Vlaamsch Nationaal Syndicaat

Organisatie
Bruno De Wever (2024, tekstredactie), Bruno De Wever (1998)

Het Vlaamsch Nationaal Syndicaat (1933-1941) was een Vlaams-nationalistische vakbond die deel uitmaakte van de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV).

Afkorting
VNS
Alternatieve naam
Vlaams Nationaal Syndicaat
Vlaamsch Nationaal Syndikaat
Vlaamsch-Nationaal Vakverbond
Oprichting
1933
Stopzetting
1941
Leestijd: 3 minuten

Ontstaan

Het Vlaamsch Nationaal Syndicaat (VNS) ontstond uit het Vlaamsch Nationaal Vakverbond dat in 1929 in Aalst werd opgericht op de restanten van de daensistische vakverenigingen. Het telde bij de stichting een 1000-tal leden en had enkele vrijgestelden, waaronder Marcel de Ridder De Ridder, Marcel
Marcel de Ridder (1902-1986) was actief bij de Frontpartij en zorgde in 1929 voor de fusie van de Vlaams-nationale vakbonden. Hij werd schepen voor het VNV te Aalst en verkozen in de prov... Lees meer
en Karel Lambrechts Lambrechts, Karel
Karel Lambrechts (1910-1994) was een Vlaams-nationalistische syndicalist en politicus, die als volksvertegenwoordiger voor het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) fungeerde in de periode 193... Lees meer
. De vereniging beschikte over een door de overheid erkende werkloosheidskas en was nauw verbonden met de Vlaamsch Nationale Ziekenkas Landsbond der Vlaamsch-Nationale Mutualiteiten
Lees meer
.

Mede als gevolg van de sterk gestegen werkloosheid vanaf 1930 expandeerde de organisatie tot 12.000 leden in 1932. Het VNS was een onderdeel van het sterke Vlaams-nationalistische netwerk in het arrondissement Aalst met vertakkingen in de naburige arrondissementen. Samen met het Aalsterse Vlaams-nationalisme integreerde het vakverbond na 1933 in het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV), waar het als VNS op papier een onderdeel was van de Sociale Centrale van de partij.

Expansie in het VNV

Het VNS speelde een belangrijke rol in de uitbouw van het VNV. De vrijgestelden werden ingezet in de partij en de financiële middelen van de vakbond werden gedeeltelijk aangewend voor de partijwerking. VNS van zijn kant zag zijn werfkracht stijgen dankzij de nationale partijorganisatie. Op het einde van de jaren 1930 telde de organisatie een 30.000-tal leden verdeeld over 21 hoofdkantoren. Oost-Vlaanderen bleef met eenderde van de kantoren het kerngebied.

Hoewel het VNS kan worden beschouwd als een onderdeel van het VNV, kwam het soms tot spanningen. In de beginjaren beklemtoonde VNS zijn onafhankelijkheid. Naarmate de Aalsterse partijorganisatie integreerde in het VNV, profileerde het VNS zich als een VNV-organisatie en nam het ook het corporatistische Corporatisme
Het corporatisme was in het interbellum, vooral in de crisisjaren 1930, een wijdverspreid, maar tegelijk vaag alternatief maatschappelijk en politiek model. Na de Tweede Wereldoorlog zou ... Lees meer
VNV-programma over. In 1936 stonden VNS-vrijgestelden op de lijsten van het Vlaamsch Nationaal Blok Vlaamsch Nationaal Blok
Vlaamsch Nationaal Blok (VNB) was de benaming waaronder de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond bij de parlements- en provincieraadsverkiezingen van 1936 en de p... Lees meer
en drie van hen werden in de Kamer verkozen.

Onderdeel van Vlaamsche Arbeidsorde

Toen na de verkiezingen het VNV een akkoord sloot met Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer
waarin een fusie van het VNS met de rexistische vakbonden besloten lag, protesteerden de VNS-verantwoordelijken tevergeefs. Op 28 november 1936 werd het VNS een onderdeel van Vlaamsche Arbeidsorde Vlaamsche Arbeidsorde
Vlaamsche Arbeidsorde (1936-1941) werd opgericht onder de leiding van Victor Leemans als een corporatistische organisatie die in theorie de rexistische vakbonden en het Vlaamsch Nationaal... Lees meer
onder leiding van Victor Leemans Leemans, Victor
Victor Leemans (1901-1971) was een politiek en sociaaleconomisch theoreticus, die het gedachtegoed van de revolutie van rechts introduceerde in de Vlaamse beweging. Tijdens de Tweede Were... Lees meer
. Doordat het akkoord Rex-VNV al in 1937 werd opgezegd werd Arbeidsorde de facto een VNV-organisatie met het VNS als enige operationele eenheid. Leemans maakte deel uit van de VNS-leiding naast hoofdvoorzitter Lambrechts, ondervoorzitter Jozef Devroe Devroe, Jozef
Jozef Devroe (1905-1976) werd in 1936 en 1939 in het arrondissement Brugge tot volksvertegenwoordiger gekozen. Vanaf november 1941 was hij oorlogsburgemeester van Groot-Brugge. Tussen 196... Lees meer
, hoofdsecretaris De Ridder en Luc Matthys Matthys, Luc
Luc Matthys (1902-1977) was een Vlaams-nationalistische politicus, schepen van Deinze en ondervoorzitter van de Oost-Vlaamse Provincieraad. Lees meer
, de leider van de Sociale Centrale van het VNV. De organisatie beschikte vanaf 1935 over een eigen blad Sinjaal Sinjaal
Sinjaal (1936-1938) was het blad van het Vlaamsch Nationaal Syndicaat (VNS). Lees meer
, dat echter in 1938 op bevel van de VNV-leiding en tegen de wens van VNS werd afgeschaft. Vanaf dat ogenblik ontvingen de leden automatisch het VNV-weekblad Strijd Strijd
Strijd was het weekblad van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Het werd van 14 december 1935 tot mei 1945 uitgegeven door de Aalsterse drukkerij-uitgeverij Samenwerkende Vennootschap D... Lees meer
met een VNS-rubriek.

Tweede Wereldoorlog

Na de Duitse inval in mei 1940 werkte VNS vrijwel onmiddellijk samen met de bezetter. VNS'ers werden ingezet als 'vertrouwensmannen' in vitale economische sectoren. Toen Leemans in juli 1940 een topfunctie in de administratie aanvaardde, werd Lambrechts de nieuwe leider van Arbeidsorde, waardoor de symbiose tussen VNS en Arbeidsorde compleet was. Op 22 november 1940 sloot VNS/Arbeidsorde aan bij de Unie van Hand- en Geestesarbeiders Unie van Hand- en Geestesarbeiders
Tijdens de Duitse bezetting in 1940-1945 probeerden Belgische vakbonden, zoals het Christelijk Vakverbond (ACV) en het Belgisch Vakverbond (BVV), hun positie te behouden. Onder druk van D... Lees meer
.

Literatuur

– K. Leeman, Het Vlaams Nationaal Syndicaat en de Vlaamse Arbeidsorde tot 1940, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1981
– W. Steenhaut, De Unie van Hand- en Geestesarbeiders. Een onderzoek naar het optreden van de vakbonden in de bezettingsjaren (1940-1944), RUG, onuitgegeven doctoraatsverhandeling, 1983
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.

Suggestie doorgeven

1975: Ludo Helsen (pdf)

1998: Bruno De Wever

2024: Bruno De Wever

Databanken

Inhoudstafel