Het Vlaamsche Land (1919-1926)

Publicatie
Ilse De Vooght (2023, ongewijzigd), Ilse De Vooght (1998)

Het Vlaamsche Land (1919-1926) was in Antwerpen een katholieke Vlaamsgezinde uitgeverij, boekhandel en weekblad.

Volledige titel
Het Vlaamsche Land
Periode
19 april 1919 -
25 december 1926
Leestijd: 2 minuten

katholieke(e) en flamingantisch Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
(e) uitgeverij, boekhandel (1919-1924) en weekblad (19 april 1919 – 25 december 1926), gesticht door een groepje Antwerpse katholieken onder leiding van August van Cauwelaert Van Cauwelaert, August
De Vlaamsgezinde katholiek August van Cauwelaert (1885-1945), die professioneel aan de slag was als advocaat en rechter, was ook literair actief als dichter en essayist. Hij was betrokken... Lees meer
, met onder meer Alfons Jeurissen (1874-1925), Juul Grietens en Marnix Gijsen Goris, Jan-Albert
Jan-Albert Goris (1899-1984) was een veelzijdig schrijver, ambtenaar en diplomaat. Als literator maakte hij naam onder het pseudoniem Marnix Gijsen. Hij debuteerde als expressionistisch d... Lees meer
.

De uitgeverij en de boekhandel werden in 1924 overgenomen door De Vlaamsche Boekenhalle De Vlaamsche Boekenhalle
Lees meer
in Leuven.

In 1922 werd Frans Delbeke hoofdredacteur van het blad, met Gerard Walschap Walschap, Gerard
Gerard Walschap (1898-1989) was een Vlaamse auteur. Lees meer
als redactiesecretaris. Delbeke haalde zijn vriend Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer
binnen in de redactie, waardoor het weekblad, dat voordien een fervente aanhanger was van het minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer
van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
, nu een Vlaams-nationalistisch forum bood. Maar ook het wekelijkse hoofdartikel "Op den Uitkijk", dat geschreven werd door Delbeke en Walschap, zorgde ervoor dat Het Vlaamsche Land een radicaler tintje kreeg.

Medewerkers van het eerste uur waren onder meer Van Cauwelaert en Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer
(voor de V.B.), Floris Prims Prims, Floris
Floris Prims (1882-1954) was een Vlaamsgezinde priester en historiograaf. Hij stond mee aan de wieg van de christelijke sociale beweging en schreef tal van historiografische werken over A... Lees meer
en pater Petrus Claes Claes, Petrus
Petrus Claes (1884-1958) was een Antwerpse priester, die onder andere secretaris was van de Katholieke Vlaamse Landsbond, redacteur van De Morgenpost en een nauwe medewerker van Frans van... Lees meer
(voor maatschappelijke aangelegenheden), Maria Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer
, Louise Duyckers, Maria Baers, Maria
Lees meer
en Margriet Baers Baers, Margriet
Margriet Baers (1889-1922) was als katholieke vrouw een pionier in het universitair onderwijs. Ze studeerde wijsbegeerte en experimentele psychologie in Zwitserland en was mede-oprichtste... Lees meer
en Juliette de Groodt-Adant Adant, Juliette
Lees meer
(voor vrouwenleven), Jozef Muls Muls, Jozef
Lees meer
, Huib Hoste Hoste, Huib
Huib Hoste (1881-1957) was een vernieuwende architect en stedenbouwkundige, die onder meer deel uitmaakte van de Pelgrimbeweging en publiceerde in het Vlaams-katholieke, pro-federalistisc... Lees meer
en Emiel Hullebroeck Hullebroeck, Emiel
Emiel Hullebroeck (1878-1965) was een Vlaamsgezinde componist en dirigent. Hij is van grote betekenis geweest voor de Vlaamse liedbeweging in de 20ste eeuw en voor het sociale statuut van... Lees meer
(voor kunst en muziek), J. de Cock, Jules Persyn Persyn, Jules
Lees meer
, Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
, Maurits Sabbe Sabbe, Maurits
Maurits Sabbe (1873-1938), zoon van Julius Sabbe, was een Germaans filoloog, een Vlaamsgezinde liberaal en een vrijzinnige letterkundige, hoogleraar en conservator van het museum Plantin-... Lees meer
, Grietens, Jozef Simons Simons, Jozef
Jozef Simons (1888-1948) was een Kempische schrijver, die vooral bekendheid vergaarde met zijn oorlogsroman Eer Vlaanderen vergaat (1927). Lees meer
, René Vermandere Vermandere, René
René Vermandere (1857-1944) studeerde aan het Lemmensinistituut. Hij werkte mee aan de Gazet Van Antwerpen en schreef tal van verhalen, gedichten en toneelstukken. Lees meer
, Ernest Claes Claes, Ernest
Ernest Claes (1885-1968) was een schrijver van volkse romans en verhalen en een leidend ambtenaar in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij vervolgd wege... Lees meer
en Stefanie Claes-Vetter (voor letterkunde), Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
, Frans Meeuw Meeuw, Frans
Arts Frans Meeuw (1869-1953) stimuleerde met zijn publicaties het Vlaamse wetenschappelijke leven. Hij was ook stichter en voorzitter van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Geneeskunde.... Lees meer
en Arthur de Groodt De Groodt, Arthur
Arthur de Groodt (1883-1952) was een arts, hoogleraar en mecenas van Vlaamse wetenschapsbeoefening. Lees meer
(voor geneeskunde). Verder verschenen er rubrieken van Marcel Cordemans Cordemans, Marcel
De Vlaamsgezinde journalist-publicist, leraar, kabinetsmedewerker en ambtenaar Marcel Cordemans (1891-1991) was van 1922 tot 1929 hoofdredacteur van de krant De Standaard. Lees meer
(over buitenlandse politiek) en J. Eeckhout (over literatuur), terwijl Jan Hammenecker Hammenecker, Jan
Jan Hammenecker (1878-1932) was een Vlaamse priester, leraar, dichter en schrijver, die invloed uitoefende op de Vlaamse scholieren- en studentenbeweging en de katholieke vlaamse meisjesb... Lees meer
er zijn Colloquia en Claes, onder het pseudoniem van E. van Cleef, geestige schetsen over parlementsleden in publiceerden. In tegenstelling tot wat eerder geschreven werd, heeft Odiel Spruytte Spruytte, Odiel
Odiel Spruytte (1891-1940) was een ‘petit vicaire’ en een dwarsdenker in het bisdom Brugge. Als Vlaams-nationalist behoorde hij tot de kernredactie van het weekblad Jong Dietschland, en w... Lees meer
nooit zijn medewerking verleend aan dit weekblad.

Het wekelijkse hoofdartikel, waarin dikwijls van leer werd getrokken tegen het politieke beleid van de Vlaamse bisschoppen, lokte een geheim leesverbod van de Mechelse aartsbisschop uit. Aangezien priesters zowat de helft van het leespubliek uitmaakten, ging Het Vlaamsche Land in 1926 failliet. Door onenigheid binnen de redactie kreeg het blad twee opvolgers: Hooger Leven Hooger Leven (1927-1938)
Hooger Leven (1927-1938) was een algemeen katholiek Vlaams weekblad opgericht door Gerard Walschap. Nadat het blad initieel een politiek neutrale voer, steunde het de Katholieke Vlaamsche... Lees meer
en Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer
. Walschap kon zich niet vinden in een radicaal Vlaams-nationalistisch blad, tot ongenoegen van Delbeke, en werd hoofdredacteur van het culturele blad Hooger Leven; Victor Leemans Leemans, Victor
Victor Leemans (1901-1971) was een politiek en sociaaleconomisch theoreticus, die het gedachtegoed van de revolutie van rechts introduceerde in de Vlaamse beweging. Tijdens de Tweede Were... Lees meer
, die in 1925 zijn intrede in de redactie deed, werd hoofdredacteur van het radicale Jong Dietschland.

Literatuur

– I. de Vooght, Het weekblad Het Vlaamsche Land, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1995.

Suggestie doorgeven

1975: Ludo Simons (pdf)

1998: Ilse De Vooght

2023: Ilse De Vooght

Inhoudstafel