Vlaams Nationaal Jeugdverbond

Oprichting en uitbouw

Het Vlaams Nationaal Jeugdverbond (VNJ) is een Vlaams-nationale jeugdbeweging. Ze werd eind 1960 in Antwerpen gesticht door architect Jaak Van Haerenborgh, die tot aan zijn overlijden in 2004 de titel van ‘verbondsleider’ zou blijven voeren.

Het VNJ wilde de voortzetting zijn van de vooroorlogse Vlaams-nationale jeugdbeweging en had de expliciete bedoeling om de vele naoorlogse Vlaams-nationale jeugdgroepen samen te brengen. Door een sterke rekrutering, onder meer bij het stilvallende Blauwvoetjeugdverbond Blauwvoetjeugdverbond
Het Blauwvoetjeugdverbond (BJV) was een Vlaams-nationalistische, Heel-Nederlandse jeugdvereniging die tussen 1957 in 1961 de werking van het Algemeen Diets Jeugdverbond onder een andere n... Lees meer (BJV), groeide het VNJ snel. In 1963 waren er al 15 ‘scharen’ (afdelingen) in de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen. Daarna volgde de uitbouw in West-Vlaanderen. Alleen de provincies Brabant en Limburg bleven aanvankelijk achter.

Interne concurrentie kreeg het VNJ toen er in 1971, hoofdzakelijk in het Antwerpse, een extreem-rechtse afscheuring met Germaanse inslag op gang kwam onder de naam Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond (1971-1986) was een radicale Vlaams-nationalistische jeugdbeweging met Germaanse inslag. Lees meer (AVNJ), onder impuls van Piet Vereecken. Het AVNJ brokkelde echter snel weer af en de meeste leden keerden terug naar het VNJ.

Vanaf de jaren zeventig en tachtig kon het VNJ zijn werking uitbouwen in alle Vlaamse provincies, met uitzondering van Limburg. Zo verzamelde het verbond op de viering van het 30-jarige bestaan in 1991 enkele duizenden leden en sympathisanten. De oplage van het ledenblad Storm Storm (1919-1921)
Storm/DeStorm (1919-1921) was een halfmaandelijks Antwerps katholiek studenten en scholierentijdschrift, dat verscheen (met verschillende ondertitels) als Storm van 15 april 1919 tot 15 s... Lees meer lag toen op ongeveer 3000 exemplaren.

Uiteindelijk bleef en blijft het VNJ over als enige Vlaams-nationale jeugdbeweging in Vlaanderen, sinds 1977 erkend en gesubsidieerd door de Vlaamse overheid.

Evolutie van visie en werking

Het VNJ maakte vanaf de oprichting deel uit van een netwerk met andere rechtse tot uiterst-rechtse Vlaams-nationale groeperingen. Zo bleef stichter Jaak van Haerenborgh, zelf een veroordeelde collaborateur, verbondsleider en werd Lidwina van Onckelen eindredacteur van het ledenblad Storm terwijl zij tegelijk actief meewerkte bij Voorpost Voorpost
Voorpost is een Vlaams-Nederlandse uiterst-rechtse actiegroep, opgericht in 1976 door Luc Vermeulen. Met straatacties in Vlaanderen en Nederland strijdt Voorpost vooral tegen België en m... Lees meer . In de jaren zestig en zeventig ontving het VNJ financiële steun van Broederband Broederband
Broederband was een losse federatie van vriendenkringen van oud-collaborateurs, hoofdzakelijk oud-leden van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), die in aanraking waren gekomen met de rep... Lees meer , destijds de koepelorganisatie van een aantal kringen van oud-leden van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV), veroordeelde collaborateurs en hun sympathisanten. Ook de Vlaamse Militantenorde Vlaamse Militanten Orde (1950-1971)
De Vlaamse Militanten Orde was een Vlaams-nationale militantenorganisatie die werd opgericht in 1950, aanvankelijk ter ondersteuning van de Vlaams-nationale partijpolitiek. Lees meer (VMO) onderhield goede contacten met het VNJ.

Aanvankelijk richtte het VNJ zich tot de jonge Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer om politieke steun te verwerven en op lokaal niveau was dat op vele plaatsen het geval. Zelfs de ‘linkse’ Volksunie-mandataris Maurits Coppieters Coppieters, Maurits
De progressieve Vlaams-nationalist en christelijke humanist Maurits Coppieters (1920-2005) was vanaf het midden van de jaren 1960 een van de boegbeelden van de Volksunie (VU). Lees meer voerde wel eens het woord bij de inhuldiging van een nieuw heem. Maar de gewenste formele overlegstructuur op nationaal niveau kwam er nooit. Ten tijde van het Egmontpact (1977) verkoelde de relatie met de Volksunie en kwam het VNJ veel meer in de invloedssfeer van het jonge Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer .

In 1995 nam het VNJ het initiatief om rond zich een zogenoemde ‘Werkgroep Radicalisering’ op te richten. Die bracht een twintigtal meestal kleine en uiterst-rechtse Vlaams-nationale verenigingen samen die eisten dat de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer zou ijveren voor het separatisme. Tijdens de IJzerbedevaart van 1995 voerden zij protest buiten de IJzerweide en organiseerden achteraf een radicale 'IJzerwake', de voorloper van de huidige IJzerwake IJzerwakes
De IJzerwake is een Vlaams-nationale manifestatie die, na een eerste editie in 1995, sinds 2003 plaatsvindt als radicaal alternatief voor de IJzerbedevaart. Lees meer . In 1996 werd actie gevoerd op de IJzerweide zelf en kwam het tot ernstige incidenten. De Volksunie nam toen volledig afstand van het VNJ in tegenstelling tot het Vlaams Blok dat zich openlijk solidair verklaarde met het Jeugdverbond.

Van die eerste decennia is geen uitgeschreven visietekst bekend. De artikels in het ledenblad Storm toonden wel duidelijk stellingnamen: het VNJ huldigde het solidarisme in tegenstelling tot het marxisme of liberalisme, eiste amnestie Amnestie
Lees meer en was gekant tegen abortus. Verder benoemde het VNJ zichzelf op de eerste plaats als een Vlaams-nationalistische vereniging. In de jaren zestig vertaalde dit zich in de eis tot federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer . Aanvankelijk was het VNJ niet anti-Belgisch. Vanaf de jaren zeventig veranderde dat. Het verbond sprak zich uit voor het separatisme en werd radicaal anti-Belgisch. Een onafhankelijk Vlaanderen werd beschouwd als een stap in de richting van een hereniging van de Nederlanden. Uiteindelijk ontpopte het VNJ zich tot een Diets-nationalistische of Heel-Nederlandse vereniging.

Een ander belangrijk luik van het karakter van het VNJ was het leidersprincipe. Orde, discipline en gehoorzaamheid stonden hoog aangeschreven. De leiding van het VNJ was piramidaal gestructureerd. Ieder niveau moest de autoriteit van de hogere leiding eerbiedigen.

Tenslotte ging er veel aandacht naar de traditionele volkscultuur: zang, volksdans, oude volkse feesten, vendelzwaaien en huisvlijt. Vandaar ook het aanleren van oude Germaanse sagen en het gebruik van Germaanse symbolen zoals bijvoorbeeld het runenalfabet.

VNJ vandaag

Na de eeuwwisseling veranderde het VNJ geleidelijk van karakter. Het afscheid (door zijn overlijden) van stichter Jaak van Haerenborgh in 2004 en van een aantal toonaangevende radicale Vlaams-nationalisten in diezelfde periode (Lidwina Van Onckelen, Ledy Broeckx Broeckx, Ledy
Ledy Broeckx (1945) was actief in het Vlaams Nationaal Jeugdverbond, onder meer als verbondsleidster van 1985 tot 2000. Ze lag ook mee aan de basis van de stichting van de IJzerwake. ... Lees meer , Jos Vinks Vinks, Jos
De Vlaamse publicist Jos Vinks (1920-2000) was redacteur en hoofdredacteur van verschillende bladen. Daarnaast was hij medestichter en voorzitter van de Vereniging van Vlaams-Nationale Au... Lees meer en anderen) gaf ruimte aan een nieuw bestuur. De vernieuwde leiding neemt duidelijk afstand van het (uiterst-)rechtse verleden maar blijft wel uitgesproken Vlaams-nationalistisch.

Het VNJ vat voortaan zijn missie en visie zo samen: ‘Het Vlaams Nationaal Jeugdverbond is de enige landelijke Vlaams-nationalistische jeugdbeweging van Vlaanderen. Met elk van onze spelen, kampen, weekeinden en vormingsinitiatieven willen we Vlaamse kinderen en jongeren op een stijlvolle, eigentijdse, jeugdige en vooral leuke manier een volksbewustzijn en tijdloze waarden zoals kameraadschap, inzet, trouw en eerlijkheid meegeven. Zo wil het VNJ kinderen opvoeden tot Vlaams-bewuste jongeren die willen meewerken aan een beter Vlaanderen, de maatschappij uit meer dan één invalshoek durven bekijken en een gezonde houding hebben tegenover hun medemens en het milieu’. In de eigen publicaties worden (partij)politieke standpunten geweerd. De nadruk ligt nu op grote principes zoals ‘de jeugdbeweging als stimulans voor persoonlijke ontwikkeling’, ‘kameraadschap’, ‘zelfbeschikkingsrecht voor ieder volk’, ‘volksbewustzijn als basis voor gezond volksnationalisme’, ‘milieubewustzijn’ en, opmerkelijk voor een visietekst van een jeugdbeweging, de engagementen conform het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Internationaal Verdrag betreffende de Rechten van het Kind.

Het VNJ bedrijft tegenwoordig minder politiek en legt meer nadruk op de jeugdwerking. Het blijft vanuit de Vlaams-nationale overtuiging wel aanwezig op, bijvoorbeeld, de IJzerwake en het Vlaams Nationaal Zangfeest Vlaams Nationale Zangfeesten
Het Vlaams Nationaal Zangfeest is een Vlaams-nationalistische bijeenkomst die sinds 1933 jaarlijks wordt georganiseerd door het Vlaams Nationaal Zangverbond, later Algemeen Nederlands Zan... Lees meer . Het neemt daarbij geen leidende rol, maar loopt wel geregeld in de kijker. Op de viering van het veertigjarige bestaan van Voorpost was er een optreden van de muziekkapel en op de IJzerwake van 2019 zwaaiden VNJ-leden met een vlag van een Vlaamse SS-brigade.