Jong Nederlandsche Gemeenschap

De Jong Nederlandsche Gemeenschap werd in 1931 opgericht door Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer als opvolger van de ter ziele gegane Jong Vlaamsche Gemeenschap Jong-Vlaamsche Gemeenschap
De Jong-Vlaamsche Gemeenschap was een mislukt Groot-Nederlands en rechts-autoritair initiatief van de priesters Robrecht de Smet en Maurits Geerardyn om in het Vlaams-nationalisme een lei... Lees meer , waarvan hij eveneens de oprichter was. In 1929 had De Smet ondertussen ook aan de basis gestaan van het Verbond der Nederlanders, dat slechts een kortstondig en efemeer bestaan kende.

Dietsch Studentenverbond

De Smet, die toen al enkele jaren in Meerssen in Nederlands Limburg woonde, onderhield in het begin van de jaren 1930 intensieve contacten met Nederlandse studenten uit het Dietsch Studentenverbond Dietsch Studentenverbond
Het Dietsch Studenten Verbond was een van oorsprong Nederlandse nationalistische studentenvereniging, die in de periode 1922-1941 actief was in Nederland en Vlaanderen. Op haar hoogtepunt... Lees meer die zijn Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer ideeën deelden en propageerden, zoals Jan Broekman Broekman, Jan H.
De Groot-Nederlander Jan H. Broekman (1907-1983) was lid van onder meer het Dietsch Studentenverbond en De Dietsche Bond, en publiceerde in het culturele Verdinaso-orgaan Dietbrand. Van ... Lees meer , Willem Goedhuys Goedhuys, Willem
De Nederlander Willem Goedhuys (1899-1978) was radicaal Groot-Nederlands georiënteerd en speelde een belangrijke rol bij verschillende Vlaams-nationalistische en Groot-Nederlandse tijdsch... Lees meer , Bernard Hubert Vlekke (1899-1970) en Hendrik van der Wielen Van der Wielen, Hendrik
Hendrik van der Wielen (1903-1990) was in zijn Amsterdamse studietijd een van de spilfiguren van het Dietsch Studentenverbond. Vanaf de jaren 1930 ontpopte deze doctor in de sociale geog... Lees meer , evenals de wat oudere ‘Dietser’ Herman Cohen Stuart Cohen Stuart, Herman
Herman Cohen Stuart (1896-1978) was vanaf zijn studietijd tijdens de Eerste Wereldoorlog actief in de Groot-Nederlandse beweging. Lees meer . Zij waren allemaal medewerkers en/of redactieleden van het door De Smet geleide radicaal anti-Belgische weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer . Vooral Goedhuys zou een leidende rol spelen in de Jong Nederlandsche Gemeenschap, waarvan het bestuur – afgezien van De Smet – uitsluitend bestond uit Nederlanders.

Aanhang en ideologie

In Vlaanderen telde de organisatie, die de vestiging van een Groot-Nederlandse staat nastreefde, kernen in Menen-Ieper (rond Daniël Merlevede Merlevede, Daniël
Daniël Merlevede (1911-2014) was als scholier en student en als jongvolwassene actief in het AKVS, de Jong Nederlandsche Gemeenschap, het DSV en de leiding van AKDS en DJV. Na de oorlog b... Lees meer ), de regio Gent (rond de familie Thiel en de aangetrouwde Raf van Hulse Van Hulse, Raf
Raf van Hulse (1903-1977) was een onderwijzer en leider van de Algemene-SS-Vlaanderen (1941-1942). Daarna was hij als SS-vrijwilliger verslaggever aan het Oostfront. In 1944 werd hij beno... Lees meer ), de regio Antwerpen (met onder meer Edgard Muylle Muylle, Edgard
Edgard Muylle (1887-1945) was medeoprichter van de Christelijke Volkspartij voor Vlaanderen. Ook was hij voorzitter van het Grammensfonds. Lees meer ), Hasselt en Mechelen-Boom. Al bij al was de aanhang van de Jong Nederlandsche Gemeenschap, zowel in Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer als in Vlaanderen, bijzonder gering, om niet te zeggen bijna marginaal. In 1932 zou deze rechts-autoritaire en bijzonder hiërarchisch gestructureerde organisatie ongeveer 130 leden hebben geteld.

De Jong Nederlandsche Gemeenschap beoogde – zo stelde men in de destijds gebruikelijke hoogdravende retoriek – ‘de bevrijding van Vlaanderen door het herstel der volmaakte natuurlijke Nederlandsche volkseenheid’, met de toevoeging dat de ‘christelijke grondslag’ daarvan het fundament zou dienen te vormen en dat ‘de Nederlandsche volksstaat één in al zijn stammen en staten zou zijn’. De beweging afficheerde zich op die manier als een onderdeel van de toen in Vlaanderen en in heel Europa sterk veld winnende rechts-radicale, völkische stroming, die de maatschappelijke tegenstellingen uitvlakte en opteerde voor solidarisme-corporatisme.

De plaatselijke of regionale kernen werden – in overeenstemming met de in het ‘Dietse’ milieu van De Smet gangbare terminologie – broederschappen genoemd. Uit archivalia die worden bewaard in het Letterenhuis (Antwerpen) blijkt dat er plannen bestonden om, met onder anderen Colomba Thiel Thiel, Colomba
Colomba Thiel (1903-1987) was leidster in de Vlaamse meisjesbeweging en verrichte secretariaatswerk voor meerdere Vlaamsgezinde verenigingen en tijdschriften. Lees meer , voor vrouwen parallel daarmee zusterschappen op te richten. De namen van de bestuursleden en bestuursorganen van de Jong Nederlandsche Gemeenschap – kanselier, grootmeester, stadhouder, gouwmeester, hoge dienstkamer en hoge raadsring – baadden in dezelfde sfeer.

Publicaties en werking

De Smet was inmiddels zijn greep op de studentengeneratie in Vlaanderen echter goeddeels kwijtgeraakt en zijn spreekbuis, het weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer , lag op apegapen en zou begin 1934 noodgedwongen fuseren met het ideologisch verwante Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer . Daarnaast was er de concurrentie van andere Groot-Nederlandse organisaties, zoals het eveneens in 1931 opgerichte Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer , dat onder meer met zijn militante militarisme meer appelleerde aan een welbepaalde tijdgeest dan de mystieke, conspiratieve en weinig concrete of onpraktische geheimzinnigheid van De Smet. Van de weeromstuit zette de Jong Nederlandsche Gemeenschap zich sterk af tegen de beweging van Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer , wat ertoe leidde dat onder anderen Maurits Geerardyn Geerardyn, Maurits
Oorlogsvrijwilliger en priester Maurits Geerardyn (1896-1979) was een aanhanger en medewerker van Cyriel Verschaeve. Tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog vertegenwoordigde hi... Lees meer , een goede bekende en geestverwant van De Smet, eruit stapte. Net als bij de Jong-Vlaamsche Gemeenschap wilde De Smet als architect van de Jong Nederlandsche Gemeenschap in de eerst plaats een elitaire en hem getrouwe voorhoede vormen die invloed zou kunnen uitoefenen op en binnen andere organisaties en er zijn ideeën ingang zou doen vinden.

In maart 1932 verscheen het eerste nummer van Volksorde. Door orde tot vrijheid. Maandblad der Jongnederlandsche Gemeenschap, het tijdschrift van de Jong Nederlandsche Gemeenschap. Het laatste nummer van het blad, dat het gedachtegoed van het weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer – en dus van De Smet – probeerde te vertalen naar een jonger publiek, verscheen in juni 1935. Ondertussen was de uitgave ervan overigens een tijdlang gestaakt. De Jong Nederlandsche Gemeenschap bracht drie programmatische brochures uit: Armand Thiel, Het Belgisch Federalisme (1931); De Jongnederlansche Gemeenschap. Oorsprong, grondslagen en doel (1932); Johan Hülsmann Hülsmann, Johan
De Nederlandse jurist Johann Hülsmann (1902-1983) engageerde zich tijdens zijn Amsterdamse studententijd in de Groot-Nederlandse beweging. Lees meer , De eenheid der Nederlandsche Natie (1933).

De Jong Nederlandsche Gemeenschap fungeerde de facto min of meer als een jeugdbeweging of jongerenorganisatie, met activiteiten die beantwoordden aan het verwachtingspatroon van het potentiële publiek. Zo werd deelgenomen aan de Willem van Oranjeherdenking in Delft op 17 april 1933 en werd in Sint-Michiels-Brugge van 18 tot 22 augustus 1933 een zogeheten IJzerkamp georganiseerd aan de vooravond van de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer . In 1935 werd nog een tocht doorheen Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer gemaakt.

Mislukking

De oorspronkelijke bedoeling van de eeuwige intrigant en ambitieuze complotteur De Smet was overigens van een heel andere orde. Zo probeerde de Jong Nederlandsche Gemeenschap onder zijn impuls in 1933 de Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer te infiltreren en naar zijn hand te zetten, maar dat opzet mislukte. Ook het plan van Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer om van de Jong Nederlandsche Gemeenschap een radicale voorhoedegroep en een soort knokploeg binnen het in 1933 opgerichte Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) te maken, draaide op niets uit, hoewel het de steun genoot van VNV-leider Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer . Het doel bestond erin om enerzijds leden af te snoepen van het concurrerende Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer en anderzijds een tegengewicht te bieden tegen de tendensen en individuen binnen het VNV die de voorkeur gaven aan de klassieke machtsverwerking via verkiezingen boven de fascistische aanpak waarvoor de leiding van de partij toen in essentie al opteerde.

De Jong Nederlandsche Gemeenschap droeg ertoe bij dat het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS), dat in de jaren 1930 vrijwel alle slagkracht had verloren, in 1935 werd omgevormd tot het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Diets Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS, 1935-1937) was de organisatorische voortzetting van het intussen sterk gereduceerde AKVS en een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse ... Lees meer (AKDS), met (nog) meer nadruk op Groot-Nederland.

Opheffing

Spanningen tussen Goedhuys en De Smet, die altijd veeleer volgelingen dan medewerkers in zijn omgeving wilde en niet om kon met kritiek, leidden ertoe dat de Jong Nederlandsche Gemeenschap in de zomer van 1934 in een crisis belandde. Op 14 juli 1935 werd de Jong Nederlandsche Gemeenschap in Mechelen officieel ontbonden. Het hele project was de laatste poging van de meer en meer geïsoleerd geraakte De Smet, die twee jaar later zou overlijden, om de Vlaams-nationalistische en de Groot-Nederlandse beweging te modelleren naar zijn opvatting en overtuiging.