Vinks, Jos

Persoon
Jan Creve (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

De Vlaamse publicist Jos Vinks (1920-2000) was redacteur en hoofdredacteur van verschillende bladen. Daarnaast was hij medestichter en voorzitter van de Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs.

Volledige voornaam
Adriaan Jozef
Pseudoniem
Jos Dierickx
Leo Saerens
Herman Van Essen
Frans Embrechts
Jan Mariën
Koen Verdonck
Geboorte
Kalmthout, 8 november 1920
Overlijden
Brasschaat, 14 december 2000
Leestijd: 5 minuten

Jos Vinks volgde middelbare studies aan het college van het Eucharistisch Hart op de Rouwmoer in Essen en behaalde in 1939 het onderwijzersdiploma aan de Katholieke Normaalschool in Antwerpen. Hij volgde avondcursussen en volkshogeschool voor talen en literatuurgeschiedenis.

Vinks publiceerde vanaf 1938 in De Blauwvoet De Blauwvoet (1920-1941)
De Blauwvoet (1920-1941) was het orgaan van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS), en van zijn opvolgers het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS) en het Di... Lees meer
, maar ook in bladen als De Week De Week (1932-1944)
De Week. Katholiek Vlaamsch Weekblad voor de Kempen was een flamingantisch blad uit Turnhout dat verscheen van eind augustus 1932 tot eind oktober 1944. Het werd opgericht door Jan van Mi... Lees meer
en Tongerloo's Tijdschrift. In mei 1940 nam hij deel aan de Achttiendaagse Veldtocht en hij bleef tot februari 1941 krijgsgevangen in Oost-Pruisen. Na zijn terugkeer werd hij gemeentebediende en vervolgens onderwijzer. Hij werkte mee aan diverse kranten en tijdschriften, waaronder De Jonge Nationaal-Socialist. Hij was lid van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) en op gewestelijk niveau actief in de vormingsdienst van het VNV. Tijdens de oorlog werd hij lid van de Vlaamsche Wachtbrigade Vlaamsche Wachtbrigade
De Vlaamsche Fabriekswacht was een paramilitaire eenheid die terreinen van de Duitse Luftwaffe bewaakte. Christiaan Turcksin richtte de formatie op in 1941. Later kreeg het de naam Dietsc... Lees meer
van Christiaan Turcksin Turcksin, Christiaan
Christiaan Turcksin (1903-1987) was oprichter van de Vlaamse Fabriekswacht, een bewakingsdienst voor de Duitse Luftwaffe tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer
en vervolgens van de Flämische Flakbrigade (Flak). In die zin nam hij vanaf september 1944 ook deel aan vijandelijkheden waarin de Flämische Flak op Duits grondgebied betrokken raakte.  

Vinks werd in maart 1945 wegens wapendracht bij verstek ter dood veroordeeld door de krijgsraad van Antwerpen. Na zijn arrestatie en overbrenging naar België werd hij in december 1945 veroordeeld tot levenslange hechtenis. Na bijna vier jaar kwam hij vrij. Door zijn veroordeling kreeg Vinks een beroepsverbod als onderwijzer, en door het verlies van zijn burgerrechten kreeg hij ook een tijdlang publicatieverbod. Hoewel Vinks later eerherstel kreeg, publiceerde hij ondertussen onder een pseudoniem, later onder zijn eigen naam.

Activiteiten als publicist

Vinks hanteerde verschillende pseudoniemen, waaronder Rosa Bosmans, de naam van zijn echtgenote (die ook zelf bijdragen onder die naam schreef), Frans Embregts, Herman van Essen, Leo Saerens, Jan Mariën, Koen Verdonck, en – het meest bekende – Jos Dierickx. Zijn bijdragen varieerden van boekbesprekingen en literaire kritieken tot studies en portretten van bekende Vlaams-nationalisten of episodes uit de geschiedenis van de Vlaamse beweging. Vanaf 1963 tot 1978 was hij redacteur voor het blad De Volksunie Wij, Vlaams-nationaal
Lees meer
, later Wij. Vlaams Nationaal Weekblad Wij, Vlaams-nationaal
Lees meer
. Daarin verzorgde hij onder meer de rubriek ‘Uit de archieven der Vlaamse Beweging’. Vanaf 1963 was hij eveneens redacteur bij Dietsland Europa Dietsland Europa
Het tijdschrift Dietsland Europa was het blad van de Jong Nederlandse Gemeenschap en later van Were Di. Het verdedigde radicaal Vlaamse, Groot-Nederlandse en extreemrechtse standpunten en... Lees meer
, dat mede onder zijn impuls door Were Di Were Di
Were Di vzw was een radicaal Vlaams-nationalistische actiegroep die vooral met haar tijdschrift Dietsland Europa het rechts-nationalistische gedachtengoed verspreidde in de jaren 1960 tot... Lees meer
werd overgenomen en waarvan hij van 1976 tot 1982 hoofdredacteur was. Ondertussen onderhield hij een ruime correspondentie met schrijvers en gelijkgestemden binnen en buiten Vlaanderen.

In 1977 lag Vinks mee aan basis van de Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs
De Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs (1976) verenigde Vlaamsgezinde auteurs en uitgevers. Ze had eigen uitgaven en eigen prijzen. Lees meer
(VVNA) waarvan hij van 1979 tot 1984 penningmeester was en van 1984 tot aan zijn dood, in 2000, voorzitter. Hij was erelid van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
De Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), opgericht in 1907 te Antwerpen, pleitte voor culturele toenadering tussen Noord en Zuid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden interne... Lees meer
, werkend lid van het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond
Het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond (1951-2003) was een vereniging van kunstenaars, met als voornaamste verwezenlijking de uitgave van het artistieke tijdschrift Vlaanderen (voor 19... Lees meer
(CVKV) en in 1992 mede-oprichter van het Jet Jorssen Genootschap.

Als occasioneel medewerker publiceerde hij in Gazet van Antwerpen Gazet van Antwerpen
De krant Gazet Van Antwerpen verschijnt sinds 1891 en betoonde van bij de start belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aanvankelijk werd de Antwerpse Meetingpartij gesteund en later Fra... Lees meer
, Ons Verbond Ons Verbond
Lees meer
, Hier Gent, Alternatief Werkgemeenschap Alternatief
Lees meer
, Medium, ’t Pallieterke 't Pallieterke
’t Pallieterke (1945-…) is een Vlaams-nationalistisch weekblad, dat aanvankelijk uiterst-rechts georiënteerd was en overwegend satirische bijdragen publiceerde, maar dat de afgelopen dece... Lees meer
, Storm, Broederband, Mededelingen van de VVNA en Vlaanderen. Kunsttijdschrift Vlaanderen (1965-2017)
Vlaanderen was een tweemaandelijks tijdschrift voor kunst en cultuur uitgegeven door het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond (CVKV). Het blad verscheen tussen januari 1954 en december 1... Lees meer
, het orgaan van het CVK. Daarnaast was hij hoofdredacteur van Malpertuus en Wachtpost. In 1981 werd Vinks aandeelhouder van de nieuw opgerichte uitgeverij NV Repliek die vanaf 1982 het rechtse weekblad West-Magazine uitgaf en waarvan Vinks hoofdredacteur werd. Het blad sloeg echter niet aan en ging in 1983 failliet. Het werd opgevolgd door Topics, waar Vinks niet meer bij betrokken was. Bij Dietsland Europa bleef hij actief als occasioneel medewerker.

Vinks schreef ook gedichten en gaf verschillende dichtbundels uit. In 1953 ontving hij de prijs voor het beste arbeidslied, in 1956 de prijs van de Vlaamse Toeristenbond Vlaamse Toeristenbond
VTB-VAB (1922) was een cultureel-toeristische organisatie die bijdroeg aan de ontwikkeling van het toerisme en de mobiliteit in Vlaanderen. Ze was door haar financiële en culturele slagkr... Lees meer
(VTB) voor het beste strijdlied en in 1988 de Poëzieprijs De Schrans. In 1976 kreeg hij de prijs van de VTB - Vlaamse Automobilistenbond ‘Vlaanderen in het buitenland’ omwille van zijn meertalige publicatie Het nationalisme in Vlaanderen. In 1978 ontving hij van de VVNA de Snellaertprijs voor het boek Cyriel Verschaeve, de Vlaming.

Werken

– Artikelen in De Volksunie, Wij. Vlaams Nationaal Weekblad, Dietsland Europa; Ons Verbond, ’t Pallieterke, Storm, Broederband, Vlaanderen. Kunsttijdschrift, Mededelingen van de VVNA, e.a.
– ‘Lied der herinnering’, in: Bladen voor Poëzie, 1953.
– 'Lied der Vrijheid', in: Bladen voor Poëzie, 1957.
– J. Dierickx (ps.), Dr. Aug. Borms, 1965.
– J. Dierickx (ps.), Wapen en woord, 1967.
– J. Dierickx (ps.), Coucke, Goethals, 1967.
– Wies Moens - Levensbeeld, in: Wies Moens 70 (speciaal nummer van Were Di Jeugdbrief), jg. 3, nr. 1, 1968, pp. 6-9.
– J. Dierickx (ps.) samen met V. van Brantegem en J. Vercauteren Studentenrevolte, 1969.
– Wat is Rechts?, 1971.
– J. Dierickx (ps.) en R. Raes, Der Nationalismus in Flandern, 1973.
– Dr. Borms, Brecht,1974.
– J. Dierickx (ps.), Nationalism in Flanders: a historical survey, 1975.
– Nationalisme in Vlaanderen, 1976.
– Cyriel Verschaeve - De Vlaming, 1978.
– Der Nationalismus in Flandern: Geschichte u. Idee, 1978.
– Rodenbach, 1980.
– Er ligt een staat te sterven: het woord der dichters als wapen tegen een onvolkse staat, 1980.
– Van repressie tot Egmont: 35 jaar Vlaamse strijd, Brecht, 1980.
– Pacifisme, weerbaarheid, 1980.
– met B. van Boghout, Rassisme?, 1982.
– In Memoriam – Rosae, aeternae carissimae meae, 1983.
–Verzamelde gedichten, 1984.
– Prudens en Florimond van Duyse, 1984.
– J. Dierickx (ps.), Inleiding, in: C. Verschaeve, opstellen in ballingschap, 1985.
– Dit broos geluid, elegische verzen, bibliofiele uitgave met 7 pentekeningen van F. van Damme, 1985.
– Vlaamse beweging: Wat is dat?, 1985
– Die Sprache Afrikaans, 1987.
– Jean-Marie Gantois, 1988.
– Vlaamse Profielen, 1989.
– Verzamelde gedichten 1984-1990, 1990.
– Gedichten voor Jennie, 1994.
– De memoires van Turcksin, 1998.
– De dood van een dienstweigeraar - Berten Fermont 1911-1933, 2001.

Literatuur

– G. Durnez, Waarvoor stierf August Borms. Jos Vinks publiceert politieke biografie, in: De Standaard, 8 november 1974.
– L. Wils, Twee nationaal- socialisten, in: De Standaard, 13 januari 1978.
– J. Veulemans, De poëzie van Jos Vinks, in: Gazet van Antwerpen, 7 juli 1984.
– B. van Boghout, Geschiedenis van Were Di. Dietsland-Europa, 1995.
– B. Seldeslachts, De Leeuw in de achteruitkijkspiegel. Het weekblad De Volksunie-Wij van 1955-1978. Over het verleden en de historiografie van de Vlaams-nationale partijpolitiek, Katholieke Universiteit Leuven, onuitgegeven licenciaatsverhandeling, 2000.
– L. Stynen, … een vluchtheuvel van een Vlaamse elite. De Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs en de Snellaertprijs, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 82, 2023, nr. 3.

Suggestie doorgeven

1975: Albert Goovaerts (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Jan Creve

Databanken

Inhoudstafel