Vlaams Aktiekomitee Brussel en Taalgrens

Een in 1959 opgerichte drukkingsgroep waarin bijna alle Vlaamse cultuur-en strijdverenigingen tot 1964 samenwerkten.

Het VABT reageerde aanvankelijk tegen de talentelling van 1947 en eiste de afbakening van de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer . Een eerste manifestatie, de "Geen Talentelling"-dag in november 1959 en het succesvol betrekken van de Vlaamse burgemeesters in de taalstrijd, resulteerden in de afschaffing van de talentelling. In deze actie werd voor het eerst na de oorlog de Vlaamse opinie op grote schaal voor een Vlaamsgezinde eis gemobiliseerd.

Later betrok het VABT de hele taalwetgeving Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer in zijn actie en radicaliseerde zijn standpunten; eind 1963 werd de eis voor federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer en economische democratie gesteld. Het VABT oefende vooral druk uit op de Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer (CVP), die hierdoor meer vooruitgeschoven stellingen ging innemen. Mede onder invloed hiervan pakte de regering- Theo Lefèvre Lefèvre, Theo
Theo Lefèvre (1914-1973) was een advocaat en politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij zetelde in de Kamer en was minister en premier in een periode van belangrijke wetgevende initi... Lees meer - Paul-Henri Spaak Spaak, Paul-Henri
Paul-Henri Spaak (1899-1972) was een Franstalige socialistische politicus die een rol speelde in talrijke communautaire kwesties. Lees meer (april 1961-mei 1965) de herziening van de taalwetgeving van de jaren 1930 aan. Het VABT slaagde erin grote massa's op straat te brengen: een eerste Mars op Brussel Marsen op Brussel
De Mars(en) op Brussel waren twee flamingantische massabetogingen die in Brussel op 22 oktober 1961 en 14 oktober 1962 werden georganiseerd. Lees meer op 22 oktober 1961, een tweede op 14 oktober 1962 en een betoging te Antwerpen op 10 november 1963. Deze massaconcentraties lieten zien dat opnieuw met een Vlaamse macht moest rekening worden gehouden, waardoor in de nieuwe taalwetgeving dan ook vele Vlaamse eisen werden gerealiseerd (onder meer de zetelaanpassing Zetelaanpassing
In 1965 werd door de regering-Lefèvre het aantal parlementszetels aangepast aan de bevolkingscijfers. Met het oog op de Waalse minorisatievrees werden daarbij garanties beloofd tegen een... Lees meer , de instelling van de tweetaligheid Tweetaligheid
Lees meer in de Brusselse agglomeratie en de instelling van het Nederlandse stelsel in de 6 omstreden randgemeenten Vlaamse Rand
De Vlaamse Rand omvat de negentien gemeenten grenzend aan Brussel of aan een faciliteitengemeente. De relatie tot Brussel leidt er tot specifieke uitdagingen. Lees meer via de taalwet inzake bestuur Bestuur
Het taalgebruik in het bestuur is een centraal aspect van de Belgische taalkwestie. Het omvat het proces van het afdwingen van taalrechten voor Vlamingen evenals de bestuurstaalwetgeving ... Lees meer szaken van 2 augustus 1963).

Het VABT was een feitelijke vereniging van 52 organisaties zonder statuten. Het Uitvoerend Comité was oorspronkelijk samengesteld uit afgevaardigden van acht verenigingen: Edgard van Cauwelaert Van Cauwelaert, Edgar
Edgard van Cauwelaert (1916-1987) was een advocaat, rechter en hoogleraar. Hij engageerde zich in Brussel binnen verschillende Vlaamsgezinde verenigingen, zoals het Vlaams Komitee voor Br... Lees meer , voorzitter ( Vlaams Komitee voor Brussel Vlaams Komitee voor Brussel
Het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB), opgericht in 1946, ontstond uit het Vlaams Verbond voor Brussel. Doel was het behoud en bevorderen van Vlaams leven in Brussel. Jozef Clottens, Hend... Lees meer ), Antoon Roosens Roosens, Antoon
Antoon Roosens (1929-2003) was een flamingantisch en links georiënteerd denker, opiniemaker, publieke intellectueel en (para)politicus, die zijn hele leven consequent heeft geprobeerd om ... Lees meer , secretaris (Vlaams Komitee voor Brussel), Wilfried Martens Martens, Wilfried
Lees meer , schatbewaarder ( Vlaams Jeugdkomitee Vlaams Jeugdkomitee
Het Vlaams Jeugdkomitee was een organisatie die in 1957 werd gesticht om de Vlaamse actie van de katholieke en nationalistische jeugdbewegingen en jongerenorganisaties te bundelen. ... Lees meer ), Paul Daels Daels, Paul
Paul Daels (1921-1989) werd na de Tweede Wereldoorlog voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging en van het IJzerbedevaartcomité. Ook was hij medeoprichter van het Overlegcentrum van Vlaamse... Lees meer , verslaggever ( Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer -VVB), Eduard Amter Amter, Edward
De Vlaamsgezinde katholiek Eduard Amter (1898-1969) was van 1924 tot 1964 algemeen secretaris van het Davidsfonds en vanuit die functie een belangrijke actor in het flamingantische midden... Lees meer (hoofdsecretaris van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer ), M. de Buck ( August Vermeylenfonds Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer ), Fernand Bové Bové, Fernand
Lees meer (Verbond van het Vlaams Overheidspersoneel), Staf Verrept Verrept, Staf
Staf Verrept (1921-1985) engageerde zich op jonge leeftijd in de Dietse jeugdbeweging. Als sociaal-flamingant richtte hij in de jaren 1960 mee de Vlaamse Demokraten op. Lees meer (VVB), Jozef van Overstraeten (voorzitter Vlaamse Toeristenbond – Vlaamse Automobilistenbond Vlaamse Automobilistenbond
Lees meer , VTB-VAB), E. Loockx ( Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer ). Van Cauwelaert nam in 1960 ontslag en werd vervangen door Amter. De andere belangrijkste leidende figuren waren enerzijds de ietwat oudere garde met Maurits Coppieters Coppieters, Maurits
De progressieve Vlaams-nationalist en christelijke humanist Maurits Coppieters (1920-2005) was vanaf het midden van de jaren 1960 een van de boegbeelden van de Volksunie (VU). Lees meer (VVB) en Daels en de jongeren Roosens, Verrept en Martens. Roosens werd secretaris, Verrept adjunct-secretaris en Martens hoofd van de persdienst van het VABT.

Het VABT richtte zijn acties op drie niveau's. Vooreerst het onder druk zetten van de regering en vooral de CVP- parlementairen. Verder werd de publieke opinie op allerlei manieren gesensibiliseerd: door de betogingen, begeleid met talrijke moties en persverklaringen, door de informatievergaderingen en de werking van de lokale comité's, met de uitgifte van pamfletten, brochures, albums, films. En ten slotte hechtte het VABT veel belang aan de plaatselijke overheden in Vlaanderen. De Vlaamse burgemeesters werden steeds succesvol actief betrokken bij de werking van het VABT.

De VVB speelde een belangrijke rol in de voorbereiding van de grote manifestaties van het VABT. Samenhangend met een groeiend ledenaantal, ging de VVB binnen het VABT hoe langer hoe meer een dominante positie innemen. Het gezag van de vrijzinnige verenigingen binnen het VABT was bijzonder gering, ook al omdat zij er geen ogenblik in slaagden de liberale en socialistische partijen te beïnvloeden. Uitzondering binnen de vrijzinnige wereld was het weekblad Links Links
Lees meer , dat een zeker parallellisme met de opinies van het VABT betoonde. De gekozen actievormen en de sterker wordende federalistische opvattingen stootten de vrijzinnigen af. Het Willemsfonds nam officieel niet deel aan de Marsen op Brussel en bij de tweede Mars haakte ook het Vermeylenfonds af. De deelname van CVP- militanten was algemeen bij de eerste Mars op Brussel, maar nam af bij de volgende manifestaties. Het Davidsfonds en VTB- VAB waren vaak actief op het lokale vlak. De organisaties van de jongeren leken meer dan proportioneel vertegenwoordigd te zijn.

De bijna exclusieve vertegenwoordiging van de katholieke milieus en de Vlaamse nationalisten was flagrant.

De betoging te Antwerpen in 1963, in het teken van federalisme en economische structuurhervormingen, betekende een breekpunt voor het VABT. Verschillende verenigingen traden uit het VABT en in de zomer van 1964 zou het VABT feitelijk ophouden te bestaan. De verzwakking van het VABT was niet alleen te wijten aan onderlinge verdeeldheid, maar ging ook gepaard met het verlies van zijn meest actieve leiders. Amter ging in 1964 met pensioen. Anderen verlieten de beweging en werden lid van een partij, of trachtten een eigen partij te stichten. Martens werd in 1967 algemeen voorzitter van de CVP-Jongeren CVP-Jongeren
CVP-Jongeren was de jeugdafdeling van de Christelijke Volkspartij (CVP). De organisatie evolueerde geleidelijk van politieke leerschool naar autonome drukkingsgroep met een eigen programm... Lees meer . Roosens en Verrept trachtten het vernieuwd sociaal flamingantisme Cultuurflamingantisme
Lees meer door te zetten, en stichtten eind 1964 mee de Vlaamse Democraten Vlaamse Demokraten
De Vlaamse Demokraten was de naam van een groep rond Antoon Roosens, Staf Verrept en Roger Bourgeois. Ze kwamen uit de sociaal-flamingante, niet-partijpolitieke Vlaamse beweging en probee... Lees meer . Coppieters werd in 1965 Kamerlid voor de Volksunie Volksunie (1949)
Volksunie was een neo-Dinasobeweging die werd opgericht in 1949 en datzelfde jaar weer verdween. De groep gaf het tijdschrift De Voorpost uit, dat onder hoofdredactie stond van Herman Tod... Lees meer .

Na de teloorgang van het VABT ontstond in 1965, op initiatief van de drie Vlaamse cultuurfondsen, terug een samenwerkingsverband. Er werd een Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen
Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) werd officieel opgericht op 13 mei 1966 en overkoepelt een hele reeks Vlaamsgezinde organisaties en verenigingen van uiteenlopende (ideol... Lees meer opgericht, waarvan de meeste van de vroeger bij het VABT aangesloten verenigingen lid werden.