De Mont, Paul
Paul de Mont (1895-1950) was toneelschrijver, journalist en hoofdredacteur van verschillende kranten. Als leidende figuur van Rex-Vlaanderen zette hij zich voor in voor de samenwerking van Rex met het VNV. Na de oorlog wijdde hij een geschiedkundige studie aan Jacob van Artevelde.
Was de zoon van Albert de Mont, neef van Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer . Na zijn humaniora aan het Sint-Aloysiuscollege in Ninove en aan het Sint-Jozefscollege in Aalst liet De Mont zich in 1914 inschrijven aan de faculteit letteren en wijsbegeerte (sectie Germaanse filologie) van de Leuvense universiteit, maar hij maakte zijn jaar niet af. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog meldde hij zich als vrijwilliger in het Belgisch leger. Als officier diende hij aan het IJzerfront, waar hij bij een Duits loopgravenbombardement op 15 oktober 1917 beide benen verloor.
De Mont, die aan de IJzer kennis had gemaakt met het Fronttoneel Fronttoneel
Het Fronttoneel was een Nederlandtalig toneelgezelschap aan het IJzerfront tijdens de Eerste Wereldoorlog. Lees meer van Oscar de Gruyter De Gruyter, Oscar
Lees meer , bouwde zich in het interbellum een stevige reputatie op als toneelauteur, met werken als het antioorlogsspel Nuances (1925), Het Geding van Onze Heer (1926) en een flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer bewerking van het Reinaert-epos Reinaert de Vos (1925). Hij behoorde tot de succesrijkste auteurs van Het Vlaamsche Volkstooneel Het Vlaamsche Volkstooneel (1924-1932)
Lees meer .
Op 1 april 1930 werd hij op verzoek van Karel van Wijnendaele Steyaert, Karel
Karel Steyaert (1882-1961) was een Vlaamsgezind sportjournalist, die onder meer hoofdredacteur was bij Sportwereld. Lees meer hoofdredacteur van Het Algemeen Nieuws Het Algemeen Nieuws
Lees meer . Hij bekleedde deze functie tot 4 juli 1936. Zijn taak bestond vooral in het schrijven van beschouwingen. Daarin interesseerde hij zich sterk voor vraagstukken in verband met oorlogsdreiging en bewapening. Compilaties van die bijdragen leverden in de collectie Sportwereld's bibliotheek verscheidene boeken op, die pasten in de sfeer van de in de jaren 1930 opbloeiende vredesactie in Vlaanderen. De Mont nam actief deel aan verscheidene vredesmanifestaties van literatoren.
Zijn populariteit als auteur en het aanzien dat hij als grote, invalide oud-strijder genoot, vestigden de aandacht van de opkomende Rex-beweging Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer op hem. Léon Degrelle Degrelle, Léon
Léon Degrelle (1906-1994) was de leider van Rex, initieel een Belgische, extreemrechtse nationalistische beweging, nadien omgevormd tot partij, die na 1936 radicaliseerde in fascistische ... Lees meer deed een beroep op De Mont voor de leiding van Rex-Vlaanderen. De Mont legde op 30 juni 1936 de eed af als gecoöpteerd senator voor Rex en werd hoofdredacteur van De Nieuwe Staat De Nieuwe Staat
De Nieuwe Staat (1936-1939) was het dagblad van Rex-Vlaanderen. Lees meer , de Vlaamse tegenhanger van Le Pays réel. Hij zou slechts een jaar aan de krant meewerken. In zijn bijdragen en in zijn redevoeringen bepleitte De Mont de federalisering van België, in de eerste plaats op het gebied van het onderwijs en van de cultuur. Voor Brussel zag hij een oplossing in het harmonieus samenleven van Vlamingen en Walen, gebaseerd op gelijkwaardigheid en wederzijds respect. De Franstalige bovenlaag in Vlaanderen moest het contact met het volk herstellen.
De Mont zette zich ten volle in voor het tot stand brengen van het op 6 oktober 1936 door Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer en Léon Degrelle ondertekende akkoord tussen Rex en het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV). Twee dagen eerder had hij in een opgemerkte redevoering te Luik de mogelijkheid van zo'n alliantie besproken. Hij verklaarde dat hij van de Rex-beweging verwachtte dat ze het Vlaams-nationalisme zou verzoenen met de Belgische natie. In dezelfde rede pleitte hij voor een sterk regime onder leiding van de koning en voor een rechts front tegen het 'Volksfront' en elke marxistische invloed. In november 1938 trad De Mont toe tot de Algemene Raad van Arbeidsorde Vlaamsche Arbeidsorde
Vlaamsche Arbeidsorde (1936-1941) werd opgericht onder de leiding van Victor Leemans als een corporatistische organisatie die in theorie de rexistische vakbonden en het Vlaamsch Nationaal... Lees meer , de gemeenschappelijke vakbond van Rex en VNV. Hij kon niet voorkomen dat de samenwerking tussen VNV en Rex mislukte.
Nog geen drie jaar na het begin van zijn Rex-engagement nam De Mont afscheid van de beweging (14 februari 1939). Eerst had hij met lede ogen moeten aanzien hoe Rex zich steeds verder verwijderde van de parlementaire democratie. Het negativisme en het hypercriticisme van vooral de rexistische pers stuitten hem tegen de borst. Ook de ongevoeligheid, en zelfs vijandschap, van vele rexisten tegenover de Vlaamse grieven droegen bij tot zijn ontslag. De houding van Degrelle in de zaak- Adriaan Martens Martens, Adriaan
Lees meer deed finaal de deur dicht. De Mont in de Senaat en zijn Vlaamse collega Karel Convent Convent, Karel
Karel Convent (1908-1995) was in Antwerpen volksvertegenwoordiger voor Rex. In de Kamer stemde hij voor de benoeming van Adriaan Martens als lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor G... Lees meer in de Kamer hadden voor de benoeming van oud-activist Martens gestemd, tegen de consignes van Degrelle in.
In september 1939 werd De Mont door Gustaaf Sap Sap, Gustaaf
Gustaaf Sap (1886-1940) was een invloedrijk en controversieel katholiek politicus, die op verschillende momenten in zijn leven een ministerpost bekleedde en vanaf 1929 tot zijn overlijden... Lees meer aangeworven als commentator voor De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer . Onder het pseudoniem van Oslower publiceerde hij talrijke bijdragen, stuk voor stuk bevlogen pleidooien voor het behoud van de vrede. Zijn laatste artikel verscheen op de dag van de Duitse inval in België, 10 mei 1940. In de Tweede Wereldoorlog hield De Mont zich afzijdig. Na de bevrijding werkte hij nog even mee aan De Nieuwe Standaard De Nieuwe Standaard
Lees meer . In 1948 publiceerde hij een studie over Artevelde. De mythe en de man en wijdde hij ook een toneelstuk aan 'de wijze man van Gent'. De Mont zag Jacob van Artevelde Van Artevelde, Jacob
Jacob van Artevelde was een Gents volksleider (overleden in 1345) die in de jaren 1337-1345 de feitelijke macht uitoefende in Gent en in Vlaanderen. Hij verzette zich tegen de Franse invl... Lees meer als het zinnebeeld van het zegevierende verzet "tegen de absolutistische neigingen van de graaf, tegen de reactionaire strevingen van zijn feudale aanhang en tegen de weerwraakplannen van de leliaardse kliek". De Engels georiënteerde Artevelde droomde van een "Westerse grootmacht" met Gent als hoofdstad en Vlaanderen als kern. Ondanks zijn mislukking heeft "de eerste staatsman van Vlaanderen" politieke constructies uitgestippeld waarin men de prefiguratie van de Staten van Vlaanderen kon zien. "Dat wij nog Vlamingen en Belgen zijn, danken wij hem méér dan welk ander man," schreef De Mont.
Werken
– Ons Leger in den Wereldoorlog. I. Luik (Sportwereld's bibliotheek, z.j.) (in samenwerking met M. Olens).
– Nuances, 1925.
– Het Geding van Onze Heer, 1926.
– Téléscopage, 1927.
– Willem de Zwijger, 1933.
– Lamme, 1934.
– De Wereldoorlog (Sportwereld's bibliotheek, 1934).
– De Internationale der Wapenfabrikanten (Sportwereld's bibliotheek, 1934).
– Rex en Vlaanderen, 1936 (in samenwerking met L. Degrelle; ook in het Frans: Rex et la Flandre, 1936).
– Het akkoord Rex-V.N.V. en zijn nationale beteekenis, 1936.
– Dietbrand, 1941.
– Artevelde. De mythe en de man, 1948.
– Artevelde's val, 1948.
– De Bloeiende Gaarde (Kroniek van het Kloosterhof), 1949.
Literatuur
– A. Walterus, Het dramatisch werk van Paul De Mont, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1955.
– P.G. Buckinx, Paul De Mont – een getuigenis (Monografieën over Vlaamse Letterkunde, nr. 27, 1961).
– J.-M. Etienne, Le mouvement rexiste jusqu'en 1940, 1968.
– M. Brems, Rex-Vlaanderen (1936-1941), KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1987.
– B. Wyndaele, Paul De Mont. Een schrijver in de Belgische politiek, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1988.
– E. Cosyn, Het rexisme in Vlaanderen, oktober 1935 – mei 1940, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1990.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
– J. Peersman, Paul De Mont en De Denderklok, 1995.
– R. Steyaert en F. van Waeijenberge (red.), Paul De Mont. 1895-1950, 1995.