Turcksin, Christiaan

Hendrik Christiaan ‘Henri’ Turcksin groeide op in een groot katholiek landbouwersgezin in Peutie in Vlaams-Brabant. Hij ging naar school aan het Institut Notre Dame in Vilvoorde, waar hij een Vlaamsgezinde houding ontwikkelde, en aan de Vakschool Kardinaal Mercier in Schaarbeek. Na een aantal jobs - onder meer als toneelspeler, waarbij hij zijn toekomstige echtgenote Agnes Vandenberghe leerde kennen - werd Turcksin vlak voor de Tweede Wereldoorlog uitbater van het Vlaams Huis Vlaamse Huizen
Lees meer De Volkslust in Vilvoorde. Onder meer Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer en Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer kwamen er over de vloer.

Met De Clercq was Turcksin al eerder in contact gekomen. Mede onder invloed van diens retoriek werd hij tijdens de jaren 1930 voorstander van de Nieuwe Orde-gedachte. Hij vatte daarbij sympathie op voor het Duitse nationaalsocialisme. In 1939 liep, zoals bij vele aanhangers, zijn waardering voor het Derde Rijk een deuk op als gevolg van het verdrag met de communistische Sovjet-Unie, maar zijn teleurstelling was van korte duur. De wegvoeringen van (onder meer) Vlaams-nationalisten in mei 1940 sterkten Turcksin in zijn antibelgicisme en bereidheid tot collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer (zie Spooktreinen Spooktreinen
Het begrip Spooktreinen verwijst naar de wegvoering van 2000 tot 3000 verdachten door de Belgische staatsveiligheid in mei 1940. De verdachten, waaronder een aantal prominente Vlaams-nat... Lees meer ).

VNV-lidmaatschap en oprichting Wachtbrigade

Bij het uitbreken van de oorlog was Turcksin lid van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) en gewestleider van de Vlaamse vakvereniging Arbeidsorde Vlaamsche Arbeidsorde
Vlaamsche Arbeidsorde (1936-1941) werd opgericht onder de leiding van Victor Leemans als een corporatistische organisatie die in theorie de rexistische vakbonden en het Vlaamsch Nationaal... Lees meer . Turcksin telde onder het cliënteel van zijn café vele officieren van de Luftwaffe die gelegerd waren op de nabijgelegen vliegvelden van Evere en Melsbroek, en die op zoek waren naar werkkrachten. Turcksin startte op eigen initiatief een aanwervingsbureau dat al snel uitgroeide tot een bewakingsdienst die voor het Luftgaukommando van de Luftwaffe in België werkte. Daaruit ontstond de Vlaamsche Fabriekswacht. Voor de rekrutering van betrouwbaar personeel werkte hij samen met het VNV. In 1943 werd de Fabriekswacht als de Dietsche Militie-Wachtbrigade zelfs een formeel deel van het VNV. Het VNV plaatste Bert Meuris Meuris, Bert
Bert Meuris (1911-?) was leider van de geheime Militaire Organisatie (MO) van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en een belangrijke vertrouwenspersoon van leider Staf De Clercq. Lees meer aan het hoofd en wilde Turcksin ook financieel controleren omdat het hem verdacht van fraude. Turcksin kon echter de leiding over de organisatie te behouden. Hij behield immers het vertrouwen van de Luftwaffe.

De wachtformatie werd in mei 1943 hervormd tot Vlaamsche Wachtbrigade. De leden kregen een militair statuut en de band met het VNV werd losser. In 1944 richtte Turcksin een luchtafweergeschutbrigade, de Flakbrigade op. In september 1944 vluchtte hij naar Duitsland, waar hij kon verhinderen dat de Flakbrigade bij de Waffen-SS werd ingelijfd. Hij ronselde er ook mensen om ‘geheime’ opdrachten uit te voeren in België, zoals sabotages en ontsnappingen.

Arrestatie en veroordeling

In juni 1945 werd Turcksin in Duitsland gearresteerd. Hij werd op 16 maart 1948 ter dood veroordeeld. In 1951 werd deze straf omgezet in levenslange dwangarbeid en zes jaar later werd Turcksin om gezondheidsredenen voorwaardelijk in vrijheid gesteld. Hij vestigde zich in Duitsland en bleef politiek inactief. Op het einde van zijn leven schreef hij zijn memoires, die onuitgegeven bleven.