't Daghet in den Oosten

’t Daghet in den Oosten was een katholiek Vlaamsgezind Limburgs tijdschrift, gedrukt door Michiel Ceyssens in Hasselt, dat verscheen van februari 1885 tot kort voor de Duitse inval in augustus 1914. De titel was ontleend aan de aanvangsregel van een gekend middeleeuws minnelied en het blad werd ‘voor God en Limburg’ opgedragen aan Sint-Lutgardis van Tongeren, later de patroonheilige van de Vlaamse beweging.

Het tijdschrift ontstond aan het Groot Seminarie in Luik onder invloed van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer , met wie de stichters Polydoor Daniëls (1845-1944), August Cuppens Cuppens, August
De Vlaamsgezinde priester en auteur August Cuppens (1862-1924) was actief in het Vlaamse cultuurleven en schreef sterk door zijn Limburgse leefwereld geïnspireerde literatuur. Lees meer en Jacob Lenaerts Lenaerts, Jacob
Priester Jacob Lenaerts (1862-1913) was als seminarist actief in de Limburgse studentenbeweging. Daarna publiceerde hij taalkundige bijdragen. Lees meer in contact kwamen door toedoen van de West-Vlaming Arthur Lewylle (1861--1915), die daar seminarist was. Ook seminarist en de latere priester-dichter Jan Winters was redacteur. Daniëls, geschiedkundige en later als priester in Hasselt medestichter van het tijdschrift De Banier De Banier (1893-1905)
De Banier was een maandblad dat verscheen in Hasselt van 1893 tot 1905. Lees meer (1893-1905), nam als oudere de leiding op zich. Gezelle bleef gedurende enkele jaren de bezieler van dit Limburgse taalkundig tijdschrift, in de voetsporen van zijn eigen periodiek Loquela Loquela
Loquela was een dialectlexicografisch tijdschrift van Guido Gezelle, die het zelf omschreef als ‘een blad voor eigen-vlaamsche taalliefhebberije en voor eigenvlaamsche taalgeleerdheid’.... Lees meer (1881-1895), en nam de eindredactie van de eerste twee jaargangen van ’t Daghet op zich. Met als aanvankelijke ondertitel Voor Limburgsch-Nederlandsche Taal- en andere wetensweerdigheden stond het voor taalparticularisme, geheel volgens de visie van Gezelle en Cuppens, maar ook voor nauwe banden met Nederland.

In 1908 verscheen de naam van de flamingant en taalparticularist pastoor Cuppens voor het eerst als hoofdopsteller en kreeg het blad een aangepaste ondertitel: Limburgsch tijdschrift voor alle liefhebbers van Dietsche letterkunde. Op dat ogenblik verdwenen de wetenschappelijke elementen bijna geheel zodat het tijdschrift vrij bruusk duidelijk een literair karakter kreeg. Van dan af was het volgens de ondertitel bestemd voor 'alle liefhebbers van Dietsche Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer letterkunde'. Enkele jaren later kreeg Cuppens hulp van dichter Jef Leynen (1880--1936), die als secretaris van de redactieraad fungeerde en met Daniëls ook mee De Banier in Hasselt stichtte.

Hoewel niet politiek georiënteerd, had 't Daghet onmiskenbaar een katholieke strekking en huldigde het taalparticularistische opvattingen. Andere Vlaamsgezinde initiatieven, waarin de rol van de clerus niet doorslaggevend was, zoals het Limburgsch Jaarboek, werden met heel wat argwaan onthaald. Het tijdschrift droeg sterk bij tot de Vlaamse bewustwording in Limburg. Het had tot doel 'de Limburgers van Belgenland en Holland tot eerbied en liefde jegens hun eigen volk op te wekken, en alzoo mee te werken om de ontaarding te bestrijden... in Godsdienst, Taal, Zeden en Gebruiken' ('t Daghet, jg. 3, 1887, p. 41). Het fungeerde de eerste jaren tegelijk als een orgaan van de Limburgse studentenbeweging, in het bijzonder van de Limburgsche Gouwgilde die in 1885 door Lodewijk Plessers Plessers, Lodewijk
Lodewijk Plessers (1862-1915) was zeer actief in de Vlaamsgezinde studentenbeweging. Hij was secretaris van Met Tijd en Vlijt, stichter van en schrijver in het studentenblad De Kabouter e... Lees meer in Leuven was opgericht. Vanaf 1888 werd de rol van contactblad van de Gouwgilde evenwel overgenomen door De Kabouter uit het Land van Loon De Kabouter uit het Land van Loon (alias Limburg)
De Kabouter uit het Land van Loon (1888-1898) was een Limburgs flamingantisch studententijdschrift, dat onder meer taaltoestanden in het Limburgse onderwijs aan de kaak stelde. Gaandeweg... Lees meer .

In de eerste drieëntwintig jaargangen van 't Daghet ligt een schat aan materiaal verborgen voor de studie van folklore, plaatselijke geschiedenis, volkspoëzie, volkswijsheid, volkstaal, enzovoort. In de volgende jaargangen werden voornamelijk poëzie en romantische verhalen opgenomen en kreeg jong, plaatselijk talent een kans tot publiceren. In 1913 kwam het tijdschrift in ademnood, naar eigen zeggen omdat het de leiders miste die het wilden voortzetten. Dat jaar verschenen slechts zes afleveringen in plaats van twaalf. Na vier afleveringen in 1914 verdween het door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Een aantal jaargangen zijn online te raadplegen via de website van de Bibliotheek Hasselt Limburg.