Van den Berghe, Ernest (1897-1995)

Jeugd en activisme

Ernest van den Berghe was de schoonzoon van Jan-Baptist de Neve De Neve, Jan-Baptist
Jan-Baptist de Neve (1870-1942) was betrokken bij de daensistische beweging. In Aalst was hij tijdens het interbellum gemeenteraadslid en schepen. Voor het VNV was hij senator. Lees meer en zoon van een radicale liberale middenstander en een katholieke Aalsterse volksvrouw. Van den Berghe kreeg een gelovige maar sterk antiklerikale opvoeding. Er was in het gezin sympathie voor het daensisme Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer . Hij volgde middelbaar onderwijs, eerst te Aalst en later aan het atheneum te Gent. Zijn vader had een Franstalige opleiding aan het atheneum van Ath gewenst, maar Van den Berghe stond toen al onder invloed van het flamingantisme en ging uit eigen initiatief naar Gent. Hij trof er René de Clercq De Clercq, René
Lees meer , Hippoliet Meert Meert, Hippoliet
Hippoliet Meert (1865-1924) was de oprichter van het Algemeen-Nederlands Verbond. Hij ijverde voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en engageerde zich tijdens de Eerste Were... Lees meer , Maurits Sabbe Sabbe, Maurits
Maurits Sabbe (1873-1938), zoon van Julius Sabbe, was een Germaans filoloog, een Vlaamsgezinde liberaal en een vrijzinnige letterkundige, hoogleraar en conservator van het museum Plantin-... Lees meer , Jozef Goossenaerts Goossenaerts, Jozef
Jozef Goossenaerts (1882-1963) was een Vlaams-nationalistische duivel-doet-al, die gedurende meer dan een halve eeuw betrokken was bij uiteenlopende socioculturele, (partij)politieke en i... Lees meer als leraars en evolueerde onder hun invloed in de richting van het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . Hij was medestichter van het halfmaandelijkse blad Ontwaakt, dat later het weekblad De Nieuwe Tijd De Nieuwe Tijd (1917-1918)
De Nieuwe Tijd (1917-1918) was tijdens WOI het blad van de Antwerpse minderheidssocialisten. Het pleitte voor Vlaams zelfbestuur en wilde met steun van het Duitse bezettingsbestuur een p... Lees meer (1917-1918) werd.

Verbinding tussen daensisten en Vlaamsch Front

In 1919 nam hij deel aan de verkiezingsstrijd in het arrondissement Aalst, waar de daensisten Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer en Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer een kartel vormden. In de samenwerking tussen beide groepen zou hij gaandeweg een zeer belangrijke rol spelen en werd hij het verbindingsteken bij uitstek. In juli 1921 werd hij vrijgestelde van de daensistische organisaties. Samen met de Aalsterse ex-gandavensis Bert d'Haese D'Haese, Bert
Bert D’Haese (1889-1982) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme en engageerde zich tijdens het interbellum in het Vlaams-nationalisme. Na de Tweede Wereldoorlog wa... Lees meer bewerkte hij in de zomer van 1923 het akkoord tussen Het Vlaamsche Front en de daensisten, die voortaan samen onder de naam Christene Volkspartij-Vlaamsche Front Christene Volkspartij / Vlaamsche Front / Partij van Vlaamse Nationalisten
De Christene Volkspartij-Vlaamsche Front (1923-1933) uit Aalst ontstond uit de versmelting van deze beide partijen. In 1933 ging ze op in het pas opgerichte VNV. Lees meer aan de verkiezingen deelnamen.

Van den Berghe vervulde talrijke bestuurs- en beheersposten in het daensistisch-Vlaams-nationalistisch netwerk van coöperatieven, vakbonden, ziekenfondsen en pers, met onder meer de Samenwerkende Maatschappij Volksverheffing en de Naamloze Vennootschap Vlaamsche Spaar- en Leenbank. Hij kon via het Vlaamsch Nationaal Vakverbond (VNVV) en de pers een nationale rol spelen. Via het VNVV beschikte hij over vrijgestelde medewerkers, onder meer Karel Lambrechts Lambrechts, Karel
Karel Lambrechts (1910-1994) was een Vlaams-nationalistische syndicalist en politicus, die als volksvertegenwoordiger voor het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) fungeerde in de periode 193... Lees meer en Marcel de Ridder De Ridder, Marcel
Marcel de Ridder (1902-1986) was actief bij de Frontpartij en zorgde in 1929 voor de fusie van de Vlaams-nationale vakbonden. Hij werd schepen voor het VNV te Aalst en verkozen in de prov... Lees meer , en secretariaten. Door het feit dat hij aan het hoofd stond van de grote en moderne drukkerij van Volksverheffing Volksverheffing
Volksverheffing was een aanvankelijk daensistische koepelorganisatie van diverse coöperatieven in Aalst, die – net als het daensisme zelf – in de jaren 1920 werden geïncorporeerd in het V... Lees meer kon hij de uitgave van diverse lokale Vlaams-nationalistische weekbladen overnemen. Het is dan ook niet verwonderlijk hem betrokken te zien bij zowat alle pogingen om het Vlaams-nationalisme te verenigen in een nationale partij.

Algemeen secretaris van het Vlaamsch Nationaal Verbond

Hoewel Van den Berghe al van bij de stichting van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) genoemd werd als algemeen secretaris, vervulde hij die functie pas vanaf 1935, toen het VNV-secretariaat van Brussel naar Aalst verhuisde. Uit hoofde van zijn functie zetelde Van den Berghe in de Hoofdraad van het VNV. Zijn aarzelende start in het VNV had te maken met ideologische reserves tegen de partij die naar zijn oordeel al te sterk naar rechts was opgeschoven. Maar toen het VNV succes bleek te hebben zette Van den Berghe er zich ten volle voor in. Hij werd als vrijgestelde een van de belangrijkste figuren achter leider Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer . In Aalst kwam hij in conflict met gewezen daensisten zoals Karel-Leopold van Opdenbosch Van Opdenbosch, Karel-Leopold
Karel-Leopold van Opdenbosch (1867-1940) was daensistisch en Vlaams-nationalistisch volksvertegenwoordiger. Hij kantte zich tegen de oprichting van het VNV. Ook was hij schepen en waarnem... Lees meer die het VNV als een fascistische partij afwezen.

Van den Berghe realiseerde de unificatie van de VNV-weekbladpers toen in december 1935 het weekblad Strijd Strijd
Strijd was het weekblad van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Het werd van 14 december 1935 tot mei 1945 uitgegeven door de Aalsterse drukkerij-uitgeverij Samenwerkende Vennootschap D... Lees meer van de persen van de in juni 1935 opgerichte Samenwerkende Maatschappij Uitgeverij Dietschland rolde. Van den Berghe had in 1933 ook geprobeerd de Antwerpse krant De Schelde De Schelde (1853-1860)
Liberaal en Vlaamsgezind dagblad (15 mei 1853 - mei 1860) uitgegeven in Antwerpen door een commanditaire vennootschap, die eveneens De Vlaemsche Stem publiceerde . Lees meer op te kopen, maar dat was mislukt.

In de VNV-leiding behoorde Van den Berghe met Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer en Gerard Romsée Romsée, Gerard
Lees meer tot de gematigde vleugel. Hij steunde de concentratiepolitiek met Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer en de Katholieke Vlaamsche Volkspartij Katholieke Vlaamsche Volkspartij
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij was de Vlaamse vleugel van het Blok der Katholieken van België, opgericht op 11 oktober 1936 met als Franstalige tegenhanger de Parti catholique social... Lees meer . In 1939 kwam hij voor het eerst op de voorgrond toen hij als lijsttrekker van de Kamerlijst van het Vlaamsch Nationaal Blok Vlaamsch Nationaal Blok
Vlaamsch Nationaal Blok (VNB) was de benaming waaronder de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond bij de parlements- en provincieraadsverkiezingen van 1936 en de p... Lees meer (VNB) te Aalst werd verkozen.

Collaboratie en ontslag uit het VNV

Van den Berghe was aanwezig op de bijeenkomst in het parlement op 14 mei 1940 waar de verkozenen van het VNB het parool ‘geen tweede activisme’ onderschreven. Hij constateerde dat hij zijn invloed op de VNV-leider had overschat toen die de volgende weken resoluut voor de vlucht vooruit in de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer koos. Van den Berghe volgde en nam deel aan onderhandelingen met de bezettende overheid. Als algemeen secretaris speelde hij een belangrijke rol in de 'greep naar de macht' van het VNV. Hij verzette zich tegen een samenwerking met de Groot-Duitse SS. Tegenover de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer voerde hij aanvankelijk een noyauteringspolitiek in de hoop de organisatie onschadelijk te maken. Toen dat niet lukte en de VNV-politiek langzaam in het moeras van het opbod wegzonk, dacht Van den Berghe eraan ontslag te nemen. De Clercq overtuigde hem aan te blijven. Na de dood van De Clercq nam hij op 30 januari 1943 'onbepaald verlof' als algemeen secretaris, officieel om gezondheidsredenen. Hoewel hij lid bleef van de Raad van Leiding werd zijn functie overgenomen door Piet Wyndaele Wyndaele, Piet
Piet Wyndaele (1908-1991) was kaderlid van het Vlaamsch Nationaal Verbond en voorzitter van Broederband. Lees meer .

Na de Tweede Wereldoorlog

In 1947 werd Van den Berghe in het kader van de repressie veroordeeld tot drie jaar, vervolgens (in beroep) tot vijf jaar hechtenis, relatief lichte straffen gezien de rol die hij had gespeeld. Op het eind van 1948 werd hij vrijgelaten. Hij ging in zaken en bouwde in Aalst een bloeiend bedrijf op.

Officieel speelde Van den Berghe na de oorlog geen politieke rol meer. Maar achter de schermen heeft hij voortdurend invloed uitgeoefend op het Vlaams-nationalisme, zowel de partijpolitieke beweging als de strijd- en cultuurverenigingen. Hoewel hij aanvankelijk geen voorstander was van een nieuwe Vlaams-nationalistische partij, steunde hij de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer van bij de oprichting. Hij is deze partij blijven steunen tot het einde van zijn leven, al heeft hij initiatieven genomen om een verzoening tot stand te brengen met het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer . Hij was tevens lid van Broederband Broederband
Broederband was een losse federatie van vriendenkringen van oud-collaborateurs, hoofdzakelijk oud-leden van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), die in aanraking waren gekomen met de rep... Lees meer .