Cuppens, August
De Vlaamsgezinde priester en auteur August Cuppens (1862-1924) was actief in het Vlaamse cultuurleven en schreef sterk door zijn Limburgse leefwereld geïnspireerde literatuur.
August Cuppens, de oudste uit een gezin met zeven kinderen van een postbode, doorliep de middelbare school in het Sint-Jozefscollege van zijn geboortestad Beringen. Daarna volgde hij de tot het priesterschap voorbereidende filosofische opleiding aan het Klein Seminarie van Sint-Truiden Klein Seminarie van Sint-Truiden
Lees meer , waar hij actief was in de lettergilde Utile Dulci Utile Dulci
Utile Dulci (1845) was een Vlaamsgezind literair genootschap voor jongeren, dat tot in de jaren 1940 actief was binnen het Kleinseminarie van Sint-Truiden. Lees meer . Vervolgens studeerde hij theologie aan het Grootseminarie in Luik, waar hij meewerkte aan het katholiek-flamingantische scholieren-, seminaristen- en studententijdschrift De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer . Via een West-Vlaamse medeleerling leerde hij er het werk van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer kennen, dat hij bijzonder bewonderde en dat zijn eigen poëzie sterk beïnvloedde.
Priester
Cuppens, die in 1886 in Luik tot priester werd gewijd, was achtereenvolgens onderpastoor in Ans en Verviers en rector van het klooster van de Zusters der Armen in Luik. In de laatstgenoemde stad was hij betrokken bij de beginnende christendemocratische beweging en probeerde hij door de oprichting van coöperatieven de leef- en werkomstandigheden van met name mijnwerkers te verbeteren.
Van 1899 tot zijn overlijden in 1924 was Cuppens pastoor in het dorpje Loksbergen, waar zijn pastorij zich ontwikkelde tot een ontmoetingscentrum voor Vlaamse schrijvers, beeldende kunstenaars en musici zoals Lodewijk de Vocht De Vocht, Lodewijk
Componist en dirigent Lodewijk de Vocht (1887-1977) was directeur van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium. Lees meer , Karel Lateur (1873-1949), diens broer Frank Lateur (pseudoniem Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer ), Jan Hammenecker Hammenecker, Jan
Jan Hammenecker (1878-1932) was een Vlaamse priester, leraar, dichter en schrijver, die invloed uitoefende op de Vlaamse scholieren- en studentenbeweging en de katholieke vlaamse meisjesb... Lees meer , Hilda Ram (1858-1901), Herman Linnebank Linnebank, Herman
Herman Linnebank (1875-1927) was een Nederlandse priester die via zijn bewondering voor Guido Gezelle een band met Vlaanderen en vooraanstaande Vlaamsgezinde figuren ontwikkelde. Lees meer , Jef Leynen (1880-1936), Dirk Baksteen (1886-1971), Karel Theunissen (1871-1948), Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer en Gaston Wallaert (1889-1954). Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef Cuppens in het Nederlandse Uden.
Auteur
Mede naar het model van het West-Vlaamse (taal)particularisme van Gezelle was het literaire werk van Cuppens sterk gekleurd door zijn Limburgs Limburg
Lees meer regionalisme. Samen met twee andere priesters – Jacob Lenaerts (1862-1913), die hij kende sinds zijn Luikse seminarietijd en Jan Mathijs Winters (1864-1935) – stichtte hij het taal- en volkskundig, Vlaamsgezind en Limburgs-particularistisch tijdschrift 't Daghet in den Oosten 't Daghet in den Oosten
’t Daghet in den Oosten was een katholiek Limburgs tijdschrift dat verscheen van 1885 tot 1914. Het stond onder invloed van Guido Gezelle en propageerde zijn taalparticularisme. Het evolu... Lees meer (1885-1914), dat hij vanaf 1908 als hoofdredacteur deed evolueren tot een vooral literair blad.
Behalve gedichten publiceerde Cuppens (historische en/of religieuze) volksvertellingen en toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer stukken in het algemeen Nederlands en het Limburgs. Het pre-industriële Limburg, zowel landschappelijk als maatschappelijk, vormde de belangrijkste inspiratiebron voor wat hij schreef. Deze prototypische Vlaamsgezinde petit vicaire vertaalde 58 gedichten van Gezelle in het Frans en besprak Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer in het katholieke Franstalige tijdschrift Durendal (1894-1914).
Cuppens was betrokken bij de oprichting van een aantal literair-culturele, katholiek-flamingantische initiatieven, zoals het blad De Banier De Banier (1893-1905)
De Banier was een maandblad dat verscheen in Hasselt van 1893 tot 1905. Lees meer (1893-1905), de Sint-Lambrechtsgilde (die vanaf 1897 jonge literatoren steunde) en de in 1898 door de hem goed bekende Marie-Elisabeth Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer opgerichte kring Eigen Leven Eigen Leven
Eigen Leven was een genootschap dat werd opgericht door Marie-Elisabeth Belpaire om de katholieke Vlaamsgezinde krachten te bundelen, in het bijzonder op literair vlak. Als eerste project... Lees meer . Zijn samenwerking met Lodewijk de Vocht De Vocht, Lodewijk
Componist en dirigent Lodewijk de Vocht (1887-1977) was directeur van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium. Lees meer leidde tot zangtournees door Vlaanderen. Cuppens’ Jaarkrans van geestelijke liederen rond den haard en zijn Marialied Onzer Lieve Vrouw van Vlaanderen werden door deze componist en dirigent op muziek gezet.
Mede onder zijn impuls fuseerden de bladen Dietsche Warande Dietsche Warande
Dietsche Warande was een Tijdschrift voor Kunst en Zedegeschiedenis, onder redactie van Pieter Paul Alberdingk Thijm. Het was de Vlaamse voortzetting van het Nederlandse tijdschrift De Di... Lees meer en Het Belfort Het Belfort
Het Belfort was een Vlaams katholiek tijdschrift ‘toegewijd aan Letteren, Wetenschap en Kunst’. Het verscheen van 1886 tot 1899. Lees meer in 1900 tot het literair-culturele tijdschrift Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer en in 1908 richtte hij mee de Algemeene Tooneelcentrale Algemeene Tooneelcentrale
De Algemeene Tooneelcentrale was een overkoepelende organisatie onder leiding van Frans Haepers, die tijdens de Tweede Wereldoorlog de toestemming van de bezetter voor de diverse uitvoeri... Lees meer op. Behalve publicaties in boekvorm schreef Cuppens bijdragen in tijdschriften zoals 't Daghet in den Oosten, Dietsche Warande, Het Belfort, Dietsche Warande en Belfort; Het Luikse Land en Durendal.
Literatuur
– M. E. Belpaire, August Cuppens: zes en twintig jaar Vlaamsche vriendschap, 1924.
– Rouwhulde aan zaliger priester-dichter August Cuppens, 1924.
– H. Linnebank, De werkzaamheid van Pastoor Cuppens, in: Dietsche Warande en Belfort, januari 1926, pp. 71-80.
– L. Swerts, August Cuppens, in: Het Belang van Limburg, 21 oktober 1936.
– M. E. Belpaire, Gestalten in ’t verleden, 1947, pp. 42-54.
– J. Droogmans, Cuppens, August, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 1, 1964; kol. 366-368 (met bibliografie).
– B. Cuppens, Priester-dichter August Cuppens, het legendarische pastorke van Loksbergen, 1966.
– L. van Roy-Peeters, 't Daghet in den Oosten, 1971.
– L. Swerts, Een rimpelke op ’t water. Bij een herdenking, in: Kerk en Leven, 14 maart 1974.
– B. Cuppens, Hulde-album 1924-1974 priester dichter August Cuppens, 1974.
– August Cuppens, het legendarisch pastoorke van Loksbergen, 1974