Merlevede, Daniël

Daniël Merlevede volgde middelbaar onderwijs aan het Sint-Vincentiuscollege te Ieper en aan de katholieke normaalschool te Torhout, waar hij in 1930 de onderwijzersacte behaalde. Daarna studeerde hij in Gent pedagogische wetenschappen en lichamelijke opvoeding en promoveerde er in 1935. Merlevede was achtereenvolgens atheneumleraar in Diest (1935-1938), assistent van Jan F. Fransen Fransen, Frans
Geneesheer Jan Fransen (1886-1975) was hoogleraar aan de Gentse universiteit. Na de Tweede Wereldoorlog was hij voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en het Vlaams Geneesherenverbond.... Lees meer aan de Gentse universiteit (1938-1943) en directeur van de Dienst voor Beroepsoriëntering van Groot-Brussel (1943-1944). In 1949 begon hij een psychopedagogische praktijk in Gent en was van 1965 tot zijn pensionering stafdocent aan het Katholiek Vormingsinstituut voor maatschappelijk Werk te Gent en docent aan diverse vormingsopleidingen.

Als scholier en normalist was Merlevede lid en laatste voorzitter van de Ieperse studentengilde De Toekomst hoort de Jeugd tot die in 1930 werd opgeheven. Aan de normaalschool te Torhout richtte hij in 1928-1929 samen met Rudolf Callewaert (pseudoniem: R.C. Gitsberg) een bij het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer aangesloten geheime bond op met een eigen blad, Ex Catacumbis, naast de officiële Katholieke Vlaamsche Normalistenbond. Zijn Vlaams-nationalistische agitatie leidde tot een conflict met directeur Alberic Decoene Decoene, Alberic
Theoloog en filosoof Alberic Decoene (1883-1958) was leraar en lector aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij de richtte de normaalschool Sint-Andreas op en lag samen met Frand d’Hovre... Lees meer , wat hem verhinderde een betrekking te vinden als onderwijzer en hem ertoe bracht student te worden in Gent.

Daar kwam hij in 1931 via Leuvense AKVS-kringen in contact met priester Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer en de Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer (JNG), waarvoor hij zich als overtuigd Groot-Nederlander Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer de volgende jaren actief inzette. Hij was ook lid van het Dietsch Studentenverbond Dietsch Studentenverbond
Het Dietsch Studenten Verbond was een van oorsprong Nederlandse nationalistische studentenvereniging, die in de periode 1922-1941 actief was in Nederland en Vlaanderen. Op haar hoogtepunt... Lees meer (DSV) en later van De Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer . De crisis in de JNG in 1934, die in 1935 tot de ontbinding ervan leidde, bracht Merlevede ertoe opnieuw te focussen op het AKVS, later Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Diets Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS, 1935-1937) was de organisatorische voortzetting van het intussen sterk gereduceerde AKVS en een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse ... Lees meer (AKDS), waarmee hij steeds in contact was gebleven. In het Dietsch Jeugdverbond Dietsch Jeugdverbond
Het Dietsch Jeugdverbond (1937-1941) was de organisatorische voortzetting van het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS). De beweging richtte zich niet meer enkel naar katholi... Lees meer (DJV) werkte hij vanaf 1938 in het kader van de Dienst voor Vorming een eigen vormingsmethodiek uit waarin de Volksdietse bewustmaking centraal stond.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Merlevede afzijdig van de door de bezetter gecontroleerde jeugdbeweging.

Na de bevrijding speelde hij een hoofdrol bij de hulp aan oud-collaborateurs ( collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer ). Via caritatieve verenigingen als Hulp in Nood en De Samaritaan, liet hij voor de repressie Repressie
Lees meer getroffenen bidprentjes drukken, op zijn verzoek opgesteld door de met hem bevriende jezuïeten Jozef van Opdenbosch Van Opdenbosch, Jozef
Jozef van Opdenbosch (1892-1944) was jezuïet, theoloog en geestelijke leider van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Hij was ook theoreticus van het Groot-Nederlandisme. Lees meer , Desiderius A. Stracke Stracke, Desideratus
Desideratus (Desideer) A. Stracke (1875-1970) was een jezuïet en literatuurhistoricus, die een invloedrijke rol speelde in de katholieke Vlaamse beweging en het Vlaams-nationalisme. ... Lees meer en Leonce Reypens Reypens, Leonce
Lees meer . Hij nam in december 1945 ook het initiatief tot de publicatie van het satirische tijdschrift Rommelpot Rommelpot
Lees meer , waarvan hij hoofdredacteur werd en waarin hij ageerde tegen de repressie van ‘zwarten’ en pleitte voor vergevingsgezindheid. In juni 1948 gaf hij daarnaast Het Spoor voor de Lage Landen Het Spoor voor de Lage Landen
Het Spoor voor de Lage Landen (1948-1949) was een Vlaams-nationalistisch weekblad dat een nieuwe ideologische fundering zocht voor het naoorlogse Vlaams-nationalisme. Lees meer uit waarvan Norbert de Witte De Witte, Norbert
Norbert de Witte (1911-1983) liet zich opmerken in Dinaso-kringen, onder andere in de studentenwerking van het Verdinaso. Later kwam hij bij Nederland Eén!, Het Spoor voor de Lage Landen,... Lees meer hoofdredacteur werd en dat in een ernstige, niet satirische, toon was gezet. Daarin (14 augustus 1948) lanceerde Merlevede de leuze "Vlaanderen Eerst", die hij ook verdedigde op het Algemeen Vlaams Congres Algemeen Vlaams Congres (1949)
Het Algemeen Vlaams Congres werd georganiseerd in december 1949 op initiatief van de Vereniging van Vlaamse Studenten. Het Congres wilde Vlaamsgezinden met uiteenlopende overtuiging tot s... Lees meer te Brussel (17-18 december 1949).

Verenigingsleven

Samen met Norbert de Witte had Merlevede een belangrijk aandeel in de voorbereiding van het Initiatief Fransen (Memorandum aan de leiders van de Christelijke Volkspartij, op 10 mei 1949) en was hij actief in de Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer (1949). Ondertussen was hij ook betrokken bij de eerste naoorlogse Groot-Nederlandse initiatieven (De Nederlanden in Europa) en later bij de oprichting van de Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer (1956). In de jaren 1960 en 1970 trad hij op in de strijd voor Leuven Vlaams en schreef hij artikelen ter huldiging van Vlaamse figuren als Robrecht de Smet, Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer , pater Stracke en J.F. Fransen. Hij was lid van de raad van bestuur van de Vereniging voor Wetenschap Vereniging voor Wetenschap
De Vereniging voor Wetenschap werd in 1935 opgericht met als doel de wetenschapsbeoefening in Vlaanderen te stimuleren. Vanaf 1981 werd de werking beperk tot de wetenschappelijke studie v... Lees meer (VVW) en van de Stuurgroep Oud-AKVS . Hij trachtte de toenadering tot Nederland te bevorderen door mee te werken aan de Stichting Willem de Zwijger, die met dat doel fondsen verzamelde en beheerde en onder meer het initiatief nam tot oprichting van de Simon Stevin-leerstoel aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen. Hij was lid en voorzitter van het Komitee voor Frans-Vlaanderen Komitee voor Frans-Vlaanderen
Het Komitee voor Frans-Vlaanderen is een vereniging zonder winstoogmerk, met als doel de bevordering van de Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen. Lees meer (KFV), lid van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer (ANV) en jurylid van de Visser-Neerlandiaprijs. Het archief van zijn Vlaamse en grootnederlands engagement werd door hemzelf en zijn familie in 1986 en 2014 aan het ADVN ADVN | archief voor nationale bewegingen
ADVN | archief voor nationale bewegingen is een archief en onderzoekscentrum, erkend door de Vlaamse overheid als collectiebeherende cultuureelerfgoedorganisatie. Sinds 1984 worden archie... Lees meer geschonken.