Vlaamsche Arbeidsorde

In het geheime akkoord tussen Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer en het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) (6 oktober 1936) werd voorzien in een samensmelting van de rexistische vakbonden en het Vlaamsch Nationaal Syndicaat Vlaamsch Nationaal Syndicaat
Het Vlaamsch Nationaal Syndicaat (1933-1941) was een Vlaams-nationalistische vakbond die deel uitmaakte van de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Lees meer (VNS) tot een gezamenlijke sociale organisatie. Op 28 november 1936 werd de organisatie boven de doopvont gehouden als Vlaamsche Arbeidsorde. Victor Leemans Leemans, Victor
Victor Leemans (1901-1971) was een politiek en sociaaleconomisch theoreticus, die het gedachtegoed van de revolutie van rechts introduceerde in de Vlaamse beweging. Tijdens de Tweede Were... Lees meer werd door de VNV-leiding aangezocht als leider. Hij drukte er zijn ideologische stempel op. Vlaamsche Arbeidsorde wilde een organisatorische verbinding zijn van werkgevers en -nemers. De volksgemeenschappelijke verbondenheid en de christelijke maatschappijopvattingen vormden de basis van het sociale leven, waarbij arbeid als een dienst aan het volk werd beschouwd. Deze maatschappij kon enkel gerealiseerd worden in een autoritaire en gecentraliseerde volksstaat.

Arbeidsorde tegenover de andere vakbondenHet socialistische Belgisch Vakverbond Algemeen Belgisch Vakverbond
Het Algemeen Belgisch Vakverbond (ABVV) werd opgericht in 1945 en was de voortzetting van eerdere overkoepelende socialistische syndicale organisaties. Het ABVV paste vanaf de jaren 1960 ... Lees meer beschouwde de nieuwe concurrent als een uiting van fascistisch totalitarisme. De houding van de katholieke werknemersorganisatie was dubbelzinniger. Vlaamsche Arbeidsorde wakkerde het wantrouwen aan van het Algemeen Christelijk Werk(nem)ersverbond Algemeen Christelijk Werknemersverbond
Het Algemeen Christelijk Werkersverbond werd gesticht op 17 juli 1921 en in 1991 herdoopt als ACW Koepel van Christelijke Werknemers. In 2014 werd de organisatie omgevormd tot Beweging.ne... Lees meer en lag zo mee aan de basis van het mislukken van een Beginselakkoord Beginselakkoord KVV-VNV
Het beginselakkoord KVV-VNV werd ondertekend door vertegenwoordigers van de Katholieke Vlaamsche Volkspartij (KVV) en het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) op 8 december 1936. Het moest ee... Lees meer tussen het VNV en de Katholieke Vlaamsche Volkspartij Katholieke Vlaamsche Volkspartij
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij was de Vlaamse vleugel van het Blok der Katholieken van België, opgericht op 11 oktober 1936 met als Franstalige tegenhanger de Parti catholique social... Lees meer (KVV) (8 december 1936). Niettemin streefde Antoon Wolfs Wolfs, Antoon
Antoon Wolfs (1896-1973) was professioneel actief in de christelijke arbeidersbeweging. Tijdens de Eerste Wereldoorlog propageerde hij het activisme en tijdens het interbellum stond hij d... Lees meer , algemeen secretaris van de Christelijke Bond der Beambten en Arbeiders in Openbare Dienst, in het voorjaar van 1937 naar een fusie van Arbeidsorde met de christelijke vakbond. Ook Emiel Verheeke Verheeke, Emiel
Emiel Verheeke (1881-1963) was actief binnen het ACV en tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Unie van Hand- en Geestesarbeiders. Daarvoor werd hij bij het ACV nadien uit al zijn functies ... Lees meer , voorzitter van het Verbond der Christene Textielbewerkers van België, stond allerminst afkerig tegenover Arbeidsorde. Maar het water was voorlopig te diep.

OrganisatieDe algemene raad van Vlaamsche Arbeidsorde, onder leiding van Leemans, bestond uit de Vlaamse rexisten Paul de Mont De Mont, Paul
Paul de Mont (1895-1950) was toneelschrijver, journalist en hoofdredacteur van verschillende kranten. Als leidende figuur van Rex-Vlaanderen zette hij zich voor in voor de samenwerking va... Lees meer , Robert Gits, Eugène Mertens de Wilmars en uit de VNV/VNS'ers August de Wilde De Wilde, August
Verzekeringsmakelaar August de Wilde (1902-1947) speelde vanaf het midden van de jaren 1920 een belangrijke rol in het Vlaams-nationalisme in Gent en omgeving, onder meer als schepen van ... Lees meer , Luc Matthys Matthys, Luc
Luc Matthys (1902-1977) was een Vlaams-nationalistische politicus, schepen van Deinze en ondervoorzitter van de Oost-Vlaamse Provincieraad. Lees meer en Karel Lambrechts Lambrechts, Karel
Karel Lambrechts (1910-1994) was een Vlaams-nationalistische syndicalist en politicus, die als volksvertegenwoordiger voor het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) fungeerde in de periode 193... Lees meer . De samenwerking verliep niet vlot. De rexistische vakbond was nauwelijks georganiseerd en bovendien rezen er politieke spanningen. Toen de moederorganisaties in september 1937 hun samenwerking staakten, werd Arbeidsorde uitsluitend een VNV-aangelegenheid en de notie 'Vlaamsche' verdween uit de naam.

Arbeidsorde was louter een studiecommissie. Het organiseerde enkele congressen en gaf een gelijknamig maandblad uit dat van 1938 af verscheen. Op het terrein van de concrete vakbondswerking bleef VNS de operationele organisatie, terwijl Arbeidsorde ook nog kon rekenen op de steun van de Vlaamsch Nationale Ziekenfondsen.

Tijdens de bezettingOnmiddellijk na de capitulatie op 28 mei 1940 eiste Arbeidsorde het syndicaal monopolie in Vlaanderen op. Deze claim maakte onderdeel uit van het totalitaire streven van het VNV. De Duitse overheid weigerde hierop in te gaan. De daaropvolgende besprekingen tussen Leemans en Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer in september 1940 over de oprichting van een Arbeidsfront liepen spaak, omdat elkeen vasthield aan zijn uiteenlopende zienswijze op de Belgische staatsstructuur en de daarmee verbonden syndicale structuur. Leemans gaf voor einde juli 1940 ontslag. Hij had al op 6 juli de functie van adjunct-commissaris voor wederopbouw aanvaard.

Vanaf juli 1940 bestond de algemene leiding uit de nieuwe leider, Lambrechts, Jozef Devroe (ondervoorzitter van het VNS), Marcel de Ridder (secretaris van het VNS), Verheeke die met zijn organisatie overstapte, en Edgard Delvo Delvo, Edgard
Edgard Delvo (1905-1999) was een, socialistisch kaderlid en volgeling van Hendrik de Man. Hij trad toe tot de VNV-leiding in 1940 en werd in 1942 leider van de Unie van Hand- en Geestesar... Lees meer , secretaris-generaal van de socialistische Centrale voor Arbeidersopvoeding, die er evenwel niet in slaagde een noemenswaardige socialistische overstap te bewerkstelligen.

Bij de stichting van de Unie van Hand- en Geestesarbeiders Unie van Hand- en Geestesarbeiders
Tijdens de Duitse bezetting in 1940-1945 probeerden Belgische vakbonden, zoals het Christelijk Vakverbond (ACV) en het Belgisch Vakverbond (BVV), hun positie te behouden. Onder druk van D... Lees meer (UHGA) (22 november 1940) werd Arbeidsorde in het leidende Comité van Acht vertegenwoordigd door De Ridder en Lambrechts. Toen deze laatste naar Duitsland vertrok, werd De Ridder de nieuwe leider. Met het reorganisatieplan van de UHGA in oktober 1941 kreeg Arbeidsorde de meeste sleutelfuncties van de interprofessionele gewestelijke bureaus en van het secretariaat-generaal van Vlaanderen in de persoon van De Ridder in handen. Arbeidsorde ging volledig op in de UHGA. Op 1 april 1942 kwam Delvo aan het hoofd van de UHGA.