Cordemans, Marcel

Afkomst en studies

Marcel Cordemans, zoon van een ‘ franskiljonse Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer ’ en liberaal georiënteerde advocaat, doorliep de lagere en de middelbare school in het Sint-Gummaruscollege van zijn geboortestad Lier en studeerde vervolgens Germaanse filologie aan de Leuvense universiteit. Zowel in Lier, waar hij lid was van de bond Hooger Op, als in Leuven engageerde hij zich in de katholieke Vlaamse scholieren Scholierenbeweging
Deze bijdrage onderzoekt de invoed die de scholierenbeweging in het officieel onderwijs heeft gehad op de Vlaamse beweging. Lees meer - en studentenbeweging Studentenbeweging
Lees meer . Hij werkte mee aan het blad De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer , dat van 1891 tot 1914 werd geleid door de Lierse geneesheer August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer . Op basis van zijn Leuvense afstudeerscriptie over deze Schotse romantische auteur publiceerde hij in 1933 het boek Sir Walter Scott 1832-1932.

De Eerste Wereldoorlog

Nadat hij tijdens zijn laatste universiteitsjaar secretaris was geweest van het Antwerpse caritatieve Vincentius a Paulogenootschap, stichtte Cordemans in 1913, het jaar dat hij in Leuven afstudeerde, in Lier mee het christendemocratische weekblad Het Liersche Volk. Het sociaal-katholicisme van de Franse jurist en journalist Marc Sangnier (1873-1950) en van de Vlaamse priester en historicus Floris Prims Prims, Floris
Floris Prims (1882-1954) was een Vlaamsgezinde priester en historiograaf. Hij stond mee aan de wieg van de christelijke sociale beweging en schreef tal van historiografische werken over A... Lees meer vormde daarbij een belangrijke inspiratiebron.

Toen zijn huis in Lier bij het begin van de Eerste Wereldoorlog werd vernield, week Cordemans uit naar Groot-Brittannië. Hij studeerde enkele maanden aan de universiteit van Nottingham en werkte in Londen voor minister van Arbeid Armand Hubert (1857-1940). Toen hij in 1917 door deze Franstalige katholiek werd ontslagen, nam de Vlaamsgezinde Antwerpse katholieke parlementariër Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer hem in dienst als secretaris, eerst in Londen en later achter het front in Frankrijk. Tijdens de oorlogsperiode schreef Cordemans voor De Stem uit België De Stem uit België
De Stem uit België (1914-1919) was een Vlaams exilblad dat tijdens de Eerste Wereldoorlog werd uitgegeven vanuit Londen onder leiding van Floris Prims. Het weekblad was katholiek en Vlaam... Lees meer , waarvan Prims hoofdredacteur en Van de Perre een belangrijke financier was en voor Ons Vaderland Ons Vaderland (1914-1922)
Lees meer . In 1917 bracht hij het boek Uit Soldatenpennen uit, een selectie van brieven die soldaten tijdens de Grote Oorlog schreven aan het thuisfront.

De Standaard

Na de Wapenstilstand werd Cordemans door Van de Perre betrokken bij de krant De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer , waarvan het eerste nummer verscheen op 4 december 1918. Toen de redactiesecretaris al na enkele weken om gezondheidsredenen ontslag moest nemen, volgde de pas uit Frankrijk teruggekeerde Cordemans hem op. In de loop van 1922 werd hij aangesteld tot hoofdredacteur. Tegelijk nam hij van 1920 tot 1925 dezelfde functie op zich bij De Student als opvolger van zijn stadsgenoot Laporta. Cordemans liet de Antwerpse graficus Jos Léonard (1892-1957) voor dit flamingantische scholieren- en studententijdschrift een nieuw titelblad ontwerpen en probeerde via editorialen en andere bijdragen de groeiende aanhang van het Vlaams-nationalisme bij de katholieke studerende jongeren in te dammen.

In De Standaard ageerde Cordemans vanuit flamingantische motieven tegen het Belgisch annexionisme van het Comité de Politique Nationale (1918-1919), het Franse imperialisme in het Rijnland en de Belgische deelname aan de bezetting van het Duitse Ruhrgebied (1923-1924) en het Frans-Belgisch Militair Akkoord (1920), maar ook tegen het Italiaanse fascisme en het conservatieve en anti-parlementaire rechts autoritarisme van de Franse Action Française Action Française
De Action française was een Franse monarchistisch-nationalistische beweging uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Binnen de Vlaamse beweging was de ontvankelijkheid voor haar ideeëngoed ... Lees meer .

De politieke lijn van De Standaard werd tijdens de eerste jaren na de Eerste Wereldoorlog bepaald door Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer en Van de Perre, de politieke leiders van het katholieke flamingantisme. Toen de krant na het overlijden van Van de Perre in 1925 in handen kwam van Gustaaf Sap Sap, Gustaaf
Gustaaf Sap (1886-1940) was een invloedrijk en controversieel katholiek politicus, die op verschillende momenten in zijn leven een ministerpost bekleedde en vanaf 1929 tot zijn overlijden... Lees meer , partijgenoot maar tevens politieke concurrent van Van Cauwelaert, kwam Cordemans als getrouwe van de latere Antwerpse burgemeester in een moeilijk parket terecht. Uiteindelijk moest hij in 1929 opstappen als hoofdredacteur, wat hij levenslang heeft aangevoeld als ‘een gebroken loopbaan’.

Kabinetsmedewerker en auteur

Tijdens de eerste helft van de jaren 1920 werkte Cordemans ook mee aan Ons Volk Ontwaakt Ons Volk
Ons Volk Ontwaakt begon in 1911 als Vlaamsgezind weekblad en evolueerde – vooral na de naamswijziging naar Ons Volk in 1932 – tot een katholiek gezinsmagazine. Lees meer , het weekblad van De Standaard en aan het katholieke flamingantische weekblad Het Vlaamsche Land Het Vlaamsche Land (1919-1926)
Het Vlaamsche Land (1919-1926) was in Antwerpen een katholieke Vlaamsgezinde uitgeverij, boekhandel en weekblad. Lees meer . In 1924 richtte hij mee de Standaard Boekhandel Standaard Boekhandel
De nv Standaard Boekhandel werd in 1924 afgescheiden van de nv De Standaard, die ook de gelijknamige krant uitgaf. Standaard Boekhandel was oorspronkelijk actief als uitgeverij en boekhan... Lees meer op, waarvoor hij onder meer de bibliofiele kunsthistorische en cultuurtoeristische reeks Eigen Schoon coördineerde. In die periode en later publiceerde hij in diverse bladen ook over internationale politiek, zijn journalistiek specialisme en een thema waarover hij een aantal boeken uitbracht. Tussen 1945 en 1959 verzorgde Cordemans de editie van de dagboeknotities van vier Britten over de periode kort vóór, ten tijde van en onmiddellijk na de slag bij Waterloo (1815).

Tussen 1929 en 1940 werkte hij op de kabinetten van de katholieke ministers Hendrik Heyman Heyman, Hendrik
Hendrik Heyman (1879-1958) engageerde zich in de christelijke vakbeweging en in de katholieke partij. Hij was onder meer de voorzitter van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) en va... Lees meer , Edmond Rubbens Rubbens, Edmond
Edmond Rubbens (1894-1938) was onder meer advocaat, volksvertegenwoordiger, lesgever, ACW-voorzitter en minister. In de loop van zijn leven verdedigde hij verschillende Vlaamsgezinde stan... Lees meer , August de Schryver De Schryver, August
Lees meer en Albert de Vleeschauwer De Vleeschauwer van Braekel, Albert
Albert de Vleeschauwer (1897-1971) was een katholiek politicus. In 1940 maakte hij beslissende keuzes die de vorming van een Belgische regering-in-ballingschap mogelijk maakten. Zijn rol ... Lees meer . Over Rubbens publiceerde hij later een biografie, net zoals – zij het fragmentarisch – over zijn mentoren Laporta en Van de Perre en zijn jarenlange vriend Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer .

Ambtenaar en CVP-politicus

Cordemans, die een tijdlang deeltijds les gaf in het Aalsterse jezuïetencollege en in het toenmalig Rijks Hoger Normaalinstituut voor Landbouwhuishoudkunde in Laken, was van bij de oprichting in 1938 tot 1953 bibliothecaris van Vlaamse Academie voor Geneeskunde Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België
De Vlaamse Academie voor Geneeskunde van België, werd in 1938 door Frans van Cauwelaert opgericht vanuit een streven naar Vlaamse culturele autonomie. De Academie kende even moeilijkhede... Lees meer . Hij werkte ook enige tijd als vertaler in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en als conservator van het penningenkabinet van deze instelling. Van 1953 tot 1961 was Cordemans namens de Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer (CVP) gemeenteraadslid in Nieuwerkerken, nu een deelgemeente van Aalst. Hij was er bovendien betrokken bij de plaatselijke Davidsfond Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer safdeling, net zoals hij een actief lid was geweest van de afdeling Linkebeek, toen hij in de jaren 1920 in deze gemeente in de Brusselse rand Vlaamse Rand
De Vlaamse Rand omvat de negentien gemeenten grenzend aan Brussel of aan een faciliteitengemeente. De relatie tot Brussel leidt er tot specifieke uitdagingen. Lees meer woonde.

Na de Tweede Wereldoorlog schreef Cordemans onder meer voor de katholieke krant Het Belang van Limburg Het Belang van Limburg
De krant Het Belang van Limburg ontstond in 1933 door de fusie van een aantal regionale Limburgse perstitels. Het blad vertoonde gedurende meer dan een halve eeuw een duidelijk katholieke... Lees meer en voor De Gids op Maatschappelijk Gebied, het ideologisch-programmatische maandblad van de christelijke arbeidersbeweging en was hij Belgisch correspondent voor het Nederlandse katholieke dagblad De Maasbode. In 1965 ontving hij de Europa Eén Europa Eén
Europa Eén (1961-2011) was het orgaan van de Beweging voor de Verenigde Staten van Europa (BVSE). Lees meer -persprijs.

Cordemans overleed op bijna 100-jarige leeftijd in een woon- en zorgcentrum in Liedekerke, waar hij al geruime tijd verbleef.