De Jonge Klauwaarts (Hasselt)

De Jonge Klauwaarts werd in 1884 opgericht als Vlaamsgezinde katholieke studentenbond en voortgezet als bond van de Katholieke Studentenactie Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer (KSA). De vereniging kent een lange geschiedenis. Ze speelde een voorhoederol zowel in de Vlaamse beweging als in de Katholieke Studentenactie in Limburg.

Deze bond vierde in 1984 zijn honderdjarige bestaan en gaf ter gelegenheid daarvan een historische studie uit. Weinig jeugdbonden in Vlaanderen kunnen zich beroepen op zulke lange traditie. Zijn honderdjarige ontwikkeling kan tot op zekere hoogte gelden als exemplarisch voor de evolutie van de Vlaamsgezinde activiteit en mentaliteit van katholieke studerende jongeren in de talrijke andere studentenbonden die functioneerden in het kader van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS) en daarna in de nog talrijker bonden van de KSA en waarover dikwijls nog geen studie gemaakt is. Bij de exemplarische functie van de ontwikkeling van De Jonge Klauwaarts dient als een zekere restrictie te worden opgemerkt dat zij vooral opgaat voor de Limburg Limburg
Lees meer se bonden omdat ze door een aantal specifiek Limburgse factoren werd bepaald.

Vlaamsgezinde voorhoede in Limburg

De bond De Jonge Klauwaarts werd opgericht door drukker-uitgever Eugeen Leën Leën, Eugeen
Eugeen Leën (1862-1932) was een drijvende kracht in de Limburgse Vlaamse beweging, onder meer als drukker-uitgever, oprichter van De Jonge Klauwaarts, secretaris van het Hasseltse Davids... Lees meer , kort nadat hij zijn humaniora had beëindigd aan het atheneum van Hasselt. Hij rekruteerde zijn leden vooral uit het recent opgerichte Sint-Jozefscollege van Hasselt, hoewel er, anders dan in de meeste andere katholieke studentenbonden het geval was, tot aan het einde van de Eerste Wereldoorlog ook leerlingen van het atheneum deel van uitmaakten. Deze gemengde samenstelling bevorderde de discussie over het al dan niet onzijdig karakter van de vereniging, die evenwel telkens uitviel in het voordeel van voorstanders van een louter katholieke bond. Gedurende zijn hele bestaan vormden scholieren van het Hasseltse Sint-Jozefscollege de ruggengraat van het ledenbestand terwijl seminaristen (van het Grootseminarie van Luik) en universiteitsstudenten (van Leuven) dikwijls een sturende rol in de werking speelden.

De vereniging van De Jonge Klauwaarts was tot 1902 de enige Vlaamsgezinde scholierenbond in Limburg. Hij vormde in de jaren 1880 een belangrijk steunpunt van waaruit de Vlaamse beweging en de strijd voor de taalwetgeving Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer in de hele provincie werd geactiveerd. Na een inzinking in 1891-1892 herleefde de bond vanaf 1897 op instigatie van het Hasseltse Leesgezelschap Het Leesgezelschap
Het Leesgezelschap ontstond in 1893 als een vereniging van katholieke Vlaamsgezinde intellectuelen, die het culturele leven in Hasselt en Limburg wilde bevorderen. Lees meer , een Vlaamsgezinde vereniging die enkele jaren voordien zelf op initiatief van oud-leden van De Jonge Klauwaarts was opgericht. Een andere factor die bijdroeg tot de heroprichting van de Jonge Klauwaarts was het ontstaan van een overkoepelende structuur voor de Limburgse Vlaamse Katholieke Studentenbeweging. In 1895 was effectief op initiatief van Vlaamsgezinde seminaristen van het Grootseminarie van Luik een Limburgse gouwbond opgericht met volledige steun van de bisschoppelijke overheid. De verhouding tussen De Jonge Klauwaarts en de directie van het Hasseltse Sint- Jozefscollege, die in de jaren 1880 gespannen was geweest, evolueerde toen eveneens in gunstige richting.

In de eerste jaren na 1900 hielden De Jonge Klauwaarts zich voornamelijk bezig met taal- en letterkunde. Zij bleven actief betrokken bij het Vlaamsgezinde politieke gebeuren in stad en provincie maar ze speelden daarin, anders dan voordien, geen voorhoederol meer. Dat lieten ze over aan volwassenenverenigingen als Het Leesgezelschap en meer nog de Limburgse Oud-Hoogstudentenbond die in 1904 in Hasselt werd opgericht. Deze ontwikkeling paste in de evolutie na 1900 van de hele katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer in de richting van een vormings- en opvoedingsbeweging. Bovendien wilde de sinds 1901 benoemde bisschop van Luik, Martinus-Hubertus Rutten Rutten, Martinus-Hubertus
Martinus-Hubertus Rutten (1841-1927) was een Vlaamsgezinde bisschop in Luik, die zich hoofdzakelijk bezighield met het vernederlandsen van het arbeidersmilieu en het onderwijs. Hij stond ... Lees meer zijn steun maar geven aan de Limburgse studentenbeweging indien zij zich onthield van de strijd voor het wetsvoorstel- Edward Coremans Coremans, Edward (1835-1910)
Advocaat Edward Coremans (1835-1910) was politicus voor de Meetingpartij en voorzitter van de Nederduitsche Bond. Gedurende 42 jaar was Coremans als kamerlid een leidende figuur van de Vl... Lees meer ten voordele van de gedeeltelijke vernederlandsing van het middelbaar onderwijs Onderwijs
Lees meer .

De oprichting in 1903 van het AKVS betekende een stimulans voor het ontstaan van nieuwe studentenbonden in de provincie. In 1909 waren er al zestien plaatselijke bonden in Limburg actief. De Jonge Klauwaarts stegen in ledenaantal (van een 10-tal tot een 30-tal leden) en namen deel aan de nu frequenter georganiseerde studentenland-, gouw en gewestdagen en aan Vlaamsgezinde manifestaties als Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer - en Guldensporenvieringen. Overeenkomstig de grotere sociale belangstelling in de studentenbeweging, die zich onder meer manifesteerde in de jaarlijkse organisatie vanaf 1909 van sociale studentenlanddagen door het AKVS, gaven ook De Jonge Klauwaarts in de laatste vooroorlogse jaren blijk van een grote sociale belangstelling en inzet. In 1909 organiseerden zij een reeks 'volksontwikkelingsavonden' voor de Hasseltse bevolking. Ze onderhielden nauwe betrekkingen met en verleenden hun diensten aan het in Hasselt gevestigde Secretariaat voor Maatschappelijke Werken. In de laatste vooroorlogse jaren flakkerde de belangstelling voor de politieke taalstrijd weer op naar aanleiding van de agitatie ten voordele van de vernederlandsing van de Gentse universiteit en de parlementaire behandeling van de wetsvoorstellen ter vernederlandsing van het leger Leger
Lees meer en het lager onderwijs.

In het begin van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer deelden De Jonge Klauwaarts in de golf van patriottisme die over het land spoelde. Van de dertien leden (één op vijf) die naar het front trokken waren de helft vrijwilligers. Vanaf oktober 1915 werd de invloed van de Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer merkbaar. In 1916 werd in de bond met goedkeuring gesproken over de vernederlandsing van Gent en groeide er sympathie voor zelfbestuur als oplossing voor de Vlaamse kwestie. Na het bezoek aan Berlijn in maart 1917 van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer namen de leden tegenover het radicale activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer evenwel een grotere terughoudendheid in acht en gaven zij opnieuw blijk van een grotere vaderlandsliefde.

Vlaams-nationalisme en Katholieke Actie

Op het einde van de oorlog en in de eerste naoorlogse jaren stremde de werking. Ze werd beheerst door oud-leden en niet- studenten. Die brachten hulde aan de frontsoldaten en sloten zich aan bij de Katholieke Vlaamsche Bond van Limburg, een bundeling van katholieke Vlaamse krachten in de provincie die in 1919 tot stand kwam en zich wilde inzetten voor de realisering van het minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer , met andere woorden de vernederlandsing van onderwijs, bestuur Bestuur
Het taalgebruik in het bestuur is een centraal aspect van de Belgische taalkwestie. Het omvat het proces van het afdwingen van taalrechten voor Vlamingen evenals de bestuurstaalwetgeving ... Lees meer en gerecht Gerecht
Lees meer in het Vlaamse land.

In 1921 nam een jongere generatie het roer over. Onder impuls van enkele seminaristen nam de scholierenbond toen een nieuwe start. Anders dan voordien werd tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog niet meer tijdens het schooljaar maar enkel tijdens de vakanties vergaderd. Voortaan behoorden atheneumleerlingen ook niet langer tot het ledenbestand. De herstart van de Hasseltse scholierenbond gebeurde niet toevallig ongeveer gelijktijdig met de herleving van het AKVS en van de Limburgse gouwbond. De Jonge Klauwaarts maakten deel uit van deze door Leuvense studenten beheerste overkoepelende structuren maar stelden er zich tegelijk ook autonoom tegenover op. Zo legden ze de besluiten van de AKVS-landdag van Diest in 1921 naast zich neer: zij wilden zich niet schikken naar de verordening dat het bestuur van de bond moest voorbehouden worden voor de collegeleerlingen om op die manier de invloed van de seminaristen terug te dringen. Zij wilden zich evenmin onderwerpen aan het Diestse besluit dat scouting en studentenbeweging onverenigbaar zouden zijn. Velen waren tegelijkertijd lid van de in 1921 opgerichte Vlaamsgezinde scoutsgroep van het college.

Over de ideologische oriëntering van de bond groeide onenigheid. In het begin van de jaren 1920 waren de studerende jongeren vatbaar voor radicalisme. Er leefde ongenoegen over het niet inwilligen van de Vlaamse eisen, over de bestraffing van ‘idealistische’ activisten als Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer , en over de vervolging van de frontsoldaten. Die radicalisering werd nog bevorderd door de parlementaire lijdensweg van het wetsvoorstel ten voordele van de vernederlandsing van de Gentse universiteit en de instemming van de Vlaamse parlementariërs met de compromisoplossing die in 1923 kracht van wet kreeg (Nolf-barak). De Jonge Klauwaarts brachten laatstgenoemde problematiek verscheidene malen in hun vergaderingen ter sprake.

De Leuvense studentenwereld en het in Leuven gevestigde hoofdbestuur van de AKVS-leiding verloren hun vertrouwen in de Vlaamsgezinde parlementariërs, keerden zich af van het nu te halfslachtig bevonden minimumprogramma en vonden een nieuw programma in de opbouw van een katholiek Vlaams-nationalisme. In 1924-1925 brak een conflict uit tussen het Leuvense Katholiek Vlaamsch Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer (KVHV) en de rector waardoor de AKVS-leiding nog in haar Vlaams-nationalistische overtuiging werd versterkt.

Zoals hun collega's van de andere provincies probeerden de Leuvense studenten die in het Limburgse gouwbestuur zetelden vanaf 1923-1924 dit nationalisme door te drukken in de plaatselijke bonden. Dat lokte reactie uit bij de seminaristen en wekte ook wantrouwen bij de Luikse bisschop Rutten. Die benoemde in 1924 zijn naamgenoot, de Hasseltse kapelaan Henricus Rutten, tot diocesaan jeugdproost als eerste stap naar een grotere coördinatie van het katholieke jeugdwerk in Limburg. Tijdens de paasvakantie 1925 besloot de bisschop vervolgens de Limburgse studentenbeweging af te scheuren van het AKVS en ze volledig onder eigen controle te brengen. De Leuvense studenten werden nu geweerd uit het nieuwe bestuur, dat met kapelaan Rutten als proost uitsluitend uit seminaristen bestond. Het probeerde de Limburgse studentenbonden te bundelen in een Limburgsch Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Limburgsche Katholieke Vlaamsche Studentenbond
De Limburgsche Katholieke Vlaamse Studentenbond was de koepel van de Katholieke Vlaamsche Studentenbonden in Limburg, en was in 1895 opgericht op initiatief van de Luikse seminaristen. Ze... Lees meer (LKVS). Van hun kant vormden de gewraakte Leuvense gouwbestuursleden een Limburgs AKVS-gouwbestuur dat de Limburgse bonden opriep tot trouw aan het AKVS.

Tengevolge van deze ontwikkelingen vond in de kerstvakantie 1925-1926 bij De Jonge Klauwaarts een harde confrontatie plaats tussen enerzijds een seminaristengroep met onder meer Juul Cools en proost Jozef Brauns en anderzijds de Leuvense studenten rond Paul Cools en Jan Wilms. De crisis vond zijn ontknoping in de beslissing van de AKVS-gezinden om, met meename van de bondsvlag, een aparte bond te vormen en zichzelf te proclameren tot enige rechtmatige voortzetting van de oude Jonge Klauwaarts. Ze werden daarin evenwel maar door een minderheid van de leden gevolgd. Hun werking doofde, onder druk van seminaristen en ouders, in de eerstvolgende jaren uit. De meerderheid van De Jonge Klauwaarts sloot zich, onder de hoede van proost en seminaristen, integendeel aan bij het LKVS dat in 1927 onder leiding van diocesaan proost Gerard Philips Philips, Gerard
Gerard Philips (1899-1972) was een priester, lesgever en senator voor de CVP. Hij was onder meer actief bij het tot stand brengen van een nieuwe kerkelijk erkende katholieke Vlaamse stude... Lees meer kwam te staan. Vanaf de lancering van het Jeugdverbond voor Katholieke Actie Jeugdverbond voor Katholieke Actie
Lees meer (JVKA) in 1928 werd dat LKVS in Limburg behalve coördinator van de Vlaamse actie ook het organisme van de Katholieke Actie (KA). In de tweede helft van de jaren 1930 kwam er een splitsing binnen de bisschoppelijke studentenbeweging tussen KA en Vlaamse actie met elk aparte gouwbesturen. Ze vormden samen één beweging onder de benaming KSA-Jong Limburg.

Voor de plaatselijke werking in Hasselt veranderde er na de overschakeling van AKVS-bond naar LKVS-bond niet zoveel. De vergaderingen kenden het traditionele stramien van spreekbeurten, declamaties en liederen. De bond wilde vorming bieden op godsdienstig en cultureel-Vlaams gebied in de richting ‘die door de kerkelijke overheid was aangeduid’. De doorbraak van de KA-gedachte kwam er door de Romebedevaart in september 1931 en door de invloed van het West-Vlaamse KA-blad Hernieuwen Hernieuwen
Hernieuwen (1929-1965) was het tijdschrift voor de oudste leden van de Katholieke Studenten Actie - Jong Vlaanderen (KSA). Aanvankelijk verscheen het tweemaandelijks, na enkele jaren maan... Lees meer . De werking van De Jonge Klauwaarts in de tweede helft van de jaren 1930 vertoonde drie krachtlijnen: de KA, de Vlaamse actie en de ontluikende jeugdbewegingsmethodieken.

De eerste lijn kreeg onder meer gestalte in de zogenoemde godsdienstig-kerkelijke 'offensieven'. De Vlaamse-actielijn kwam naar voren in spreekbeurten over Vlaamsgezinde onderwerpen als Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer , de IJzerhelden, de stamgenoten in Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer . Ze werd ondersteund door Vlaamse gouwdagen en door de lectuur van Jong Limburg Jong Limburg
Jong Limburg was het tijdschrift van de Limburgsche Katholieke Vlaamsche Studentenbond-LKVS (1927-1929) en van de Limburgse studentenbonden van het Jeugdverbond voor Katholieke Actie-JVKA... Lees meer dat een christelijke, Vlaamse en volkse orde propageerde. De jongere generatie beschouwde het vroegere conflict tussen Vlaams en katholiek ideaal als voorbijgestreefd en bouwde aan een synthese tussen beide. Deelname aan bijvoorbeeld het Vlaams Nationaal Zangfeest Vlaams Nationale Zangfeesten
Het Vlaams Nationaal Zangfeest is een Vlaams-nationalistische bijeenkomst die sinds 1933 jaarlijks wordt georganiseerd door het Vlaams Nationaal Zangverbond, later Algemeen Nederlands Zan... Lees meer in juli 1937 werd daardoor mogelijk. Er werd ook steun verleend aan de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer actie van Flor Grammens Grammens, Flor
Onderwijzer Flor Grammens (1899-1985) verwierf tijdens zijn leven grote bekendheid door zijn herhaalde en soms spectaculaire acties tegen de schendingen van de taalwetgeving. Lees meer en samengewerkt met het Davidsfonds, bijvoorbeeld voor hulde aan de Hasseltse Vlaamsgezinde voormannen Jan Grauls Grauls, Jan
Jan Grauls (1887-1960) was een ambtenaar en taalkundige afkomstig uit Hasselt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog oefende hij achtereenvolgens de ambten uit van provinciegouverneur van Antwer... Lees meer en Jozef Leynen, die zelf voor de oorlog lid van De Jonge Klauwaarts waren geweest. Die Vlaamse werking werd vanuit het beleid evenwel ondergeschikt gemaakt aan de KA. De evolutie naar een jeugdbeweging kwam tot uiting in nieuwe activiteiten als spel en kampvuur, nieuwe methodieken en organisatorische aanpassingen zoals een nieuwe gewestindeling en de introductie van de vendelwerking. Het ledenaantal van De Jonge Klauwaarts schommelde in deze periode rond de honderd.

Van studentenbond naar jeugdbeweging

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog werd de evolutie van studentenbond naar jeugdbeweging verder bezegeld door een steeds grotere zorg voor tucht en stijl en de veralgemening van het uniform. De Hasseltse bond schakelde zich in 1943, onder de koepel van KSA-Jong Limburg, in in de nationale federatie KSA-Jong Vlaanderen die toen werd opgericht. De in de vroegere studentenbond zo hoog aangeschreven schriftelijke en verbale vorming boette relatief aan belang in tegenover de aandacht voor spel, openluchtleven en woudloperstechnieken. Er kwam een grotere differentiatie in activiteitenpatroon en organisatie, vooral in de jongste geledingen. Vanaf de bevrijding in september 1944 werd er zowel tijdens het schooljaar als tijdens de vakanties gewerkt. Vanaf het midden van de jaren 1950 tot het midden van de jaren 1970 schommelde het ledenaantal rond de 170.

In vergelijking met de Eerste Wereldoorlog bleef de weerslag van de Duitse bezetting op de ideologische evolutie van de jongeren erg beperkt. Ze veroorzaakte geen golf van patriottisme en gaf evenmin aanleiding tot een stellingname pro of contra de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer en de Flamenpolitik die de Duitsers ook dit keer voerden. Tot in de jaren 1960 bleven katholicisme en Vlaamsgezindheid de twee ideologische pijlers waarop de werking was gebaseerd, met een zekere voorkeur voor de eerste. Tijdens de oorlog luidde het advies van proost Bouveroux om ‘onveranderd te blijven strijden voor ons Vlaams ideaal en ons niet laten meeslepen door extremistische gedachten’. De Vlaamsgezindheid die in de bond werd beleden bestond in het idealiseren van grote voormannen uit de beweging (behalve Limburgers als Lambert Swerts Swerts, Lambert
Lambert Swerts (1907-1980) was een literator en journalist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij lid van het VNV en de Zwarte Brigade, en werkte hij voor het Limburgse provinciebestuur... Lees meer en Hilarion Thans Thans, Hilarion
Hilarion Thans (1884-1963) was een minderbroeder, priester en auteur. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij verpleger en aalmoezenier en in het interbellum was hij leraar te Rekem. ... Lees meer vooral de drie voormannen van de West-Vlaamse school Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer , Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer en Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer ) of had een culturele of volkskundige inslag. Niettemin kwamen deze Vlaamsgezinde thema's zo vaak aan de orde dat de leden er een flinke portie Vlaamsgezindheid aan moesten overhouden. Er bestond een zeker evenwicht tussen het Vlaamse en katholieke aspect in de werking, met onder meer een jaarlijkse Guldensporenviering als tegenhanger voor de kerkelijke vieringen rond Kerstmis en Pasen.

Bij de vaderlandslievende manifestaties na de bevrijding hielden de bondsleden eraan zich als Vlaamsgezinden te manifesteren. Ze namen eraan deel met hun leeuwenvlag. Tot het einde van de schoolstrijd in 1958 bleven zij getekend door de levensbeschouwelijke polarisatie die het Belgische politieke leven kenmerkte en waarin katholieke en Vlaamse gezindheid naar elkaar werden toegedreven. De Jonge Klauwaarts stapten mee op in Leopoldistische betogingen en betuigden hun trouw aan de versmade vorst in manifesten en huldetelegrammen aan het Hof ( Koningskwestie Koningskwestie
Constitutioneel, politiek en maatschappelijk vraagstuk rond de persoon en de houding van koning Leopold III tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer ). Hun KA-ideaal was verweven met anticommunisme en uitte zich onder meer in steun aan Oostpriesterhulp. Hun Vlaamsgezinde reflex kwam onder meer tot uiting in hun verontwaardigde reacties op de aanslagen op de IJzertoren IJzertoren
De IJzertoren is een Vlaamsgezind monument in Diksmuide, dat in 1928-1930 werd opgericht als eerbetoon aan de Vlaamse soldaten die sneuvelden aan het IJzerfront tijdens de Eerste Wereldoo... Lees meer en een poging tot vernieling van een herdenkingskruis voor de Boerenkrijg Boerenkrijg
De Boerenkrijg is de benaming van een opstand in het najaar van 1798 tegen het Franse regime. Lees meer . De leden trokken naar de IJzerbedevaarten IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer en naar herdenkingsmanifestaties van de Boerenkrijg in 1948 en de Guldensporenslag in 1952. Ze verkozen Vlaamse liederen te zingen in plaats van ‘vreemde schlagers’. In 1956 reisden zij naar de KSA-landdag die ter gelegenheid van dit Rodenbachjaar in Roeselare werd belegd. Het volgende jaar stapten ze mee in een protestmars van Limburgse jongeren ten voordele van het gebruik van het Nederlands op de nakende Wereldtentoonstelling Wereldtentoonstelling van 1958
Naar aanleiding van de ondervertegenwoordiging van Nederlandstaligen bij de organisatie van de Wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel ontstond commotie vanuit het flamingantische midde... Lees meer in Brussel. De viering van hun 75-jarige bestaan in 1959 werd ingezet met de Psalm van Rodenbach en opgeluisterd met een feestrede over de betekenis van Gezelle en Rodenbach als inspirators van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging.

Afscheid van een traditie

In de jaren 1960 kregen zowel de godsdienstige als de Vlaamsgezinde pool een andere invulling. De Hasseltse jongeren definieerden zichzelf toen als een ‘zoekende generatie’ voor wie het geloof zijn vanzelfsprekendheid verloor. In het licht van de kerkvernieuwende tendensen van het tweede Vaticaans concilie streefden ze naar nieuwe, naar hun gevoel meer authentieke vormen van zingeving. De apostolaatsgedachte werd nu opgevat als milieuwerking. De volksverbondenheid kreeg een eigentijdse betekenis in de bekommernis om de ontplooiing van de eigen regio, tegen de achtergrond van de dreigende mijnsluitingen en van de universitaire expansie. De bezorgdheid om ‘werk in eigen streek’ en de emancipatie van het ‘achtergebleven’ Limburg verbond het sociale en het Vlaamse element. De kwestie 'Leuven Vlaams' vormde in de tweede helft van de jaren 1960 een andere belangrijke katalysator voor een vernieuwde Vlaamsgezinde reflex bij De Jonge Klauwaarts. Ze lieten zich niet onbetuigd in de scholierenstaking en de betogingen die in februari 1968 rond de kwestie uitbraken.

Het betekende meteen de laatste Vlaamsgezinde actie van de bond. De Jonge Klauwaarts, van wie vele leiders in Leuven studeerden, maakten, zoals de Leuvense studentenbeweging, vanaf 1968 een snelle radicalisering door in de richting van contestatie en linkse maatschappijkritiek. Ze verloren daarbij hun traditionele Vlaamsgezinde reflex, terwijl hun religieuze bewogenheid een revolutionaire en kerkkritische inhoud kreeg. De traditionele jeugdbeweging-symbolen als het uniform werden afgelegd, de gemengde werking vond ingang, Sinds het begin van de jaren 1970 groeide er bij heel wat leden verzet tegenover het allesoverheersende imperatief van sociale inzet en maatschappijkritiek. Het ledenaantal kende vanaf de tweede helft van de jaren 1970 een sterke daling. De bondsleden beschouwden zich niet meer als onderdeel van de Vlaamse beweging en stelden hun werking evenmin nog in het perspectief van een andere bredere maatschappelijke doelstelling. De bond werd voor hen op de eerste plaats een vriendengroep waarin ze zich, buiten het milieu van school en gezin, met hun leeftijdgenoten konden ontspannen.