Steyaert, Karel
Karel Steyaert (1882-1961) was een Vlaamsgezind sportjournalist, die onder meer hoofdredacteur was bij Sportwereld.
Karel Steyaert was van bescheiden komaf. Op zijn veertiende verliet hij de schoolbanken en deed hij verschillende manuele jobs in Oostende en Brussel. Maar de jonge Karel had ook een talentvolle pen en was een groot toneelliefhebber. Na 1900 werkte hij als notarisklerk en handelsreiziger, terwijl hij ondertussen avondschool volgde. Daar geraakte hij doordrongen van de idealen van de Vlaamse beweging. Hij las het werk van Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer en Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer , geraakte bevriend met flaminganten Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer zoals Edward Vermeulen Vermeulen, Ward
Edward Vermeulen (1861-1934), ook wel bekend onder het pseudoniem Warden Oom, was behalve voorzitter van het Werk der Vlaamsche Arbeiders in Frankrijk ook een populaire Vlaamsgezinde roma... Lees meer en engageerde zich voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit.
Journalistiek
Steyaert was al sinds zijn tienerjaren gefascineerd door de snel in populariteit toenemende wielersport. Hij droomde ervan profrenner te worden, maar bleek geen atletisch talent te hebben. Schrijven over sport Sport
Sport en Vlaamse beweging raakten in de loop van de 19de en 20ste eeuw steeds meer met elkaar verstrengeld. Niet alleen drukten de taalkwestie en de communautaire problematiek hun stempel... Lees meer ging hem beter af. Rond 1905 schreef hij voor het eerst verslagen van wielerwedstrijden voor lokale bladen zoals de Thouroutsche Bode. Als pseudoniem koos hij Karel van Wijnendaele, naar het gehucht waar hij opgroeide.
Steyaert groeide uit tot een van de gangmakers van de vroege Vlaamse sportjournalistiek. Rond 1908 ontstonden de eerste Nederlandstalige sportbladen. Steyaert leverde bijdragen aan titels zoals Onze Kampioenen en het West-Vlaamse Sportvriend. Bovendien organiseerde hij zelf wielerwedstrijden en baatte hij vanaf 1909 de Torhoutse wielerpiste uit.
In september 1912 nam zijn carrière een beslissende wending. Steyaert ging aan de slag bij de pas opgerichte sportkrant Sportwereld Sportwereld
Sportwereld was een sportkrant, opgericht in 1912, die aanvankelijk vooral focuste op de wielersport en een gematigd flamingantische toon aansloeg. Vandaag verschijnt Sportwereld als spor... Lees meer , waar hij al snel hoofdredacteur werd. Met zijn uitgebreide wielerkennis en Vlaamsgezinde overtuiging drukte hij zijn stempel op het blad. Na de Eerste Wereldoorlog groeide Sportwereld snel uit tot de toonaangevende Vlaamse sportkrant. Daarin speelde de Ronde van Vlaanderen Ronde van Vlaanderen
De Ronde van Vlaanderen is een wielerwedstrijd die voor het eerst in 1913 werd gereden. Ondanks een toenemende internationalisering van het deelnemersveld, werd en bleef de wedstrijd een... Lees meer een sleutelrol. Als hoofdredacteur versloeg Steyaert elke editie op wervende wijze.
Steyaert schreef meeslepende wedstrijdverslagen en beschouwingen in een barokke, naturalistische stijl, inclusief heel wat West-Vlaamse dialectinvloeden. Zijn artikels bevatten bovendien meer dan sportieve analyses. De kwaliteiten die hij ontwaarde in renners zoals Marcel Buysse of Jules Vanhevel – fysiek sterk, wilskrachtig en bescheiden – moesten zijn lezers opvoeden en inspireren. Als cultuurflamingant zag hij de wielersport als opstapje naar een zelfbewuste Vlaamse natie. Rennersprestaties moesten zijn lezers trots maken op hun Vlaming zijn. Daarbij had hij, zelf West-Vlaming, een voorkeur voor West- en Oost-Vlamingen, die hij het vaakst als boegbeelden aanhaalde.
Steyaert stak vaak culturele referenties uit katholiek-Vlaamsgezinde hoek in zijn verslagen, die hij naar de wielercontext vertaalde. Zo figureerde het Vlaamse platteland prominent in zijn schrijfsels en werden renners vaak voorgesteld als eenvoudige, onbehouwen maar pure ‘volksjongens’. Ook in de Vlaamse beweging belangrijk dicht- en prozawerk passeerde de revue, zoals de Drie Zustersteden van Karel L. Ledeganck Ledeganck, Karel L.
Karel Lodewijk Ledeganck (1805-1847) was een Vlaams ambtenaar, politicus, jurist en dichter uit Eeklo. Hij was een cultuurflamingant en schreef een dichterlijke trilogie die in de Vlaamse... Lees meer – niet toevallig een door Sportwereld georganiseerde koers tussen Brugge, Gent en Antwerpen. Steyaert promootte bovendien het Kampioenschap van Vlaanderen Kampioenschap van Vlaanderen
Het Kampioenschap van Vlaanderen is een lokale wielerwedstrijd uit Koolskamp, die ontstond in 1908 en gaandeweg een Vlaamsgezind karakter kreeg. Dat zwakte af na de Tweede wereldoorlog en... Lees meer in Koolskamp, een wielerwedstrijd met grote flamingantische symboolwaarde.
Vlaamsgezind
Hoewel hij in de jaren 1930 thuis was in Vlaams-nationalistische middens, was Steyaert zelden radicaal. Zijn voortdurend discours van Vlaamse identiteitsvorming had baat bij het brede bereik van het neutrale Sportwereld. Bovendien verdiende hij zijn brood in de Belgische en internationale wielerindustrie. Hij was journalist, mede-eigenaar (1925) en eigenaar (1931) van Sportwereld, manager van de eerste renners die de naam Flandrien Flandrien
De term ‘flandrien’ verwijst naar een (Vlaamse) wielrenner met specifieke sportieve kenmerken. Lees meer kregen en had sterke connecties in het Franse wielermilieu. Hoewel hij kritisch was voor de ondergeschikte plaats van Vlamingen in die organisatie, nam hij ook functies op binnen de Koninklijke Belgische Wielrijdersbond. Tussen 1930 en 1937 was hij zelfs leider van de Belgische Tourploeg.
Steyaert bleef hoofdredacteur nadat Sportwereld in 1939 overgekocht werd door De Standaard-groep en een sportkatern van Het Nieuwsblad werd. Tussen mei 1940 en maart 1944 was hij chef sport van Het Algemeen Nieuws Het Algemeen Nieuws
Lees meer , de oorlogskrant van die De Standaard-groep. Tijdens de oorlogsjaren publiceerde hij ook het Rijke Vlaamsche Wielerleven (1942) een soort memoires die al snel uitgroeiden tot een klassieker in de Vlaamse wielerliteratuur. Dat Steyaert vanaf 1942 ook het sportcomité van de Vlaamsche Wielerunie leidde, de Nederlandstalige tak van de tijdens de oorlog gesplitste Belgische wielerbond, leverde hem na de bevrijding aanvankelijk een levenslange schorsing op. In 1948 werd hij in ere hersteld.
Na de oorlog schreef Steyaert opnieuw voor Het Nieuwsblad. Zijn aanpak en schrijfstijl voelden elk jaar echter wat meer gedateerd aan. In de jaren 1950 volgde een nieuwe generatie hem stilaan op. Daaronder was ook zijn eigen zoon, Willem. Bij zijn dood in 1961 werd Steyaert breed erkend als pionier van de Vlaamse sportjournalistiek. In 1964 kreeg hij zelfs een monument op de Oude Kwaremont, een bepalende helling in de Ronde van Vlaanderen.
Literatuur
– K. Van Wijnendaele, Het rijke Vlaamsche wielerleven, Gent, 1942.
– K. Van Wijnendaele, Mensen en dingen uit de Ronde van Frankrijk, Tielt, 1948.
– G. Vandevenne, Karel van Wynendaele (1882-1961), de pionier van de Vlaamse sportjournalistiek en 'sportwereld' (1912-1939). KU Leuven, 1988.
– G. Buelens, Sprint de Blauwvoet. Over Karel van Wijnendaele en het opmerkelijke huwelijk tussen het wielrennen en de Vlaamse Beweging, in: Yang, 37, 2001, pp. 513-526.
– F. Backelandt, Ons rijke Vlaamse wielerleven en het wielerflamingantisme: ‘Sportwereld’ als gangmaker van identiteit in het interbellum. 2 dln., Universiteit Gent, 2004.
– F. Backelandt, P. Cornillie en R. Vanwalleghem, Koarle: de man die zijn volk leerde koersen, 2006.
– D. Vanysacker, Wijnendaele, Karel van, pseudoniem voor Steyaert, Carolus Ludovicus, wielrenner, pionier van de Vlaamse sportjournalistiek, in: Nationaal biografisch woordenboek, Brussel, 2009, pp. 1067-1077.