Plessers, Lodewijk

Persoon
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Sam Van Clemen (1998)

Lodewijk Plessers (1862-1915) was zeer actief in de Vlaamsgezinde studentenbeweging. Hij was secretaris van Met Tijd en Vlijt, stichter van en schrijver in het studentenblad De Kabouter en organisator van de Limburgse studentengouwdagen.

Volledige voornaam
Joannes Ludovicus
Pseudoniem
Roderik
Bieken Van Hei
Krouwer
Zwarte Krouwer
Alternatieve naam
Lodewijk Jan
Geboorte
Niel-bij-As, 6 maart 1862
Overlijden
Amersfoort, 5 augustus 1915
Leestijd: 5 minuten

Lodewijk Plessers (1862-1915) werd waarschijnlijk Vlaamsgezind in het college. Hij deed zich dadelijk opmerken door zijn schrijf- en spreekvaardigheid. Aan de Leuvense universiteit was hij twee jaar achter elkaar secretaris van Met Tijd en Vlijt en van 1886 tot 1888 organiseerde hij in verschillende Limburgse steden Limburgse studentengouwdagen. In een in Hasselt in 1886 anoniem gepubliceerd pamflet onder de titel Geen Verbastering zette Plessers zijn opvattingen over de Vlaamse beweging uiteen. Het was hem vooral om de strijd voor het behoud van het eigen wezen van het Vlaamse volk te doen. Dit kon slechts gerealiseerd worden door de vernederlandsing van het onderwijs, het rechtswezen, de kerk en het gezin: Die ideeën droeg hij verder uit in het door hem in 1888 gestichte studentenblad De Kabouter uit het Land van Loon. De Kabouter verdween eind 1896. De jaren van actie waren hiermee afgelopen. Hij overleed in 1915 in Nederland.

Lodewijk Plessers volgde middelbaar onderwijs aan het gemeentelijk college in Beringen en aan het college in Saint-Roch (Ferrières). Hij studeerde daarna wijsbegeerte aan het Klein Seminarie van Sint-Truiden Klein Seminarie van Sint-Truiden
Lees meer
en vanaf 1884 rechten aan de universiteit in Leuven. In 1889 woonde Plessers een tijdlang als huisleraar in Parijs, maar hetzelfde jaar vertrok hij naar Argentinië. In 1891 hervatte hij zonder succes zijn studie in de rechten in Leuven. Vanaf dat jaar vervulde hij de functie van studiemeester aan de athenea in Hasselt, Antwerpen en Brugge. In 1905 nam hij om gezondheidsredenen ontslag. Hij vestigde zich daarna in As.

Opleiding

Plessers werd waarschijnlijk Vlaamsgezind in het college in Saint-Roch, waar toen talrijke jonge Limburgers, onder anderen de priester-dichters August Cuppens Cuppens, August
De Vlaamsgezinde priester en auteur August Cuppens (1862-1924) was actief in het Vlaamse cultuurleven en schreef sterk door zijn Limburgse leefwereld geïnspireerde literatuur. Lees meer
en Jacob Lenaerts Lenaerts, Jacob
Priester Jacob Lenaerts (1862-1913) was als seminarist actief in de Limburgse studentenbeweging. Daarna publiceerde hij taalkundige bijdragen. Lees meer
, studeerden. In dit college ondergingen velen de Vlaamsgezinde invloed van Martinus-Hubertus Rutten Rutten, Martinus-Hubertus
Martinus-Hubertus Rutten (1841-1927) was een Vlaamsgezinde bisschop in Luik, die zich hoofdzakelijk bezighield met het vernederlandsen van het arbeidersmilieu en het onderwijs. Hij stond ... Lees meer
, directeur van 1873 tot 1877 en later bisschop van Luik. Plessers bereidde zich daarna in Sint-Truiden op het priesterschap voor. Net als zijn medestudenten leerde hij er het werk van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
kennen. Plessers deed zich in Sint-Truiden dadelijk opmerken door zijn schrijf- en spreekvaardigheid en werd er ondervoorzitter van het letterkundig genootschap Utile Dulci Utile Dulci
Utile Dulci (1845) was een Vlaamsgezind literair genootschap voor jongeren, dat tot in de jaren 1940 actief was binnen het Kleinseminarie van Sint-Truiden. Lees meer
. Volgens Plessers liet dit genootschap zich echter te veel in met taaldisputen en had het een te weinig strijdend karakter. Ook werden de studenten te weinig ingelicht over de Vlaamse beweging en de Dietse studentengemeenschap. Deze houding werd hem kwalijk genomen en hij kreeg het consilium abeundi.

Aan de Leuvense universiteit toonde hij zich van meet af aan erg actief. Hij was twee jaar achter elkaar hij secretaris van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer
. In 1885 stichtte hij er, onder anderen met Arnold Hendrix Hendrix, Arnold
Arnold Jozef Hendrix (1866-1946) was een apotheker, ijverde voor de vernederlandsing van het onderwijs en was betrokken bij de oprichting van Ons Volk Ontwaakt en De Standaard. Lees meer
, de Limburgse gouwgilde en in 1888 werd hij ondervoorzitter van het Vlaamsch Rechtsgenootschap Vlaamsch Rechtsgenootschap
Lees meer
aan de Leuvense universiteit. Ook in Limburg Limburg
Lees meer
was hij intussen uitermate bedrijvig. Van 1886 tot 1888 organiseerde hij in verschillende Limburgse steden Limburgse studentengouwdagen. Op deze vergaderingen kwamen naast de onderwijsproblematiek ook de verfransing van het gerecht Gerecht
Lees meer
en het bestuur Bestuur
Het taalgebruik in het bestuur is een centraal aspect van de Belgische taalkwestie. Het omvat het proces van het afdwingen van taalrechten voor Vlamingen evenals de bestuurstaalwetgeving ... Lees meer
aan bod. Aanvankelijk patroneerde de Leuvense gouwgilde deze gouwdagen. Vanaf 1904 nam de Oud-Hoogstudentenbond Oud-Hoogstudentenbond van Limburg
Lees meer
de leiding over. Plessers schreef voor deze bijeenkomsten strijdliederen en kon als spreker de aanwezigen tot geestdrift brengen. De gouwdagen hadden resultaat: de in 1888 aanwezige provincieraadsleden J. Byvoet en P. Voets spraken korte tijd later Nederlands in het verfranste provinciebestuur.

In een in Hasselt in 1886 anoniem gepubliceerd pamflet onder de titel Geen Verbastering zette Plessers zijn opvattingen over de Vlaamse beweging uiteen. Het was hem vooral om de strijd voor het behoud van het eigen wezen van het Vlaamse volk te doen en om de ontaarding van godsdienst, taal en zeden tegen te werken. Dit kon slechts gerealiseerd worden door de vernederlandsing van het onderwijs, het rechtswezen, de kerk en het gezin: ‘De verfransing is de zakelijke moord van onze aard, van onze stamgeest. Het leven, ons eigen leven (motus per se ipsum), dat wil de Vlaamsche beweging’.

De Kabouter uit het Land van Loon

Die ideeën droeg hij verder uit in het door hem in 1888 gestichte viermaandelijkse studentenblad De Kabouter uit het Land van Loon De Kabouter uit het Land van Loon (alias Limburg)
De Kabouter uit het Land van Loon (1888-1898) was een Limburgs flamingantisch studententijdschrift, dat onder meer taaltoestanden in het Limburgse onderwijs aan de kaak stelde. Gaandeweg... Lees meer
. Dit blad werd de tolk van de Limburgse studentenbeweging. In vele artikelen trok Plessers, onder diverse pseudoniemen, tegen allerlei wantoestanden van leer en pleitte hij onder andere voor de vernederlandsing van het onderwijs. In dat blad verschenen ook zijn liederen. Ze waren in Rodenbachiaanse stijl gesteld en werden ongemeen populair. Voorbeelden zijn Mijn Kempenland, Het Land van Loon en ook het Krouwerslied, dat de strijdzang van de Limburgse studenten werd. Toen hij in 1889 in Parijs en daarna in Argentinië verbleef, schreef hij nog artikelen in De Kabouter en publiceerde hij een 30-tal brieven in het Brusselse dagblad Het Land.

In 1891 nam hij vanuit Leuven de leiding van De Kabouter weer op zich. In december 1895 nam hij afscheid omdat hij zich wegens zijn statuut van rijksambtenaar niet langer kon engageren in een politieke aangelegenheid als de Vlaamse beweging. De Kabouter verdween eind 1896.

De jaren van actie waren voorbij. Plessers was een van de actiefste en sterkste persoonlijkheden in de tweede helft van de 19de eeuw in de Limburgse Vlaamse beweging. In 1906 publiceerde hij, samen met August Bossaerts Bossaerts, August
August Bossaerts (1883-1962) was onderwijzer en later schoolhoofd binnen het Antwerpse stedelijk onderwijs. Hij was actief binnen de liberale en Vlaamsgezinde onderwijsvereniging Diesterw... Lees meer
en E. van Laar, nog Het Vlaamsch Programma. Verslag over de Vlaamse grieven en hun herstel. Hierin werd 50 jaar later het werk van de zogenaamde Grievencommissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer
opnieuw gedaan. De meest opmerkelijke eisen waren de volledige vernederlandsing van het onderwijs en ontdubbeling van de ministeries in Vlaamse en Waalse afdelingen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
verbleef Plessers als vluchteling in Amersfoort. Daar overleed hij in 1915.

Werken

– Artikelen en liederen in De Kabouter uit het Land van Loon (pseudoniemen: Bieken van Hei, Krouwer, Roderik, 1888-1895.
– Geen verbastering, anoniem, 1886.
– Het Vlaamsch Programma. Verslag over de Vlaamsche grieven en hun herstel uitgebracht door A. Bossaerts, Fr. Van Laar en L. Plessers om de 50e verjaring te herdenken van de Vlaamse Grievencommissie (27 juni 1856), 1906.
– Enige gedachten van Lodewijk Plessers, in: Limburgsche Bijdragen, 1915.

Literatuur

– H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, 1965, dl. 4.
– J. Daemen en E. Snijders, Lodewijk Plessers 1862-1915: Limburger, flamingant, leider, dichter, journalist, bezieler, 1985.
– L. Gevers, Bewogen Jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de katholieke studentenbeweging (1830-1894), 1987.
– J. Daamen. Lodewijk Plessers, 2011.

Suggestie doorgeven

1998: Sam Van Clemen

2023: Sam Van Clemen

Inhoudstafel