het voortouw. Zo kantte hij zich nadrukkelijk tegen het voornemen van de Vlaamse regering in 2019 om naar Nederlands voorbeeld een Vlaamse, historische canon op te stellen (zie Canon van Vlaanderen Canon van Vlaanderen
De Canon van Vlaanderen (2023) is een door de Vlaamse Regering geëntameerd initiatief, dat de geschiedenis van het geografische gebied Vlaanderen belicht via 60 vensters over diverse maat... Lees meer ). Hij verwerpt de canonisering van de geschiedenis als onwetenschappelijk en pedagogisch contraproductief, en wijst bovenal op de instrumentalisering van het verleden voor politieke, in dit geval nationalistische, doeleinden. In nationaal opzicht afficheert hij zich als een ‘onverschillige’, emotioneel onthecht van zowel Vlaanderen als België.

Alleen in het academische milieu geeft De Wever nog geregeld blijk van een flamingantische reflex. Zo gaat hij principieel in het verzet tegen de neoliberale publicatiecultuur die vanaf de Bolognaverklaring (1999) snel terrein wint, ook bij geesteswetenschappers. Door haar klemtoon op artikels in Angelsaksische tijdschriften, komen volgens De Wever lokale onderzoekstradities en publicaties in andere talen dan het Engels onder druk te staan. In dezelfde geest van verzet tegen de vermarkting van Academia bond hij vanaf 2016 mee de strijd aan tegen de onbesuisde ‘verengelsing’ van het hoger onderwijs Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer in Vlaanderen.

In 2022 kreeg hij wegens zijn publiekshistorische engagement de prijs van de Vlaamse minister voor Wetenschapsbeleid.