Spruytte, Odiel

Persoon
Pieter Jan Verstraete (2023, tekstredactie), Pieter Jan Verstraete (1998)

Odiel Spruytte (1891-1940) was een ‘petit vicaire’ en een dwarsdenker in het bisdom Brugge. Als Vlaams-nationalist behoorde hij tot de kernredactie van het weekblad Jong Dietschland, en was raadgever van onder meer Reimond Tollenaere en Staf de Clercq.

Pseudoniem
B. (in De Schelde / Volk en Staat)
Berthold (in De Schelde / Volk en Staat / Strijd)
D. (in De Schelde / Volk en Staat)
H.A. (in De Schelde / Volk en Staat)
L.G. (in De Schelde / Volk en Staat)
LVA (in De Schelde / Volk en Staat)
L.F. (in “Strijd”)
C. (in Ons Vaderland)
B.L. (in Jong Dietschland)
F.C. (in Jong Dietschland)
Harold (in Jong Dietschland)
H.D. (in Jong Dietschland)
H.P. (in Jong Dietschland)
H.P. Verdonck (in Jong Dietschland)
Jong Dietschland (in Jong Dietschland)
L. van Alken (in Jong Dietschland / Strijd / Volk)
M. (in Jong Dietschland)
P. (in Jong Dietschland)
P.M. (in Jong Dietschland)
R. (in Jong Dietschland)
M.S. Samson (in Jong Dietschland)
Th. M. (in Jong Dietschland)
V. (in Volk)
Een West-Vlaamsch geestelijke (in Ons Vaderland)
O.S. (in De Tijd)
R.B. (in De Tijd)
X. (in De Tijd)
Geboorte
Rumbeke, 5 juni 1891
Overlijden
Slijpe, 23 november 1940
Leestijd: 4 minuten

Odiel Spruytte was van 1921 tot 1925 proost van de sociale werken in Izegem. Na een maand verblijf in Oostende, belandde hij in september 1925 in Zwevegem, waar hij tot in 1934 als kapelaan zou verblijven. Na een jaar kapelaan in Wervik geweest te zijn, werd hij in 1935 in dezelfde functie naar Slijpe overgeplaatst.

Odiel Spruytte was de oudste telg uit een gegoed boerengezin. Aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer
– waar hij in de ban kwam van de mystiek van de blauwvoeterij Blauwvoeterij
Blauwvoeterij is de benaming voor de eerste fase van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, vanaf de ‘Groote Stooringe’ in 1875 in het Klein Seminarie van Roeselare tot omstreeks 1880, ... Lees meer
– had hij Oscar Verhaeghe Verhaeghe, Oscar
Lees meer
als retoricaleraar. Spruytte werd laureaat en primus perpetuus van zijn jaar. Op 17 juni 1916 werd hij tot priester gewijd. Pas na de oorlog kon hij in 1919 zijn universitaire studie in de theologie in Leuven aanvatten. Daar maakte hij deel uit van de West-Vlaamse kern van het Veem ick wijck niet af Veem ick wijck niet af
Het Veem ick wijck niet af was na WOI een geheime organisatie om de Vlaamse beweging verder te ontwikkelen. Het Veem agiteerde onder meer tegen de Frontpartij. Lees meer
en legde er de basis voor een eigen inzicht in de evolutie van de Vlaamse beweging. Hoewel hij het diploma van baccalaureaat in de theologie behaalde, werd hij tot zijn ontgoocheling door zijn geestelijke overheid teruggeroepen.

Als proost in Izegem wilde hij de arbeiders in een ruime beweging van Vlaamse en sociale volksontwikkeling betrekken. Hij wilde een nieuwe beweging opbouwen die zowel op sociaal als op Vlaams gebied voldeed aan de moderne maatschappijopvattingen, en deed dit vanuit wat hijzelf noemde een ‘christelijk katholicisme’. In zijn Izegemse periode bestudeerde Spruytte de ‘christelijke beginselen en methoden in het nationalisme’. In 1924, bij de officiële stichting van de Katholieke Arbeidersjeugd Katholieke Arbeidersjeugd
De Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) was een jongerenvereniging van de christelijke arbeidersbeweging en tegelijk een gespecialiseerde Katholieke Actiebeweging, opgericht in 1924 door de pr... Lees meer
(KAJ), zocht hij contact met de latere kardinaal Jozef Cardijn Cardijn, Jozef
Jozef Cardijn (1882-1967) was een Vlaamse rooms-katholieke priester en kardinaal. Hij was de stichter van de Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) en verwierf grote bekendheid als grondlegger v... Lees meer
. Zijn nieuwe ideeën publiceerde Spruytte in De Gids op Maatschappelijk Gebied, Ons Geloof, De Tijd en Onze Jeugd. Vooral zijn artikels in de lijn van Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer
in Onze Jeugd werden bij de studerende jeugd en bij de Vlaams-nationalisten met aandacht gelezen. Spruytte die een doordrijver was, pleitte er voor het bestaansrecht en het geven van verkiesbare plaatsen aan katholieke nationalisten binnen de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
. De door hem nagestreefde volksbeweging, gestoeld op zijn hervormingsplannen, viel echter niet in de smaak van de lokale werkgevers. In hun ogen ging de proost van het Algemeen Christelijk Werknemersverbond Algemeen Christelijk Werknemersverbond
Het Algemeen Christelijk Werkersverbond werd gesticht op 17 juli 1921 en in 1991 herdoopt als ACW Koepel van Christelijke Werknemers. In 2014 werd de organisatie omgevormd tot Beweging.ne... Lees meer
(ACW) zijn boekje te buiten en verleende hij te veel steun aan het Vlaams-nationalisme. Naar aanleiding van het 11 juli-feest van 1925 werd hij ervan beschuldigd de zijde van de Izegemse Vlaams-nationalisten gekozen te hebben. Gevolg hiervan was een hevig conflict binnen het ACW. Een aantal dissidenten onder leiding van Juul de Clercq De Clercq, Juul
Juul Declercq (1897-1955) was in de jaren 1920 actief in het Algemeen Christelijk Vakverbond en pleitte voor een toenadering tot de katholieke Vlaams-nationalisten. Vanaf 1931 vervulde h... Lees meer
stichtten daarop een nieuwe vakbond. Spruyttes experiment was mislukt, en hij ging nu de weg op van het radicaal en zelfstandig Vlaams-nationalisme en anti-belgicisme. In West-Vlaanderen maakte hij deel uit van een harde kern petits vicaires (onder anderen Leo Dumoulin Dumoulin, Leo
Leo Dumoulin (1890-1942) was aalmoezenier tijdens de Eerste Wereldoorlog. Als overtuigd antibelgicist en Dietser werkte hij mee aan een aantal Vlaams-radicale bladen en schreef hij ook ee... Lees meer
, Maurits Geerardyn Geerardyn, Maurits
Oorlogsvrijwilliger en priester Maurits Geerardyn (1896-1979) was een aanhanger en medewerker van Cyriel Verschaeve. Tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog vertegenwoordigde hi... Lees meer
en Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
) die de koers van het studentenblad De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer
bepaalden.

In Zwevegem bracht hij – naar eigen zeggen – de gelukkigste jaren van zijn leven door. In deze periode valt ook zijn redacteurschap aan Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer
(1927-1933) te noteren. Hij werd een van de belangrijkste medewerkers, en maakte gebruik van een groot aantal pseudoniemen (onder meer van Harold, M., L. van Alken, H.P. Verdonck). De artikels die hij publiceerde, handelden meestal over sociologie, filosofie, theologie en politiek. Hij zocht een rechtvaardiging van het Vlaams-nationalisme in het thomistisch natuurrecht, en was een van de eersten om in Vlaanderen de corporatistische Corporatisme
Het corporatisme was in het interbellum, vooral in de crisisjaren 1930, een wijdverspreid, maar tegelijk vaag alternatief maatschappelijk en politiek model. Na de Tweede Wereldoorlog zou ... Lees meer
gedachte van Othmar Spann te propageren. Spruytte ontwikkelde zich tot een uitgesproken tegenstander van de parlementaire democratie, en opteerde voor een elitair, katholiek en nationaal-solidaristisch gedachtegoed. Wel verwierp hij in een artikelenreeks in Kultuurleven de nationaalsocialistische rassenleer.

Als Groot-Nederlander Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
was Spruytte betrokken bij de onderhandelingen ten huize van Edgard Muylle Muylle, Edgard
Edgard Muylle (1887-1945) was medeoprichter van de Christelijke Volkspartij voor Vlaanderen. Ook was hij voorzitter van het Grammensfonds. Lees meer
om tot een Vlaams-nationale eenheidspartij te komen. Na de stichting van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) werd Spruytte in het midden van de jaren 1930 de geestelijke raadsman van Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer
. Voor hem ontwierp hij menig artikel en redevoering. De VNV-leider hield rekening met meerdere adviezen (bijvoorbeeld de verwerping van het akkoord met de Katholieke Vlaamsche Volkspartij) van Spruytte. De Clercq zorgde ervoor dat hij zijn artikels in de VNV-pers kon publiceren. Spruytte pleitte voor een ‘op solidaristische en volksnationale basis gevestigde orde’. Hij was de belangrijkste denker van de rechts-radicale, anti-parlementaire en Dietse fractie binnen het VNV. Bijzonder veel invloed bezat hij op Jeroom Leuridan Leuridan, Jeroom
Jeroom Leuridan (1894-1945), leraar en advocaat, was van 1929 tot 1944 parlementslid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), en vanaf 1934 VNV-gouwleider van West-Vlaanderen. Hij was een ... Lees meer
en Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer
. In zijn kapelanie in Slijpe ontving Spruytte geregeld het bezoek van VNV-kopstukken. In de zomer van 1940 was hij voorstander van een breed opgezette volksbeweging. Bij zijn overlijden besteedde de VNV-pers uitvoerig aandacht aan zijn leven en werken.

Werken

– Artikelen in De Gids op Maatschappelijk Gebied, Ons Geloof, Onze Jeugd, Jong Dietschland, Vlaanderen, Kultuurleven, Volk en Staat, Volkskamp en Dietschland-Zuid-Afrika.
Nietzsche's kringloop, 1944.

Literatuur

– G. Vandewoude, Odiel Spruytte: denker- strijder en mensch, 1942.
– P.J. Verstraete, Spruytte, Odiel, in Nationaal Biografisch Woordenboek, 1987, dl. 12.
– P.J. Verstraete, Odiel Spruytte: een priesterleven in dienst van het Vlaams nationalisme, 1990.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.

Suggestie doorgeven

1975: Amandus Dumon (pdf)

1998: Pieter Jan Verstraete

2023: Pieter Jan Verstraete

Databanken

Inhoudstafel