Delvo, Edgard

Persoon
Bruno De Wever (2023, aanvulling), Wouter Steenhaut / Bruno De Wever (1998)

Edgard Delvo (1905-1999) was een, socialistisch kaderlid en volgeling van Hendrik de Man. Hij trad toe tot de VNV-leiding in 1940 en werd in 1942 leider van de Unie van Hand- en Geestesarbeiders. Bij verstek ter dood veroordeeld leefde hij ondergedoken tot hij in 1974 terugkeerde naar Belgiƫ en nog een rol speelde als publicist.

Alternatieve naam
Edgar
Geboorte
Gent, 20 juni 1905
Overlijden
Jette, 27 augustus 1999
Leestijd: 4 minuten

Edgard Delvo werd geboren in een Gents arbeidersgezin en was actief in de Socialistische Arbeidersjeugd. Na zijn opleiding aan de Gentse Rijksnormaalschool werd hij corrector en vertaler bij het dagblad Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer
. Delvo studeerde daarna sociale en economische wetenschappen en opvoedkunde aan de Gentse universiteit. In november 1928 werd hij Vlaams secretaris van de Centrale voor Arbeidersopvoeding Centrale voor Arbeidersopvoeding
De Centrale voor Arbeidersopvoeding van de Belgische socialistische partij bood vanaf 1911 aan laag- en middengeschoolde arbeiders algemene vorming in de volkstaal en rolde inzake cultuur... Lees meer
(CAO) en in 1934 algemeen secretaris van de CAO Belgiƫ. Hij was een aanhanger van Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer
en was van oordeel dat de Belgische Werkliedenpartij niet moest geleid worden door ā€˜de massa van hare leden, maar door de ā€˜bekwaamstenā€™'. Die opvatting verkondigde hij in het BWP-blad Leiding.

Vlaamsch Nationaal Verbond

In juli 1940 sloot Delvo zich aan bij het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV). In augustus 1940 tekende hij het manifest van de Volksbeweging. Hij was een van de zeldzame BWP'ers die naar het VNV overstapten en maakte er een steile carriĆØre. Op 23 oktober 1940 werd hij opgenomen in de Raad van Leiding van de partij. Hij trad fulltime in dienst. Op 17 december 1940 werd hij leider van de Dienst Opleiding en Vorming. Later nam hij de Propagandaleiding waar (augustus 1941-april 1942). Hij publiceerde in Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer
vele artikels over het nationaal-socialisme. In de VNV-leiding wierp hij zich op als bepleiter van een samenwerking met de SS. Zo kreeg hij het vertrouwen van zowel het Militair Bestuur in Brussel als de SS-leiding in Berlijn. Dit verklaart zijn aanstelling tot leider van de Unie van Hand- en Geestesarbeiders Unie van Hand- en Geestesarbeiders
Tijdens de Duitse bezetting in 1940-1945 probeerden Belgische vakbonden, zoals het Christelijk Vakverbond (ACV) en het Belgisch Vakverbond (BVV), hun positie te behouden. Onder druk van D... Lees meer
(UGHA) op 19 maart 1942. Hij verving er F.V. Grauls die bij de bezetter in ongenade was gevallen. Delvo was in juni 1941 al bij de leiding van de UHGA betrokken. Hij kon maar tot de hoogste post doorstoten door ontslag te nemen uit de VNV-leiding.

Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap

Hij vervreemde van het VNV en zocht toenadering tot de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vĆ³Ć³r de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
(DeVlag) waarvan hij al langer lid was. Bij de dood van Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carriĆØre begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer
(22 oktober 1942) probeerde de SS Delvo vruchteloos naar voren te schuiven als opvolger. In september 1943 onderhandelde Delvo met de DeVlag-leider Jef van de Wiele Van de Wiele, Jef
Jef van de Wiele (1903-1979) was een leraar, schrijver en leider van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Hij trad tijdens de Tweede Wereldoorlog in de culturele en politieke collabor... Lees meer
over de positie van de UHGA in het geval dat de DeVlag erkend zou worden als de enige nationaal-socialistische partij van Vlaanderen. In september 1944 vluchtte hij naar Duitsland waar hij als gevolmachtigde voor sociale zaken zetelde in de Vlaamsche Landsleiding Vlaamsche Landsleiding
Lees meer
, de exil-regering van de DeVlag. Tijdens de repressie Repressie
Lees meer
werd hij bij verstek ter dood veroordeeld en de Belgische nationaliteit ontnomen. Hij leefde ondergedoken in Duitsland en keerde pas in 1974 na een strafherziening en verjaring terug naar Belgiƫ. Hij publiceerde in Dietsland-Europa en schreef nog enkele boeken over zijn leven en de oorlogstijd, o.m. Sociale collaboratie, ingeleid door Karel van Isacker Van Isacker, Karel
Karel van Isacker (1913-2010) was priester van de Sociƫteit van Jezus, historicus, publicist, hoogleraar UFSIA, advocaat, volksvertegenwoordiger voor de katholieke partij (1919) en minist... Lees meer
. In 1978 wilde hij met de steun van vijf VU Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in Belgiƫ, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
-parlementairen deelnemen met een eenmanslijst, maar werd als stateloze uitgesloten, een beslissing die hij vruchteloos aanklaagde bij het Hof van Straatsburg.

Werken

ā€“ In dienst der arbeidersopvoeding: handboek voor de medewerkers van de Opvoedingscentrale, 1937.
ā€“ De Belgische arbeidersbeweging: geschiedkundige studie
, 1938.
ā€“ Hedendaagsch humanistisch streven: democratisch socialisme en zijn betekenis voor de BWP
, 1939.
ā€“ Arbeiders, mijn kameraden
, na 28 mei 1940.
ā€“ Arbeid en arbeider in de volksche orde
, 1941.
ā€“ Sociale collaboratie. Pleidooi voor een volksnationale sociale politiek
, 1975.
ā€“ De mens wikt... Terugblik op een wisselvallig leven
, 1978.
ā€“ Democratie in stormtij. Democratisch socialisme in de crisisjaren dertig
, 1983.

Literatuur

ā€“ W. Steenhaut, De Unie van Hand- en Geestesarbeiders. Een onderzoek naar het optreden van de vakbonden in de bezettingsjaren (1940-1944), Universiteit Gent, onuitgegeven doctoraatsverhandeling, 1983.
ā€“ B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
ā€“ F. Van Campenhout, Edgard Delvo: Van Marxist en Demanist naar Vlaams-nationalist, 2003.
ā€“ B. de Wever, ā€˜Edgard Delvo, 1905-1999ā€™, in: Wetenschappelijke Tijdingen. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, 64, 2005, 1, 50-56.
ā€“ F. Van Campenhout, Delvo, Edgard: Socialist en Demanist, Vlaams-Nationalist, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, 2007.

Suggestie doorgeven

1998: Wouter Steenhaut / Bruno De Wever (pdf)

2023: Bruno De Wever

Databanken

Inhoudstafel