Boonen, Edgar

Persoon
Louis Vos (2023, herwerking), Louis Vos (1998)

Edgar Boonen (1912-1993) speelde vooral een rol in de Vlaamse beweging van 1933 tot 1940 als ‘leider‘ van het AKVS, waarvan hij de autonomie wist te bewaren, om een Volksdietse koers te volgen. Na de oorlog was hij initiatiefnemer van het anti-repressieblad Rommelpot.

Volledige voornaam
Edgard
Geboorte
Opitter, 22 december 1912
Overlijden
Antwerpen, 24 februari 1993
Leestijd: 5 minuten

Edgar Boonen behaalde zijn humanioradiploma voor de Centrale Examencomissisie en studeerde rechten en kunstgeschiedenis in Leuven van 1930 tot 1935. In 1935-36 behaalde hij zijn einddiploma rechten voor de centrale examencommissie en specialiseerde zich nog twee semesters in maritiem recht in Hamburg en Leipzig. Vanaf 1936 was hij verbonden aan de balie in Antwerpen als stagiair bij mr. Joseph Aerts, en werkte ook al voor mr. René Victor Victor, René
René Victor (1897-1984) was een advocaat en leverde een belangrijke bijdrage aan de vernederlandsing van het rechtsleven in Vlaanderen, voornamelijk via het Rechtskundig Weekblad en de v... Lees meer
en zijn pas opgerichte Rechtskundig Weekblad Rechtskundig Weekblad
Het Rechtskundig Weekblad (1931-…) is een juridisch tijdschrift dat initieel voornamelijk gericht was op het stimuleren van de rechtswetenschap in de Nederlandse taal. In de naoorlogse pe... Lees meer
.

Studentenleider

In zijn studententijd werd Boonen 'leider' van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS) ook al was hij nooit in een plaatselijke studentenbond geweest. In oktober 1932 werd hem gevraagd redacteur te worden van het AKVS-tijdschrift De Blauwvoet De Blauwvoet (1920-1941)
De Blauwvoet (1920-1941) was het orgaan van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS), en van zijn opvolgers het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS) en het Di... Lees meer
, in de zomer van 1933 werd hij door enkele Dinaso-gouwbestuursleden uit Antwerpen, Brabant en Oost-Vlaanderen uitgeroepen tot ‘leider’ van het AKVS.  De verwachting van de hem steunende Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
-gezinden was dat Boonen het AKVS snel naar de Jong Dinaso Jong Dinaso
Jong Dinaso (1931-1941) was de jeugdbeweging van het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso), aanvankelijk Verbond van Dinaso Knapenvendels (Verdinasok) genaamd. De organi... Lees meer
-jeugdbeweging zou loodsen. Maar tot hun verrassing hield Boonen vast aan de zelfstandigheid van AKVS, hierin gesteund door organisatieleider Miel Valkaert Valkaert, Emiel
Emiel Valkaert (1912-1979) speelde een belangrijke rol als organisatieleider van het AKVS dat in de jaren 1930 had af te rekenen met veroordeling door de bisschoppen en concurrentie van d... Lees meer
. Daarop gaf Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer
aan alle Dinaso-studenten het bevel het AKVS te verlaten. Het verdwijnen van de meest dynamische leden, gaf de al fel door de kerkelijke overheid belaagde organisatie de genadeslag.

Boonen liet zich inzake wereldbeeld leiden door de radicale priester Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer
en de jezuïet Jozef van Opdenbosch Van Opdenbosch, Jozef
Jozef van Opdenbosch (1892-1944) was jezuïet, theoloog en geestelijke leider van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Hij was ook theoreticus van het Groot-Nederlandisme. Lees meer
, die via het weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
en andere publicaties Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
propageerden. Met hun steun en die van enkele (oud)leden van de Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer
wilde hij het AKVS gaande houden als de kern van een uit te bouwen volksdietse beweging. Hij hoopte op de vernietiging van België en de realisatie van een Dietse Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer
volksstaat van alle Nederlandssprekenden, waarin geen plaats meer zou zijn voor volksvreemde elementen zoals de Walen en de joden, en evenmin voor een liberale parlementaire democratie.

De Zeven Puriteinen

In 1934 wilden in het Verdinaso een aantal leden – onder meer Wies Moens Moens, Wies
Lees meer
met zijn tijdschrift Dietbrand Dietbrand
Dietbrand (1932-1939) was een Groot-Nederlandsgezind tijdschrift gesticht door Wies Moens. Tot 1934 steunde het blad het Verdinaso. Na de Nieuwe Marsrichting stelde de redactie zich onafh... Lees meer
de nieuwe marsrichting niet volgen en sloten daarom aan bij die beginnende volksdietse beweging. Boonen was een van De Zeven Puriteinen De Zeven Puriteinen
De Zeven Puriteinen was het pseudoniem van de auteurs van artikels in De Blauwvoet en van enkele brochures die in de jaren 1930 verschenen, gericht tegen de druk van de Katholieke Actie e... Lees meer
, een denktank van vooral Oostvlaamse priesters die in 1935-1936 een reeks bijtende brochures schreven tegen de Katholieke Actie. In de lente van 1935 wijzigde Boonen in de naam AKVS de kwalificatie Vlaamsch in Dietsch zodat ze toen AKDS Algemeen Katholiek Diets Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS, 1935-1937) was de organisatorische voortzetting van het intussen sterk gereduceerde AKVS en een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse ... Lees meer
werd. In november 1935 weigerde hij de uitnodiging tot versmelting van het AKDS met de VNV Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
-jeugdbeweging. Toen was het doel voor Boonen eigenlijk niet zozeer meer de voortzetting van de onafhankelijke traditie van het AKVS, maar wel een nucleus blijven vormen van een brede Dietse volksbeweging, naast VNV en Verdinaso, waaruit eens ‘de leider’ zou groeien. In april 1937 volgde de naamsverandering tot Dietsch Jeugdverbond Dietsch Jeugdverbond
Het Dietsch Jeugdverbond (1937-1941) was de organisatorische voortzetting van het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS). De beweging richtte zich niet meer enkel naar katholi... Lees meer
, dat dan ook formeel open stond voor niet studerenden en niet katholieken, en inderdaad ook een vendel kreeg in Amsterdam.

Tweede Wereldoorlog en nasleep

In mei 1940 werd advocaat Boonen in het Antwerpse gerechtsgebouw door de Belgische Veiligheidsdiensten gearresteerd en met andere verdachten naar Frankrijk weggevoerd, waar hij in Le Vernet d’Ariège, onder Toulouse, twee maanden in een kamp opgesloten bleef. Na zijn terugkeer werd hij in de Vlaamse Conferentie der Balie Vlaamse Conferentie der Balie
Lees meer
in Antwerpen verkozen tot lid en secretaris van een nieuw bestuur, dat uitsluitend uit weggevoerden bestond. Daardoor kwam de Vlaamse Conferentie onder een uitgesproken nieuwe orde-bestuur. Boonen hield de openingsrede op 30 november 1940 voor het nieuwe werkjaar, waarin hij ervoor pleitte het ‘liberale rechts-denken’ te verlaten en te werken aan een eigen ‘volksche rechtsorde’. Omdat de bezetter verdere publicatie van het Rechtskundig Weekblad verbood, werd Boonen in 1941 met Jan Timmermans Timmermans, Jan
Jan Timmermans (1901-1962) was VNV-kamerlid (1939-1940) en oorlogsschepen (1941-1944) en -burgemeester (1944) van Antwerpen. Lees meer
de medestichter van Het Juristenblad Het Juristenblad
Het Juristenblad (1941-1944) werd opgericht als vervanger van het Rechtskundig Weekblad. Het blad hield zich op in de collaboratiesfeer en ijverde voor een hervorming van het Belgisch rec... Lees meer
.

Op verdenking van collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
werd Boonen in november 1944 aangehouden en opgesloten. Begin januari 1945 werd hij zonder verder proces vrijgelaten. Wel werd hij geschrapt van de tabel van Antwerpse balie. In de periode na zijn opsluiting engageerde hij zich achter de schermen samen met zijn vrouw Lisbeth Van Thillo nog even in de Vlaamse beweging. Na een toevallige ontmoeting met de oud-medestander uit de Volksdietse beweging Daniël Merlevede Merlevede, Daniël
Daniël Merlevede (1911-2014) was als scholier en student en als jongvolwassene actief in het AKVS, de Jong Nederlandsche Gemeenschap, het DSV en de leiding van AKDS en DJV. Na de oorlog b... Lees meer
, maakte hij plannen voor de uitgave van een satirisch weekblad dat de excessen van de repressie Repressie
Lees meer
aan de kaak zou stellen. In het najaar van 1945 vond bij Boonen thuis de stichtingsvergadering plaats van wat het weekblad Rommelpot Rommelpot
Lees meer
zou worden, onder hoofdredactie van Merlevede. Het blad verscheen – ondanks veel tegenwerking van de overheid – van december 1945 tot december 1949.

Rehabilitatie en laatste levensjaren

Vanaf februari 1950 kreeg Boonen voor de rechtbank van eerste aanleg in Antwerpen herstel in eer en rechten, zodat hij in oktober 1950 bij de tuchtraad van de Orde een heropname op de tabel van de balie in Antwerpen kon aanvragen. Die werd in januari 1951 toegestaan. Vanaf toen kon Boonen een succesrijke advocatenpraktijk uitbouwen, die hij bleef combineren met redactiewerk voor het Rechtskundig Weekblad. In 1960-1961 werd hij verkozen tot voorzitter van de Vlaamse Conferentie en daarna benoemd tot lid van de Raad der Orde van advocaten. Van 1970 tot 1972 was hij stafhouder van de Antwerpse balie en van 1984 tot zijn overlijden hoofredacteur van het Rechtskundig Weekblad. In de Vlaamse beweging heeft hij geen rol meer gespeeld.

Werken

– Inleiding, in: Prof. Dr. Frans Daels, Acht voordrachten voor onze studenten, 1935.
De hervorming van den Belgischen Staa’ ,in: Dietbrand, 1939, pp. 14-19, 49-55, 101-108 en 145-151.
– Volk en Recht. Is de rechtswetenschap een politieke wetenschap?, in: Juristenblad, 1941, pp. 3-16 en 40-62.

Literatuur

— R. Victor, Schets ener geschiedenis van de Vlaamse Conferentie der Balie van Antwerpen 1885-1960, 1960.
— Toespraak van Mr. René Victor bij de Viering van het vijfentwintigjarig jubileum van het Rechtskundig Weekblad, in: Rechtskundig Weekblad (24 juni 1962).
L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 2 dln., 1982.
— J. Verstraete. Geschiedenis van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Antwerpen. 1960-1985, 1990.
— J. Stevens, Stafhouder Mr. Edgar Boonen, in: Rechtskundig Weekblad 1993-1994, nr. 1 , 4 september 1993, pp. 1-3.
— J. Verstraete. Het grote verzwijgen. Een schets van het leven van Edgar Boonen, 2013.
— J. Verstraete, René Victor.(1897-1984). Strijder voor het Vlaamse rechtsleven. 2018.

Suggestie doorgeven

1973: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Louis Vos (pdf)

2023: Louis Vos

Databanken

Inhoudstafel