Goedhuys, Willem
De Nederlander Willem Goedhuys (1899-1978) was radicaal Groot-Nederlands georiënteerd en speelde een belangrijke rol bij verschillende Vlaams-nationalistische en Groot-Nederlandse tijdschriften. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte hij in de Nederlandse collaboratie, waarvoor hij nadien ook veroordeeld werd.
Willem Goedhuys studeerde economie aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam (1922-1928) en werd in 1933 administrateur bij het hoofdbestuur van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer .
Groot-Nederlander
Goedhuys was een leidende figuur in het Dietsch Studentenverbond Dietsch Studentenverbond
Het Dietsch Studenten Verbond was een van oorsprong Nederlandse nationalistische studentenvereniging, die in de periode 1922-1941 actief was in Nederland en Vlaanderen. Op haar hoogtepunt... Lees meer (DSV), waar hij verscheidene bestuursfuncties vervulde, en in de in 1935 opgerichte oud-ledenorganisatie van het DSV, de Jong-Nederlandsche Gemeenschap in Amsterdam. Sinds 1922 stond hij in contact met Josué de Decker De Decker, Josué
Classicus Josué de Decker (1879-1953) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een kopstuk van het activisme en hoogleraar aan de vernederlandste Gentse universiteit. Daarna week hij uit naar N... Lees meer en Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer . Na 1930 werkte hij mee aan Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer . Goedhuys was radicaal Groot-Nederlands Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer georiënteerd. Hij was ook lid van de Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer van De Smet.
Samen met J.H.H. Hülsmann Hülsmann, Johan
De Nederlandse jurist Johann Hülsmann (1902-1983) engageerde zich tijdens zijn Amsterdamse studententijd in de Groot-Nederlandse beweging. Lees meer werkte Goedhuys mee aan het kortstondige tijdschrift Leiding Leiding (1930-1931)
Het tijdschrift Leiding werd in 1930 opgericht door Pieter Nicolaas van Eyck, Frederik Carel Gerretson en Pieter Geyl om sturing te geven aan het cultureel-maatschappelijke leven in het N... Lees meer (1930-1931) van het trio Pieter van Eyck Van Eyck, Pieter
Literator en literatuurhistoricus Pieter van Eyck (1887-1954) sympathiseerde met de Ierse vrijheidsstrijd en de Groot-Nederlandse beweging. Lees meer , Carel Gerretson Gerretson, Frederik C.
Frederik Carel Gerretson (1884–1958) was een Nederlandse historicus, zakenman en politicus, die vanuit zijn Groot-Nederlandse overtuiging het Vlaams-nationalisme trachtte te beïnvloeden.... Lees meer en Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer , die wilden werken aan de ‘innerlijke eenheid van het Nederlandsche volk’. In 1931 werd hij waarnemend kanselier en redigeerde hij het blad Volksorde Volksorde
Lees meer .
Weldra ontstond tussen De Smet en Goedhuys een ernstig meningsverschil. Goedhuys stelde reeds eind 1928 de fusie voor tussen Vlaanderen en Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer , hoewel De Smet in het eerste jaar niet veel van het blad van Victor Leemans Leemans, Victor
Victor Leemans (1901-1971) was een politiek en sociaaleconomisch theoreticus, die het gedachtegoed van de revolutie van rechts introduceerde in de Vlaamse beweging. Tijdens de Tweede Were... Lees meer moest weten. In de volgende jaren stuurde Goedhuys (samen met Jan Broekman Broekman, Jan H.
De Groot-Nederlander Jan H. Broekman (1907-1983) was lid van onder meer het Dietsch Studentenverbond en De Dietsche Bond, en publiceerde in het culturele Verdinaso-orgaan Dietbrand. Van ... Lees meer ) het Amsterdamse DSV in 1932 in uitgesproken rechtse richting. Dat kwam tot uiting in Dietsche Orde Dietsche Orde
Lees meer en Schouw (1933-1934). De voorgestelde Dietse Aldietse beweging
De Aldietse Beweging van Constant J. Hansen streefde van in de 19de eeuw naar een taalkundige versmelting van het Nederlands met het Platduits. Hij onderstreepte de Dietsche taaleenheid ... Lees meer orde stond op het programma van de conferentie van Westerlo (26-30 juli 1932).
Goedhuys legde in Vlaanderen ook contacten met Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer van het radicale Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond
Het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond (AVHV) was een overkoepeling voor Vlaamsgezinde studentenverenigingen van verschillende universiteiten, gesticht door Leuvense en Gentse Vlaamse... Lees meer -tak Gent (AVHV), met Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer en met de zogenaamde Kortrijkse groep rondom Tony Herbert Herbert, Tony
Tony Herbert (1902-1959) was een aanvankelijk radicaal Vlaams-nationalistische en vanaf medio jaren 1930 Belgischgezinde ingenieur en textielindustrieel met autoritaire opvattingen. Hij ... Lees meer , Leo Wouters Wouters, Leo
Leo Wouters (1902-1987) was een radicaal Groot-Nederlandse VNV-politicus, die na de Tweede Wereldoorlog voor de Volksunie in Gent tot volksvertegenwoordiger (1961-1971) en senator (1971-1... Lees meer en Paul-Felix Beeckman Beeckman, Paul-Felix
Paul-Felix Beeckman (1900-1978) was als student actief in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond en het KVHV. Later engageerde hij zich binnen het VNV. Na de Tweede Wereldoorlog... Lees meer . Hij speelde bovendien een belangrijke rol in de Willem van Oranje-herdenking, in Delft in 1933 door het DSV ingericht, waar ook Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer het woord voerde.
Het conflict Goedhuys-De Smet begon in 1934 door te dringen binnen de gelederen zelf van de Jong-Nederlandsche Gemeenschap. Een late verzoeningspoging om de jonge Daniel Merlevede Merlevede, Daniël
Daniël Merlevede (1911-2014) was als scholier en student en als jongvolwassene actief in het AKVS, de Jong Nederlandsche Gemeenschap, het DSV en de leiding van AKDS en DJV. Na de oorlog b... Lees meer tussen Goedhuys en De Smet op te stellen mislukte, waarna de organisatie een stille dood stierf.
In 1936 werd Goedhuys in het geheim lid van de Nederlandse Nationaal-Socialistische Beweging Nationaal-Socialistische Beweging
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) was een Nederlandse politieke partij, op 14 december 1931 opgericht en geleid door Anton Mussert. Lees meer (de NSB van Anton Mussert Mussert, Anton
Anton Mussert (1894-1946) was een Nederlandse politicus. Hij was de oprichter en leider van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Lees meer , met wie hij zeker contacten had). Van 1939 tot 1940 was hij als journalist verbonden aan Het Vaderland (Den Haag). In 1940 was hij nog bestuurslid van de mee door hem opgerichte werkgemeenschap de Groot-Nederlandsche Actie Groot-Nederlandsche Actie
De Groot-Nederlandsche Actie werd opgericht kort na de Duitse bezetting van Nederland in mei 1940. Het initiatief stierf al snel een stille dood, enerzijds omdat de Duitse Nieuwe Orde nie... Lees meer .
Collaboratie
Geheel georiënteerd naar het fascisme stapte Goedhuys in 1940 in de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer . Hij werd in juni door M. Rost van Tonningen benoemd tot gevolmachtigde voor redactionele aangelegenheden betreffende de bladen van de Arbeiderspers en werkte als redacteur mee aan diverse periodieken, onder andere De Waag. Hij werd overigens beschouwd als ‘een creatuur van Rost’. In het najaar van 1942 kwam hij in dienst van de Nederlandsche Oost Compagnie (bezette Oost-gebieden) en in 1943 werd hij leider van het Nederlandsch Oostinstituut. Na de oorlog tot gevangenisstraf veroordeeld, werd hij nadien actief in het bedrijfsleven.
Werken
– Met J.H.H. Hülsmann en H.S. van der Wielen, Dietschers en Friezen, in: Leiding, II, 1931, nr. 3, p. 271-290.
Literatuur
– E. Fraenkel-Verkade & A.J. van der Leen, Correspondentie van Mr. M.M. Rost van Toningen, I, 1922-1942, Den Haag, 1967; D. Barnauw, II, 1942-1945, Den Haag, 1993
– A.W. Willemsen, Het Vlaams Nationalisme. De geschiedenis van de jaren 1914-1940, Utrecht, 1969.
– I. Schöffer, Het nationaal-socialistisch geschiedbeeld der Nederlanden. Een historiografisch en bibliografische studie, Arnhem, 1978 (dnlb, 2008), p. 266, 278, 325
– L. Vos, De Dietsche Studentenbeweging 1919-1940, in: Colloquium over de geschiedenis van de Belgisch-Nederlandse betrekkingen 1815-1945, Acta, Gent, 1982, p. 68, 476, 480, 482, 484.
– P. van Hees, Willem van Oranje, 24 april 1933, in: Utrechtse Historische Cahiers, 4, 1984, nr. 2-3, p. 89-104.
– L. Vandeweyer, De Jong-Nederlandsche Gemeenschap. Robrecht de Smets vooafspiegeling van de Dietse samenleving, in: Wetenschappelijke tijdingen, 48, nr. 1, maart 1989, p. 43-56.
– A. Venema, Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie II, De harde kern, Amsterdam, 1989.
– P. van Hees, Het tijdschrift “Leiding” 1930-1931, in: P. Jonker & M. van Rossem, Geschiedenis en Cultuur, 1990, p. 199-211.
– P.J. Verstraete Edgard Muylle (1887-1945), in: VWS-Cahiers, 28, nr. 3, 1993.
– P. van Hees, ”Dietsche Orde” (1932-1933) en “Schouw” (1933-1934). Twee tijdschriften van het Dietsch Studentenverbond en het Algemeen Vlaamsch Studentenverbond, in: Wetenschappelijke tijdingen, 54, nr. 3, september 1995, p. 151-164.
– P.J. Verstraete, Reimond Tollenaere. Biografie, Kortrijk, 1996; p. 142, 161, 166, 180.
– J. Dedeurwaerder, Professor Speliers. Een biografie, Antwerpen, 2002, p. 600, 601, 603.
– Sj. Hubregtse, De Arbeiderspers, in: H. Renders e.a., Inktpatronen. De Tweede Wereldoorlog en het boekbedrijf in Nederland en Vlaanderen, Amsterdam, 2006, p. 43, 51, 53.
– P. Geyl ‘Ik die zo weinig in mijn verleden leef’. Autobiografie 1887-1940, Amsterdam, 2009.
– T. Polman, Mussert en Co. De NSB-leider en zijn vertrouwelingen, Amsterdam, 2013.
– B. van Berkel, Tony Goedewaagen, een onverbeterlijke nationaalsocialist, Amsterdam, 2013.
– G. von Freytag, Hitlers broedervolk. De Nederlandse bijdrage aan de kolonisatiepolitiek van de Nazi’s in Oost-Europa, Amsterdam, 2016.