Geurts, Jozef

Persoon
Martin Kellens (2023, ongewijzigd), Martin Kellens (1998)

Priester en leraar Jozef Geurts (1871-1946) publiceerde letterkundige bijdragen in tal van Vlaamse kranten en tijdschriften. Hij was voorzitter van Het Leesgezelschap en medestichter van de Gazet Van Hasselt.

Geboorte
Antwerpen, 9 maart 1871
Overlijden
Berchem (Antwerpen), 7 maart 1946
Leestijd: 3 minuten

Volgde middelbaar onderwijs aan het sterk verfranste Onze-Lieve-Vrouwecollege van de jezuïeten in zijn geboortestad. In september 1887 was Geurts medestichter van de katholieke Vlaamsgezinde studentenvereniging Eigen Taal Eigen Zeden Eigen Taal Eigen Zeden
Eigen Taal Eigen Zeden (1887-1914) was een Antwerpse katholieke scholieren- en studentengilde. Ze ontstond in het elan van de Landdagbeweging en speelde een centrale rol in de vooroorlogs... Lees meer
. Op aanraden van zijn oom-priester J.B. Maris ging hij in 1889 filosofie studeren aan het Klein Seminarie van Sint-Truiden Klein Seminarie van Sint-Truiden
Lees meer
, waar hij erg actief was in het letterkundig genootschap Utile Dulci Utile Dulci
Utile Dulci (1845) was een Vlaamsgezind literair genootschap voor jongeren, dat tot in de jaren 1940 actief was binnen het Kleinseminarie van Sint-Truiden. Lees meer
. Na zijn theologiestudie te Luik, werd hij op 15 april 1895 priester gewijd.

Inmiddels was hij al in 1894 benoemd tot surveillant aan het Sint-Jozefcollege te Hasselt. Hij werd er voorzitter van het literaire genootschap De Vlaamse Bloemengaard en schreef voor de leden een korte handleiding gedichten. Vanaf het schooljaar 1899-1900 werd hij vooral belast met de lessen Nederlands, waarvoor hij verscheidene bloemlezingen en studieboeken samenstelde. Deze publicaties kenden in vele scholen, ook buiten Limburg, succes. Ondertussen was Geurts buiten het college actief als letterkundige, publicist en flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
. Hij schreef literaire bijdragen, essays, recensies en gelegenheidsgedichten en liederen in Vlaamse zowel Limburgse ( De Banier (1893-1905) De Banier (1893-1905)
De Banier was een maandblad dat verscheen in Hasselt van 1893 tot 1905. Lees meer
, 't Daghet in den Oosten 't Daghet in den Oosten
’t Daghet in den Oosten was een katholiek Limburgs tijdschrift dat verscheen van 1885 tot 1914. Het stond onder invloed van Guido Gezelle en propageerde zijn taalparticularisme. Het evolu... Lees meer
, Limburgsche Bijdragen, Limburg) als niet-Limburgse ( De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer
, Jong Antwerpen Jong Antwerpen
Jong Antwerpen (1890-1914) was een Vlaamsgezind letterkundig studententijdschrift, dat als spreekbuis diende van de katholieke studentenvereniging Eigen Taal Eigen Zeden. Lees meer
, Hooger Leven (1906-1914) Hooger Leven (1906-1914)
Het weekblad Hooger Leven was van 1906 tot 1914 een belangrijke spreekbuis van het katholieke flamingantisme. Lees meer
) tijdschriften. Artikels van zijn hand verschenen in katholieke kranten en weekbladen als De Onafhankelyke der Provincie Limburg De Onafhankelyke der Provincie Limburg
De Onafhankelyke der Provincie Limburg was een katholiek en Vlaams dagblad dat verscheen in Hasselt van 1850 tot 1914. Het was ook het orgaan van de Vlaemsche Broeders van Limburg. ... Lees meer
, Het Belang van Limburg Het Belang van Limburg
De krant Het Belang van Limburg ontstond in 1933 door de fusie van een aantal regionale Limburgse perstitels. Het blad vertoonde gedurende meer dan een halve eeuw een duidelijk katholieke... Lees meer
, Het Vlaamsche Volk (1894-1898) Het Vlaamsche Volk (1894-1898)
Het Vlaamsche Volk (1894-1898) was een daensistisch dagblad gesticht in Brussel op initiatief van de Vlaamsche Katholieke Landsbond. Lees meer
en Gazet van Antwerpen Gazet van Antwerpen
De krant Gazet Van Antwerpen verschijnt sinds 1891 en betoonde van bij de start belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aanvankelijk werd de Antwerpse Meetingpartij gesteund en later Fra... Lees meer
. Van De Gazet van Hasselt was hij in 1904 medestichter en tot 1914 medewerker. In 1900 werd Geurts lid van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
en van 1902 af was hij voorzitter van Het Leesgezelschap Het Leesgezelschap
Het Leesgezelschap ontstond in 1893 als een vereniging van katholieke Vlaamsgezinde intellectuelen, die het culturele leven in Hasselt en Limburg wilde bevorderen. Lees meer
te Hasselt. Hij was ook een veelgevraagd spreker over literaire onderwerpen en over de Vlaamse problematiek. Zo bepleitte hij tijdens een zitdag van de Vlaamsche Katholieke Landsbond Vlaamsche Katholieke Landsbond
Lees meer
op 29 augustus 1898 te Hasselt de geleidelijke vernederlandsing van de Leuvense universiteit.

In 1907 werd Geurts benoemd tot directeur van het gemeentelijk college te Beringen. Hij gaf zelf de lessen Nederlands in de hoogste twee klassen, bleef actief als auteur van leerboeken en stimuleerde binnen het college het gebruik van het Nederlands als omgangs- en bestuurstaal. Door bouwbeslommeringen na een collegebrand in 1909 en door de perikelen van de Eerste Wereldoorlog verzeilden zijn literair-culturele activiteiten op de achtergrond. Als pastoor te Zutendaal van 1920 tot 1942 bleef Geurts in geregeld contact met de Vlaamse literaire wereld, onder meer als trouw lid van de Vereniging van Limburgse Schrijvers. Zelf schreef hij geen grotere werken meer. In mei 1942 ging hij op pensioen en vestigde zich bij zijn zuster in Berchem.

Werken

– Artikelen in De Banier; 't Daghet in den Oosten; Limburg; Limburgsche Bijdragen; De Student; Hooger Leven; Jong Antwerpen; De Onafhankelyke der Provincie Limburg; De Gazet van Hasselt; Het Belang van Limburg; Het Vlaamsche Volk; Gazet van Antwerpen.
– Beknopte regels van de Nederlandschen versbouw, 1889 (later herwerkt tot Nederlandsche metriek met een aanhangsel over het middennederlandsche vers, 1902).
– Geschiedenis van het rijm in de Nederlandse poëzie, 2 dln., 1904.
– Proeven van Letterkundige Ontledingen van Nederlandsche Leesstukken, 2 dln., 1905-1906.

Literatuur

– K. Caeymaeckx, 'Jozef Geurts', in Limburgsche Bijdragen, V (1906-1907), p. 164-175.
– J. Droogmans, 'De essayist Z.E.H. Jozef Geurts en de kunstschilder Djef Anten', in id., Verzamelde Opstellen, I, 1955, p. 188-193.
– P. Leenders, Vijftig Limburgse profielen, 1961.
– M. Hanson, 'Geurts, Jozef', in NBW, XI, 1985.

Suggestie doorgeven

1998: Martin Kellens

2023: Martin Kellens

Databanken

Inhoudstafel