Leën, Eugeen

De Jonge Klauwaarts

Eugeen Leën werd in 1862 geboren als zoon van een groothandelaar in wijnen en koloniale waren. Hij studeerde moderne humaniora aan het koninklijk atheneum in Hasselt, waar hij de invloed onderging van Désiré Claes Claes, Désiré
Désiré Claes (1836-1910) was werkzaam in het onderwijs. Hij was ook actief als publicist en literator en speelde van bij de oprichting een belangrijke rol in het Davidsfonds, waarvan hij ... Lees meer , zijn leraar Nederlands. In 1884 stichtte Leën in Hasselt de katholieke Vlaamse studentenbond De Jonge Klauwaarts De Jonge Klauwaarts (Hasselt)
De Jonge Klauwaarts werd in 1884 opgericht als Vlaamsgezinde katholieke studentenbond en voortgezet als bond van de Katholieke Studentenactie (KSA). De vereniging speelde zowel in de Vlaa... Lees meer , tot 1902 de enige studentenbond in Limburg Limburg
Lees meer (zie katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer ). In 1886 veroorzaakte Leën opschudding toen hij op de eerste studentengouwdag van Limburg het taalbeleid van het Hasseltse atheneum en het Sint-Jozefscollege bekritiseerde. Datzelfde jaar verhuisde Leën naar Brussel, waar hij tot en met 1891 hoofdredacteur was van het weekblad De Vlaamsche Illustratie De Vlaamsche Illustratie
De Vlaamsche Illustratie was een geïllustreerd Vlaams weekblad. Het werd opgericht in 1886 en versmolt in 1891 met de Nederlandstalige versie van Le Patriote. Lees meer . In 1887 richtte hij er een studentengilde op dat eveneens de naam De Jonge Klauwaarts meekreeg. In 1890 trad hij in het huwelijk met Amelia Velge. Het echtpaar kreeg tien kinderen.

Uitgever en drukker

In 1892 kwam Leën terug naar Hasselt, waar hij de Sint-Quintinusdrukkerij (vandaag Chapo) oprichtte, die hem bij zijn Vlaamsgezinde sociale engagement van groot nut zou zijn. Gedurende de daaropvolgende veertig jaar ontpopte hij zich als een belangrijke bezieler van het katholieke Vlaamse culturele leven in Limburg. In 1893 was Leën samen met onder meer Paul Bellefroid Bellefroid, Paul
Jurist Paul Bellefroid (1869-1959) was politicus voor de katholieke partij en zette zich in voor de vernederlandsing van de rechtspraak. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken b... Lees meer en Lodewijk Plessers Plessers, Lodewijk
Lodewijk Plessers (1862-1915) was zeer actief in de Vlaamsgezinde studentenbeweging. Hij was secretaris van Met Tijd en Vlijt, stichter van en schrijver in het studentenblad De Kabouter e... Lees meer stichter van Het Leesgezelschap Het Leesgezelschap
Het Leesgezelschap ontstond in 1893 als een vereniging van katholieke Vlaamsgezinde intellectuelen, die het culturele leven in Hasselt en Limburg wilde bevorderen. Lees meer . Als secretaris was hij zo actief dat de vereniging ook wel eens schertsend het ‘Leengezelschap’ werd genoemd. Leën zou later (in 1903) het initiatief nemen tot de publicatie van de Limburgsche Bijdragen, waarin de beste voordrachten en studies van Het Leesgezelschap uitgegeven werden.

In 1893 startte hij de publicatie van De Banier (1893-1905) De Banier (1893-1905)
De Banier was een maandblad dat verscheen in Hasselt van 1893 tot 1905. Lees meer , het tijdschrift van de Limburgse afdeling van de Vlaamsche Katholieke Landsbond. Leën stond niet alleen in voor de redactie van het blad, maar schreef, soms onder het pseudoniem van Jan Frans, ook verhalen, essays, boekbesprekingen, vertalingen en literaire kritieken.

In december 1895 nam Leën van Lodewijk Plessers de redactie van De Kabouter uit het Land van Loon De Kabouter uit het Land van Loon (alias Limburg)
De Kabouter uit het Land van Loon (1888-1898) was een Limburgs flamingantisch studententijdschrift, dat onder meer taaltoestanden in het Limburgse onderwijs aan de kaak stelde. Gaandeweg... Lees meer over, het Vlaamsgezinde driemaandelijkse tijdschrift waarvan hij sinds nummer twee van jaargang 1891-1892 medewerker en drukker-uitgever was. In een poging het met verdwijnen bedreigde blad te redden, liet hij het vanaf juli 1897 op groter formaat en als maandblad verschijnen. Leëns opzet mislukte echter. Het laatste nummer van het blad verscheen 27 augustus 1898.

Rond de eeuwwisseling was Leën medestichter van de Katholieke Volksboekerij in Hasselt. Deze bibliotheek was zes uur per week geopend en Leën verzorgde persoonlijk de uitleningen. Omdat de Hasseltse krant De Onafhankelyke der Provincie Limburg naar de mening van Leën in Vlaamsgezind opzicht onvoldoende strijdvaardig was, begon hij in 1904 met de publicatie van het katholieke Vlaamsgezinde weekblad De Gazet van Hasselt, dat tot 1914 verscheen onder het motto Credo et pugno (ik geloof erin en vecht ervoor). Leën verzorgde zelf de redactie van het blad. De meeste stukken nam hij over uit Oost- en West-Vlaamse bladen, daarnaast schreef hij zelf onder diverse pseudoniemen talrijke bijdragen over Vlaamse en andere kwesties. Andere medewekers van het weekblad waren Paul Bellefroid Bellefroid, Paul
Jurist Paul Bellefroid (1869-1959) was politicus voor de katholieke partij en zette zich in voor de vernederlandsing van de rechtspraak. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken b... Lees meer , Jozef Geurts Geurts, Jozef
Priester en leraar Jozef Geurts (1871-1946) publiceerde letterkundige bijdragen in tal van Vlaamse kranten en tijdschriften. Hij was voorzitter van Het Leesgezelschap en medestichter van ... Lees meer en Alfred Habets.

Leën was ook de drijvende kracht achter het Hasseltse Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer , waarvan hij van 1909 tot aan zijn dood secretaris was. Het ledenaantal steeg in deze periode spectaculair van 123 (1909) over 208 (1914) en 450 (1928) tot 617 in 1932. Regelmatig gaf hij voordrachten, vooral over de grote internationale schrijvers. Net zoals elders was hij hier de 'man achter de schermen', die ook jongeren in het verenigingsleven wist te betrekken. Binnen het Davidsfonds was Leën tevens lid van het gouwbestuur en 'keurmeester' voor de boekenuitgaven.

Eerste Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer toonde Leën zich voorzichtig positief ten opzichte van het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . Zo steunde hij de door het Duitse militaire bestuur vernederlandste Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs in Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer ), organiseerde hij in 1917 samen met De Jonge Klauwaarts een besloten voorlichtingsavond om studenten aan te zetten in Gent te studeren en patroneerde hij de Hasseltse afdeling van het activistische Volksopbeuring. Leën verbrandde zich echter niet aan een actieve, openlijke collaboratie en wees een uitnodiging om toe te treden tot de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer af.

Na de oorlog had Leën een belangrijk aandeel in de realisatie van het monument voor de dichter Hendrik van Veldeke, dat in 1928 te Hasselt onthuld werd. Niet alleen was hij een van de iniatiefnemers van het monument, de beeldhouwer liet zich bij de weergave van het gezicht de dichter ook inspireren door de fysionomie van Leën.

Na de dood van Leën werd door het Hasseltse Davidsfonds een literaire Eugeen Leënprijs gesticht.